موفقیت رهبران زن در مهار شیوع کرونا/ آیا دنیای آینده در اختیار رهبران زن قرار خواهد گرفت؟
در چند ماه اخیر پاسخ و نوع واکنش کشورهای مختلف به شیوع ویروس کرونا باعث انتقادات و اعتراضات، و البته در مواردی تحسین‌ها و تجلیل‌های زیادی شده است. موضوعی که باعث شده رئیس‌جمهوری چون ترامپ به دلیل واکنش نامناسب و دیرهنگام به کرونا در آستانه از دست دادن فرصت حضوری دوباره در کاخ سفید باشد، یا روسای دولت‌های ایتالیا و فرانسه مجبور به تحمل تندترین و تهاجمی‌ترین انتقادات شده باشند.
به گزارش دیده بان ایران؛ در این بین کشورهایی هم هستند که به عنوان الگویی برای مبارزه درست با کرونا معرفی شده‌اند. کشورهایی که با رعایت ملاحظات علمی و کشورداری در مواجهه با کرونا با کمترین آسیب‌ها و تلفات بیرون آمده‌اند. پابلو اوشوا خبرنگار بی‌بی‌سی در این زمینه به کشورهای نیوزیلند، آلمان، تایوان و نروژ اشاره می‌کند که در آن‌ها آمار تلفات ناشی از شیوع کرونا و بیماری کووید ۱۹ کمتر از دیگر کشورها بوده. نکته‌ای که در این میان خبرنگار بی‌بی‌سی در پیرامون این موضوع دریافته، جالب و خبرساز شده است؛ او نوشته که موفق‌ترین کشورها در مواجهه با کرونا کشورهایی بوده‌اند که زنان در آن‌ها در راس قدرت قرار دارند. البته پابلو اوشوا در ادامه ماجرا را کمی تلطیف‌شده‌تر ارائه داده و نوشته که کشورهایی که رهبران‌شان زن هستند، جزو کشورهایی هستند که در قبال کرونا واکنش‌های منطقی و موفق نشان داده‌اند!
در این گزارش آمده که واکنش‌ها و پاسخ‌های رهبران زن و دیگر سیاستمدارانِ این کشورها به بحران کرونا چنان بوده که نه تنها تحسین رسانه‌های دنیا را موجب شده، که حتی نشریه‌ای چون فوربس که یکی از معتبرترین نشریات دنیا به شمار می‌آید، آن ها را در حکم «نمونه یک رهبر واقعی» به دنیا معرفی کرده و نوشته که این سیاستمداران در صف مقدم جبهه اعلام آمادگی کرده‌اند تا به دنیا نشان دهند که چطور می‌‌توان وضعیت بحرانی دنیا را به آرامش رساند».
در ادامه گزارش نویسنده با اشاره به این‌که «از نگاه کارشناسان و تحلیلگران بیشتر رهبرانی که کشورشان در مواجهه به کرونا موفق از میدان بیرون آمده زنان بوده‌اند» می‌پرسد که «رهبران زن چرا و چگونه توانسته‌اند در مبارزه با شیوع کرونا موفق عمل کنند؟»؛ که پاسخ‌های ساده‌ای دارد: واکنش سریع و به‌هنگام، سیاست‌های متفاوت و گوناگون، دوری از تصمیمات مردانه، اتخاذ تصمیمات دشوار و راهکارهای سخت و تصمیمات بهتر. عواملی که باعث شده‌اند رهبران زن با این‌که تنها ۷ درصد سران کشورها را تشکیل می‌دهند، اما در فهرست کشورهای موفق در مهار ویروس کرونا جایگاه بالایی داشته باشند.
