سرنوشت باغهای تهران با مصوبه جدید شورای شهر چه خواهد بود؟ برجسازی در 62 باغ تهران
«ساخت و ساز در باغ» گرچه اتفاق تازهای نیست اما به دنبال لغو مصوبه «برج ـ باغ» در شورای شهر پنجم، امیدها برای حفظ معدود باغهای باقی مانده در تهران بیشتر شد. امیدی که با تصویب لایحه جدید در شورای شهر با رای اکثریت آرا و صدور مجوز ساخت و ساز در ۶٢ باغ تهران به ناامیدی بدل شد.
به گزارش دیده بان ایران؛ اسفندماه سال گذشته بود که بررسی وضعیت وخیم باغهای پایتخت منجر به لغو مصوبهای شد که شورای شهر دوم در سال ۸۲ تحت عنوان «برج ـ باغ» آن را به تصویب رسانده بود. مصوبهای که به گفته زهرا صدراعظمنوری، عضو شورای شهر پنجم تهران، ظرف ۱۰ سال با ۲۶۱ پروانه در حوزه برج باغها در منطقه یک معادل ۵۶ هکتار، ۵۰ پروانه در منطقه ۲ معادل ۸.۵ هکتار، ۴۶ پروانه در منطقه چهار معادل ۷.۸ هکتار، ۴۱ پروانه در منطقه ۳ معادل ۶.۶ هکتار، ۲۹ پروانه در منطقه ۵ معادل ۹.۸ هکتار، ۲۱ پروانه در منطقه ۱۰ معادل ۱۵.۴ هکتار، ۳۷ پروانه در منطقه ۲۲ معادل ۱۷ هکتار و درمجموع بیش از ۱۲۱ هکتار از باغهای شهر تهران را نابود کرده است تا کل باغها و اراضی مشجر در تهران را به حدود ۲۵۰۹ هکتار از ۵۰۰۰ هکتار باغی ثبت شده در سال ۱۳۲۵ برساند.
به دنبال لغو مصوبه «برج ـ باغ»، امیدها برای تصویب مصوبهای در شورای شهر پنجم که هرگونه ساخت و ساز را در باغها ممنوع کند، زنده شد. با این وجود اما چندی نگذشت که شورای شهر از لایحهای رونمایی کرد که باز هم اجازه ساخت و ساز را به مالکان باغهای تهران میداد. 5 اسفند ماه کلیات مصوبه جدید مبنی بر دستورالعمل ماده ۱۴ قانون زمین شهری تهران با یازده ماده به تصویب اعضای شورای اسلامی شهر تهران رسید.
لایحه جدید برج باغ چه مواردی را شامل میشود؟
کلیات به تصویب رسیده این لایحه جدید اما شامل ساخت حداکثر 3 طبقه در باغات 3 تا 5 هزار متری و ضوابطی ازجمله نوع کاربری، تعداد پارکینگ، میزان گودبرداری، رستههای صنفی مجاز فعالیت در باغها و... نیز میشد. براساس آنچه از نتیجه جلسه تصویب کلیات این طرح در رسانهها به چاپ رسیده، در بخش فرهنگی، مجوز ایجاد سالنهای کنسرت و نمایش، موزههای تاریخی، هنری، نمایشگاه، فرهنگسرا، کتابخانه، گالری، نگارخانه، خانه فرهنگ و کانون پرورش فرهنگی و ایجاد دفاتر مطبوعات در باغات مجاز اعلام شد. علاوه بر این ایجاد سالنهای ورزشی، محوطههای روباز، مجموعههای کوچک تفریحی، سالن، تالار برگزاری جشن نیز در باغات مجاز اعلام شد و همچنین فعالیتهای باغ گیاهشناسی، جانورشناسی، فعالیتهای پشتیبان تولید محصولات زراعی و همچنین فعالیتهای مرتبط با تولید گیاهان دارویی نیز در باغات مجاز اعلام شد. در بخش آموزشی نیز مجوز ایجاد مدرسه طبیعت، مهدکودک، مدارس در پایههای مختلف، مرکز فنی و حرفهای، نهضت سوادآموزی، مرکز آموزشی خصوصی، خدمات تحصیلی وابسته و تخصصی (معلولان جسمی و ذهنی و...) و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و فناوری نوین صادر شد.
