جهان در سال‌های آینده مثل جَهنم گـرم خواهد شد

به گزارش دیده بان ایران؛ جاستین رولات، خبرنگار ارشد بی.بی.سی در زمینه محیط زیست با اشاره به افزایش غیرعادی دمای هوا در تابستان امسال این گرمای بی‌سابقه را نوعی هشدار درباره آینده‌ای می‌داند که به نحوی باورنکردنی گرم و غیر قابل تحمل خواهد بود. آینده‌ای که بی‌تردید داستان مرگ و میر مردم به دلیل گرمای هوا به کرات در آن تکرار خواهد شد.

جاستین رولات گزارش خود درباره موج گرمایی اروپا و آمریکای شمالی را با اشاره به رکوردهای گرمایی امسال آغاز می‌کند:

به گزارش برنامه نظارت زمین که توسط اتحادیه اروپا پی گرفته می‌شود، ژوئن امسال در آمریکای شمالی گرم‌ترین ژوئن تاریخ- از زمانی که داده‌های هواشناسی ضبط و ثبت شده- بوده است. این موضوع البته با توجه به موج محسوس گرمایی غیر قابل پیش‌بینی و بی‌سابقه‌‌ای که در ماه‌های اخیر در کانادا و آمریکا مشاهده شده، چندان هم شگفت‌انگیز نیست. در این میان اما شاید این مساله برای اهالی و ساکنین بریتانیا جالب و شگفت‌انگیز باشد که بدانند به رغم هوای ابری و بارانی که در هفته‌های اخیر در این کشور شاهد بوده‌اند، ژوئن امسال اما دومین ژوئن گرم تاریخ اروپا و البته چهارمین ژوئن گرم تاریخ- از زمان ثبت و ضبط داده‌های هواشناسی به این سو- بوده است.

این ارقام و داده‌های آماری که بر اساس آنالیز کامپیوتری داده‌های ثبت‌شده از ماهواره‌ها، هواگردها و ایستگاه‌های فضایی سراسر جهان توسط برنامه نظارت زمین موسوم به کوپرنیک به دست آمده؛ آینده‌ای ترسناک و بسیار بسیار گرم‌تر از امروز را نوید می‌دهد. این عقیده‌ای است که کارشناسان اقلیمی بر اساس آنالیز داده‌های دمایی ابراز کرده و می‌گویند که یک افزایش وحشتناک در دمای زمین در انتظار است. پروفسور پیتر استات، یکی از کارشناسان مرکز هواشناسی بریتانیا در این زمینه می‌گوید: «دیگر داریم به این موضوع عادت می‌کنیم که هر از چندی شاهد ثبت یک رکورد گرمایی جدید برای یک نقطه‌ از دنیا باشیم». اتفاقی که اخیرا در آمریکای شمالی نیز رکورد تابستان سوزان را به وجود آورد و دیدیم که در این نقطه از دنیا رکورد جدید ۴۶.۶ درجه به ثبت رسید…

پیتر استات و کارشناسان اقلیمی و هواشناسی دیگر بر این باورند که افزایش موج‌های گرمایی در سیاره زمین اتفاقاتی غیرمنتظره و به تبع آن تکان‌دهنده نیستند- و روند رخدادهای اقلیمی بر لزوم وقوع چنین موج‌هایی و هم‌چنین تداوم و استمرارشان در سال‌های آینده گواهی می‌دهند. واقعیت این که به همین دلیل هم هست که اخیرا شاهد بوده‌ایم رکوردهای گرمایی به شکل روزافزون و هر بار با اختلاف بسیار زیادی شکسته می‌شوند.

چنان‌چه در ماه‌های اخیر هم دیدیم که در جریان موج جدید گرمایی در کانادا، دمای هوا ۵ درجه سانتیگراد بالا رفت و یک رکورد جدید به ثبت رسید. در موج گرمایی غیرمنتظره و بی‌سابقه‌ای هم که پارسال در سیبری روسیه شاهدش بودیم، دیدیم که چگونه دمای هوا در چند ماه بین ماه‌های ژانویه و ژوئن در حدود ۵ درجه سانتیگراد نسبت به رکوردها و داده‌های ثبت‌شده قبلی منطقه بالاتر رفت. یک رکورد بی‌سابقه که کارشناسان اقلیمی بر این باورند که حاصل تبعات محیط زیستی فعالیت‌های انسانی است- و همان‌طور که مطالعات سازمان‌های هواشناسی و به خصوص سازمان هواشناسی بریتانیا بر روی موج گرمایی بی‌سابقه سال‌های اخیر روسیه نشان داد، افزایش دما در این حد تنها با احتساب تغییرات اقلیمی ریشه‌دار در فعالیت‌های انسانی می‌تواند ممکن باشد. نتیجه‌ای قابل پیش‌بینی- که انتظار می‌رود در مورد مطالعات مربوط به موج گرمایی کانادا و بخش‌هایی از آمریکا نیز تکرار شود.

پروفسور پیتر استات در زمینه موج‌های گرمایی به نقش مهم فعالیت‌های انسانی در شکل‌گیری این موج‌ها تاکید می‌کند. او می‌گوید که «بر اساس یک سری محاسبات اولیه، بدون تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی، احتمال افزایش دمای کانادا در این حد بسیار ناچیز بود». به گفته این کارشناس محیط زیست «این موضوع نشان می‌دهد که در سال‌های آینده دنیا با تغییر میانگین دما و به عبارت بهتر افزایش سریع دما و گرمای غیرعادی زمین مواجه خواهد شد».

