مساجد اشرافی مطابق با متون دینی ما نیست؟
افتتاح یک مسجد در بازار «ایران‌مال»، بزرگترین مرکز خرید خاورمیانه، در هفته‌های گذشته با انتقادهای بسیاری در شبکههای اجتماعی روبه‌رو شد.
به گزارش دیده بان ایران، افتتاح یک مسجد در بازار «ایران‌مال»، بزرگترین مرکز خرید خاورمیانه، در هفته‌های گذشته با انتقادهای بسیاری در شبکههای اجتماعی روبه‌رو شد. برخی از فعالان سیاسی دو جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب هزینه‌های فراوانی که صرف ساخت این مسجد شده را مغایر با تعلیم و آموزه‌های دینی دانسته‌اند. در هفته گذشته گزارش‌هایی درباره مراسم افتتاح مسجد مجتمع «ایران‌مال» مطرح شد، اما طبق برنامه از پیش تعیین‌شده، حجت‌الاسلام کاظم صدیقی در زمان برگزاری مراسم افتتاح مسجد بازار بزرگ ایرانیان (ایران‌مال) حاضر نشده و در این مراسم در حوزه علمیه امام‌خمینی(ره) برای معتکفین درس اخلاق ارایه داد. محمود کریمی، مداح معروف کشور نیز اعلام کرد که در افتتاح این مسجد شرکت نخواهد کرد. حضور نداشتن امام جمعه تهران و محمود کریمی باعث انتقاد تعداد بیشتری از کاربران در فضای مجازی به ساخت چنین مکانی شد. یکی از منتقدان جدی این پروژه در شبکههای اجتماعی سیدمهدی صدرالساداتی، طلبه مشهور اینستاگرام است. صدرالساداتی در صفحه شخصی خود در نقد ایران‌مال نوشت: «٤٠ سال پیش که دوبی بود، ما این‌جا فروشگاه‌های تقلیدی از هرودز لندن داشتیم. انقلاب کردیم تا کاخ‌نشینی و کوخ‌نشینی برود و ثروت این مملکت عادلانه در سرتاسر ایران تقسیم شود.» صدرالساداتی در این پست خود با انتقاد از اشرافیت مذهبی، ساخت ایران‌مال را مدل پیچیده بومی‌سازی‌شده کاپیتالیسم تعریف کرده است.
مساجد اشرافی مطابق با متون دینی ما نیست
صدرالساداتی در گفت‌وگوی خود با «شهروند» به مصداق‌های دیگری از ورود اشرافی‌گری در ابعاد معنوی اشاره می‌کند: «اشرافی‌گری سال‌هاست وارد حوزه‌های معنوی در جامعه شده است؛ ایران‌مال نمونه‌ای است. شاید نزدیک ٢٠سال باشد که ما گرفتار اشرافی‌گری در ابعاد معنوی شده‌ایم. این مسجد نخستین مسجد نیست که به این شکل ساخته شده است.» این طلبه جوان سادگی را از ویژگی‌های مساجد شیعیان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «نباید ظاهر مسجد به نحوی باشد که فرد عبادت‌کننده غافل از عبادت شود.» صدرالساداتی در ادامه به مصداق دیگری از مساجد لوکس اشاره می‌کند: «فکر می‌کنم مبعث سال گذشته بود که صاحب ایران‌مال یک مسجد دیگر لاکچری به شیوه اشرافی در خیابان ولیعصر با حضور چهره‌های سیاسی و مذهبی افتتاح کردند. ایران‌مال نوک کوه یخی است که ما می‌بینیم.» سیدمهدی صدرالساداتی در ادامه با انتقاد از حضور چهره سیاسی - مذهبی در چنین مکان‌هایی، این حضور را مصداق موجه‌سازی دانست.
سهم نامعلوم بومیها
این طلبه فعال مذهبی با انتقاد از این‌که این سبک از ساختمان به تقلید از مساجد شهر دوبی ساخته شده است، ادامه می‌دهد: «استدلال سازندگان این است که می‌خواهیم مانع خروج سرمایه از کشور شویم و به همین دلیل از مدل دوبی تقلید شده است، اما یک تقلید غلط. این توسعه، توسعه کثیف است. در مدل سرمایه‌گذاری در دوبی هم باید سرمایه‌گذار بومی را شریک کنند. سوال این است که سهم بومیها از این مکان‌های لاکچری چه میزان است. یا می‌گویند شغل ایجاد کردیم؛ با چه روشی؟»
چرا «مال»؟ مسأله‌شان این است!