علاوه بر این، در بخش اداری انجمنها، کانونها و تشکلهای غیردولتی و موسسات خیریه مجاز به فعالیت در باغات شدند و در بخش درمانی ایجاد آسایشگاه معلولان، خانه سالمندان، شیرخوارگاه، کانون کارآموزی کودکان و نوجوانان، مراکز اجتماعی درمانمحور، موسسه حمایت از کودکان سرطانی، مراکز مرتبط با دامپزشکی و... نیز مجاز اعلام شدند. در بخش تجاری هم عملکردهای خردهفروشی مجاز اعلام شد و برای ایجاد بازارچههای سنتی و تهیه غذا مجوز صادر شد. همچنین در این مصوبه، باغات به سه دسته تا ۳۰۰۰ متر، 3000 تا ۵۰۰۰ متر و بیش از ۵۰۰۰ متر تقسیم شد که براساس متراژ، سطح اشغال، تراکم و طبقات آن متفاوت است. یکی از پیشنهادات مطرح شده در این مصوبه که مصوبه جدید را از مصوبه قبلی متمایز میکند این است که در باغات بیش از ۵۰۰۰ متر با نسبت ۷۰ به ۳۰ ساخت و ساز انجام شود. یعنی برای آنکه مالک تشویق شود که ۷۰ درصد باغ خود را به عنوان فضای باز در اختیار شهرداری قرار دهد، میتواند در ۳۰ درصد باغ خود با ۶۰ درصد سطح اشغال در چهار طبقه ساخت و ساز داشته باشد.
به جریان افتادن پرونده برج ـ باغهای معطل مانده در تهران
در حالی که تصویب کلیات این مصوبه به همراه پیشنهاد ویژه آن برای مالکان سر و صدای بسیاری در میان فعالان محیطزیست در تهران برپا کرد، علی اعطا، سخنگوی شورای شهر از ارسال سریع این مصوبه به شورای عالی معماری و شهرسازی پس از تصویب آن خبر داد تا سریعتر این مصوبه جدید در تبصره ۳ جایگزین شود. به دنبال خبرهایی که از تصویب این لایحه جدید منتشر میشد، پروندههای برج ـ باغ که در پی لغو مصوبه در معاونت شهرسازی مناطق معطل مانده بودند، باز شد. عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی شهرداری تهران از شورای شهر خواست تا به این پروندهها رسیدگی کند. او اعلام کرد که «باید به پروندههایی که عوارض را به طور کامل پرداخت کردند، طبق ضوابط گذشته پروانه داده شود».
به دنبال این استفساریه شهرداری تهران به شورای شهر در مورد تعیین تکلیف پروندههایی که در پی لغو مصوبه برج - باغ معطل مانده بودند، صبح روز گذشته جلسهای در شورای شهر تهران تشکیل شد. جلسهای که با صدور مجوز برای ساخت و ساز در ۶٢ باغی که عوارض خود را به صورت سیستمی و کامل پرداخت کرده بودند، خاتمه یافت.
اگر مبالغ عوارض دریافتی کم بود مجوز برج - باغ صادر نمیکردیم
محمد سالاری، عضو شورای شهر تهران در تشریح این تصمیم گفت: «در این مدت یک سال جلسات متعددی با کمیسیونهای شورا در راستای تصمیمگیری درخصوص پروندههای معطل مانده برج - باغ برگزار شد. اگر مبالغ دریافتی زیاد نبود شهرداری را ملزم میکردیم که عوارض را پس بدهد و پروانه صادر نکند.» وی با بیان اینکه در ابتدا معاونت شهرسازی اعلام کرد که تنها ۳۸ پرونده در این خصوص وجود دارد، افزود: «اما رفته رفته تعداد پروندهها افزایش یافته و نهایتاً ۴۷۳ پرونده به ما ارجاع داده شد.» سالاری با بیان اینکه به دلیل حجم پروندهها عنوان کردیم که شهرداری باید لایحه بدهد نه استفساریه گفت: «نهایتاً حناچی شهردار تهران لایحهای را به ما ابلاغ کرد و در آن از ما خواست که در مورد ۴۷۳ پرونده تعیین تکلیف کنیم.» این عضو شورای شهر با بیان اینکه ۶۳ پرونده عوارض خود را به صورت کامل و سیستمی قبل از هفتم فروردین ماه پرداخت کردند، خاطرنشان کرد: «براساس اطلاعات شهرداری، ۷۳ پرونده نیز قبل از آنکه بتوانند عوارض خود را به صورت کامل پرداخت کنند تشکیل شدند.» وی با بیان اینکه ارزش ریالی ۶۲ پرونده ۱۷۰ میلیارد تومان است و ارزش ریالی ۷۳ پروندهای که به صورت علیالحساب عوارض را پرداخت کردند نیز ۵۰۰ میلیارد تومان است.
با صدور مجوز ساخت و ساز در 62 باغ تهران که بیشترین آنها در منطقه یک قرار دارند، فعالان محیطزیست نسبت به این اقدام اظهار تاسف کردند. امید نوری، یک عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی در واکنش به صدور مجوز ساخت و ساز در ۶۲ باغ پایتخت از سوی شورای شهر تهران همزمان با روز درختکاری به ایسنا گفت: «هنگامیکه مجوز ساخت و ساز در باغی را بدهند باید فاتحه آن باغ را خواند.» او با اشاره به اقداماتی که سایر کشورهای جهان برای حفظ باغها انجام میدهند، اظهار کرد: «سایر کشورهای جهان باغها را به عنوان باغهای اجتماعی به مردم و سازمانهای مردم نهاد واگذار میکنند تا بتوان آنها را حفظ کرد ولی برخی مصوبههای شهری ما باعث تخریب اندک باغهای باقی مانده در تهران میشود.»