پروفسور فردریکه اوتو، کارشناس موسسه تغییرات اقلیمی دانشگاه آکسفورد نیز در این زمینه با پیتر استات هم‌عقیده است و به بی.بی.سی می‌گوید که «افزایش دمای میانگین دنیا و گرم‌تر شدن زمین دقیقا همان چیزی است که بنا بر انواع و اقسام پیش‌بینی‌های علمی باید منتظرش باشیم».

پروفسور فردریکه اوتو در این زمینه می‌گوید‌: «میزان انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای روند گرمایش زمین را تشدید و تسریع کرده- و این امر با گذشت هر دهه افزایش یافته و بدتر شده است. برای همین هم هست که می‌بینیم رکوردهای دمایی به‌طور روزافزونی شکسته می‌شوند- که در این شرایط طبیعی هم هست».

به عقیده پروفسور فردریکه اوتو «خطر افزایش میانگین دمای جهان و بیشتر شدن موج‌های گرمایی به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شود- و این در حالی است که این موضوع مهم‌ترین مساله‌ای است که جهان در حال حاضر با آن مواجه است». این کارشناس محیط زیست می‌گوید «این موج‌های گرمایی با بحران‌های اقلیمی دیگر تفاوت دارند. مثلا در مورد سیل و طوفان می‌دانیم که این پدیده‌ها به اموال‌مان آسیب می‌زنند- و در عین حال این فرصت را در اختیارمان می‌گذارند که تصاویر درماتیک‌ از شرایط قبل و بعد از این رخدادهای اقلیمی تهیه کنیم. اما موج‌های گرمایی تا این حد محسوس و ملموس نیستند و زمانی که در جایی رخ می‌دهند، کمتر پیش می‌آید که رد پایی از خود به جا بگذارند- و حتی به جرات می‌توان گفت که موج‌های گرمایی قاتلان خاموشی هستند که هیچ‌گاه قرار نیست شاهد ردپایی از آن‌ها، قبل یا بعد از وقوع رخداد باشیم».

پروفسور فردریکه اوتو یک بار دیگر موج‌های گرمایی را «قاتلان خاموش» دنیای امروز می‌نامد. به گفته این استاد و محقق دانشگاه «در زمان تهاجم یک موج گرمایی، تبعات این رخداد به سختی قابل مشاهده هستند. مثلا در زمان وقوع یک موج گرمایی کم پیش می‌آید که شاهد مرگ و میر مردم در خیابان‌ها باشیم. بلکه این اتفاق به صورت پنهانی رخ می‌دهد- و تازه مدت‌ها بعد از هجوم گرما معلوم می‌شود که شمار قابل توجهی از مردم در منازل‌شان از دنیا رفته‌اند. کسانی که خانه‌هاشان از سیستم تهویه مطبوع و عایق‌بندی مناسب بی‌بهره‌اند و همین هم ساکنان این خانه‌ها را در مقابل مسایلی مانند موج‌های گرمایی آسیب‌پذیر می‌کند».

درباره تبعات و پیامدهای مسایلی مانند موج‌های گرمایی باید گفت که قربانیان چنین رویدادهایی  اغلب چندان محسوس نیستند و در واقع تعداد قربانیان چنین موج‌هایی در اغلب مواقع چند ماه بعد از وقوع آن رخداد مشخص می‌شود. زمانی که کارشناسان آمار به مقایسه تعداد مرگ و میرهای همیشگی با مرگ و میرهای اضافی هم‌زمان با وقوع آن موج گرمایی پرداخته- و تفاوت را محاسبه کنند- که عملا تعداد مرگ و میری است که هجوم موج گرمایی باعث شده است.

اما این که آیا وقوع و استمرار وقوع موج‌های گرمایی در سال‌های آینده اجتناب‌پذیر یا اجتناب‌ناپذیر است؛ یا با ادامه این روند شاهد چه نوع آینده‌ای خواهیم بود؛ حکایتی است که راه به پیش‌بینی تبعات اقلیمی فعالیت‌های انسانی باز می‌کند. فردریکه اوتو در این زمینه می‌گوید که «حتی اگر بتوانیم سرعت و میزان انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای را پایین آوریم- که البته بسیاری از کشورهای جهان تعهدشان را نسبت به نیل به این هدف نشان داده‌اند، باز هم نمی‌توانیم از توقف وقوع چنین موج‌هایی مطمئن باشیم و در واقع حتی در آن صورت نیز شاهد وقوع موج‌های گرمایی بیشتر و حتی شدیدتری در قیاس با شرایط حال حاضر خواهیم بود».

به پیشنهاد این کارشناس «دنیا اگر می‌خواهد از تبعات اقلیمی فعالیت‌های انسانی مصون بماند، باید در کنار کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن و دیگر آلاینده‌ها، روی سازگاری و انعطاف‌پذیری نیز سرمایه‌گذاری کند تا اطمینان حاصل کند جوامع آینده خواهند توانست در مقابل دما‌های بالاتر از حد قابل پیش‌بینی مقاومت کنند».