صدرالساداتی در ادامه به انتقاد برخی از چهره‌های سیاسی از ایران‌مال اشاره کرد. برخی از چهره‌های سیاسی تنها انتقادی که به این مرکز می‌کنند، می‌گویند چرا مال؟ یک نام فارسی بگذارید: بازار. صدرالساداتی در ادامه توضیحاتی درباره انتقادات کاربران فضای مجازی به فعالیت‌هایش داد. او در پاسخ به این انتقاد که صدرالساداتی به سلبریتی‌ها نزدیک شده است، گفت: «کدام چهره؟ به غیر از آقای پرستویی که در یک نوبت همراهی کرد، مورد دیگری سراغ دارید؟ آن یک نمونه هم اتفاقی بود. تشکر می‌کنم از آقای پرستویی، اما من هیچ ارتباط رسمی با هنرمندان ندارم.» صدرالساداتی در ادامه با اشاره به این‌که فعالیت‌های خود را در مبارزه با خط اشرافی‌گری ادامه می‌دهد، افزود: «در ماجراهای لواسان و هورالعظیم حضور ما موجب شد تا به این مسائل بیشتر پرداخته شود و حتی برخی نمایندگان مجلس نیز با تماس مستقیم و غیرمستقیم از این فعالیت‌ها قدردانی کردند.»
چهار ویژگی مسجد از نگاه آقای قرائتی
مسجد مورد نظر اسلام و طراز انقلاب اسلامی چگونه باید باشد؟ حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قرائتی، رئیس ستاد اقامه نماز ویژگی‌های خاصی را برای مسجد از زوایای مختلف برشمرده است. در ادامه بخش‌هایی از سخنان این مبلّغ دین را می‌خوانیم:
مسجد باید محکم، ساده و بدون تزیینات باشد. اگر مساجد ما این‌گونه می‌بود، ما الان نباید هیچ شهرک و روستای بدون مسجد داشته باشیم. اما اگر برویم دنبال هزینه‌های تزیینات برای مسجد، هزاران منطقه بی‌مسجد خواهیم داشت.
مسجد باید کوچک و فراوان و در دسترس باشد. نه این‌که بزرگ، کم‌تعداد و دور از دسترس باشد. مگر چقدر انسان همت می‌کند که بلند شود مسافت زیادی را طی کند تا به یک مسجد برسد؟
مسجد باید جایگاهی داشته باشد برای کسانی که نمی‌توانند داخل مسجد شوند، اما می‌خواهند از برنامه‌های مسجد استفاه کنند. مسجد امام علی(ع) در هامبورگ که مرکز تبلیغ دکتر بهشتی بود، یک بنای دایره‌ای شکل بود که از یک دایره مرکزی و یک حاشیه پیرامونی تشکیل شده بود. مسلمانان در دایره مرکز آن و غیرمسلمانان یا کسانی که نمی‌توانستند وارد مسجد شوند، در حاشیه پیرامونی می‌نشستند. به این ترتیب وقتی کسی سخنرانی و جمعیت را نگاه می‌کرد، همه در یک سطح قرار می‌گرفتند و این امکان وجود داشت که همگان از برنامه‌های مسجد استفاده کنند.
کاشیکاری‌های مسجد باید در موضوعات و معارف مسجد و قابل استفاده برای مردم باشد؛ مثلا شکیات نماز، شرایط امام جماعت و آداب مسجد را با خط خوانا و زیبا در آن نوشته باشند. یعنی کاشیکاری‌ها باید الهام‌بخش باشد. ما آمده‌ایم با خط کوفی که هیچ‌کس از آن سر درنمی‌آورد، آیات و روایات را در کاشیکاری‌های مساجد می‌نویسیم و مثلا دیوار مسجد را تزیین می‌کنیم. این خطوط ناخوانا چه فایده‌ای دارد؟
