مطهر نیا: اگر دولت ابراهیم رئیسی، به عنوان نماینده «جامعه حکومتی» توافق هسته ای را بپذیرد یک حفره معنادار ایدئولوژیک و مشروعیتی برای "سیستم" ایجاد خواهد کرد/ موارد اختلاف میان ایران و آمریکا در زمان عراقچی ۷ پرانتز بود اما اکنون به ۱۲ پرانتز رسیده

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین‌المللی و استاد دانشگاه با اشاره به مذاکرات برجام در وین و مسائل پیرامون آن در یادداشتی نوشت: 

اصطحکاک‌ها بین ایران و ایالات متحده آمریکا افزایش یافته است. انعکاس این اصطحکاک‌ها را می‌توان در اوضاع داخلی ایران دید. سال 1400 و تشکیل دولت اسلامی به ریاست سیدابراهیم رئیسی و اعلام مطلوبیت این دولت در ساختار حکومت تحت عنوان یکدست شدن جامعه حکومتی ایران اکنون مطرح است. اصطلاح جامعه حکومتی ایران را از این جهت به کار می‌برم که اکنون حکومت در ایران به معنی دولت اسلامی از منظر انقلابی شکل گرفته است، قوه مجریه، مقننه، قضاییه و به ویژه رئیس جمهور حاکم بر تهران در دولت سیزدهم با عناصر اصلی و نهادها و ارکان قدرت در داخل حکومت هم‌پیوندی معنادار دارد.

شاید اولین بار است که در این مسیر می‌توان گفت جامعه حکومتی در ایران تشکیلی شده است. این جامعه حکومتی به دنبال آن است که زمینه ساز و زمینه پرور ایجاد فضایی باشد که مبین تعریف دولت اسلامی است اگرنه می‌تواند پیامدهای غیرقابل کنترلی را برای جامعه حکومتی به دنبال داشته باشد چراکه این دولت، دولت‌های پیشین خود را که در درون خود بوده است، در مواضعی بسیار قدرتمندانه‌تر در برابر غرب با نتایج بهتری همچون برجامی که ترکمنچای خوانده است، به نقد شدید، آشکار و هدفمند کشانده است. اکنون اگر به توافقی تن در دهند که این توافق کمتر از برجام یا اندازه برجام باشد، نخواهد توانست پاسخگوی طرفداران خویش باشد و این شکاف داخلی ایجاد می‌کند.

این درحالی است که طرف مقابل نیز متوجه این امر شده است و فشارها را افزایش می‌دهد، شرایط را زیاد می‌کند. ایران با دست پر با دو پیش نویس به وین می‌رود و آنها پس می‌زنند! اگر پرانتزهای باقی مانده هفت پرانتز بوده یعنی عراقچی تا خرداد آن را محدود به هفت پرانتز کرده و مذاکره کنندگان آن را پذیرفته بودند، اکنون پرانتزها بالغ بر دوازده پرانتز است و این بار آمریکایی‌ها پرانتزی مثل آزادی زندانیان دوتابعیتی به ویژه آمریکایی را مطرح کرده‌اند. 

این معانی تا حدود زیادی مشخصا جلوه های مختلفی را به خود می‌گیرد و به تبع دولت انقلابی به خوبی می‌داند اگر بخواهد کوچکترین عقب نشینی انجام دهد یا با توجه به فرصت‌های بیرون آمدن از برجام،  جهت‌گیری انقلابی که مدعی آن است را از خود نشان ندهد در بلندمدت با مسائل بیشتری رو به رو خواهد بود. رهبری نظام جمهوری اسلامی در مقام مقام معظم ولایت و فرماندهی کل قوا دستور دادند که مذاکرات به شرطی انجام شود که همه تحریم‌ها برداشته شود، راستی‌آزمایی شود و از آمریکا و دیگر قدرت‌های بین‌المللی تعهد گرفته شود که از برجام خارج نخواهند شد و ایران تازه به برجام قبلی برگردد نه اینکه آن برجام تغییر پیدا کند، شرایط دیگری انجام شود و فقط تحریم‌های برجامی برداشته شود.

آیا طرف مقابل این معانی را می‌پذیرد؟ به نظر می‌رسد که این قابل پذیرش نخواهد بود. از طرف دیگر اگر ایران عقب‌نشینی کند، آنگونه که وزیر خارجه محترم کنونی ایران می‌فرماید، دیگر تحریم‌های هسته‌ای  مد نظر ما است، درست یک عقب‌نشینی آشکار را به نمایش می‌گذارد لذا این مطلب مطرح می‌شود که چرا در چند دهه اخیر ما به ویژه در 5 ساله اخیر همواره برجام را یک توافق بد خوانده‌ایم، چراکه حسن روحانی، ظریف و عراقچی قول داده بودند که همه تحریم‌ها برداشته شود در حالی که آنها هیچ گاه منظور خود از همه تحریم‌ها را متوجه کل تحریم‌ها نکردند زیرا مذاکرات درباره پرنده هسته‌ای ایران بود و نه مسائل موشکی، منطقه‌ای یا حقوق بشری. دولت انقلابی کنونی و طرفداران آن و نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان تصمیم گیرنده نهایی اما به وضوح و آشکارا از برداشتن همه تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و انجام دادن تعهدات قابل قبول ایران برای عدم خروج از تحریم‌ها سخن گفته است و اکنون اگر تیم مذاکره کننده در وین با توجه به تعریف انقلابی که از آنها وجود دارد، آن را بپذیرد، یک حفره معنادار ایدئولوژیک و مشروعیتی برای سیستم ایجاد خواهد کرد.