واکنش سریع و به‌هنگام
در این زمینه نویسنده گزارش، نخست‌وزیر ایسلند کاترین یاکوبسدوتیر را مثال زده که بسیار سریع و در واقع به‌موقع، یعنی از همان اواخر ژانویه که اخبار انتشار کرونا در جهان منتشر شد، اقدام به انجام گسترده آزمایش کرونا و البته اتخاذ سیاست‌هایی مانند ممنوعیت تجمع بیش از ۲۰ نفر کرد و این موجب شد تا در کشور ۳۶۰ هزار نفری ایسلند تا روز ۲۰ آوریل تنها ۹ نفر به دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست داده باشند.
از نگاه گزارش‌نویس بی‌بی‌سی کشور تایوان نیز واکنش به‌هنگامی در قبال کرونا نشان داده است. در این کشور که بخشی از چین محسوب می‌شود، از همان آغاز انتشار اخبار شیوع کرونا رییس‌جمهور تسای اینگ-ون دستور تاسیس سریع مرکز کنترل اپیدمی را صادر کرده و پیگیری موارد ابتلا به این ویروس را به این مرکز واگذار کرد. افزایش تولید تجهیزات محافظت شخصی از جمله ماسک صورت دیگر تمهیدی بود که بانوی رئیس‌جمهور تایوان اتخاذ کرد. اقداماتی که در نهایت باعث شدند که در تایوان ۲۴ میلیون نفری که در مجاورت مستقیم با چین قرار دارد (که منشا ویروس بوده و تمام آلودگی‌ها از آن کشور ریشه گرفته‌اند) تنها ۶ نفر در اثر ابتلا به کرونا از دنیا رفته باشند.
جاسیندا آردن، نخست‌وزیر نیوزیلند دیگر سیاستمدار زن موفق در چالش کروناست. این رهبر زن که با اتخاذ یکی از شدیدترین مواضع در مقابله با کووید-۱۹ معروف شده، بعد از این‌که اعلام شد در این کشور ۶ نفر در اثر کرونا جان باخته‌اند، با قرنطینه‌ای سفت و سخت تصمیم به جلوگیری از انتقال بیماری و به صفر رساندن آن گرفت، به جای این‌که مثل بسیاری از کشورها دلش را خوش کند به این‌که توانسته منحنی شیوع ویروس کرونا را صاف کند. نتیجه هم این شد که تا همین هفته گذشته در این کشور تنها ۱۲ نفر در اثر کرونا جان باخته بودند که رقمی شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد.
سیاست‌های متفاوت و گوناگون
در این زمینه تحلیلگران بر این باورند که نوع و شیوه عملکرد سیاسی رهبران زن نیز در موفقیت‌شان در مواجهه با کرونا نقش دارد. بی‌بی‌سی در این مورد از دکتر گیتا رائو گوپتا، از مدیران یونیسف نقل قول کرده که گفته «رهبری زنان با مردان فرقی ندارد. تنها تفاوتی که در این بین وجود دارد این است که رهبران زن در تصمیم‌گیریشان متنوع‌تر عمل می‌کنند». گیتا رائو گوپتا می‌گوید که «در تصمیمات زنان هم نظر مردان و هم دیدگاه زنان دخیل است که این با سیاست‌های قلدرمآبانه برخی از رهبران مرد از جمله دونالد ترامپ یا ژائیر بولسونارو رئیس‌جمهور برزیل فرق دارد و به تصمیمات بهتری منجر می‌شود».
رزی کمپبل، مدیر مؤسسه جهانی رهبری زنان نیز بر این باور است که “رهبری مردانه و زنانه یک امر ذاتی نیست. اما زنان به این دلیل که به‌واسطه نوع تعاملات اجتماعی‌شان حس همدلی و همکاری بیشتری دارند، در قیاس با مردانی که متاسفانه تعداد زیادی از آن‌ها به خودشیفتگی دچارند، تصمیمات بهتری می‌گیرند و این امر در مواردی چون بحران کرونا کفه ترازو را به نفع آن‌ها سنگین می‌کند». مدیر مؤسسه جهانی رهبری زنان عقیده دارد که یکی از دلایل افزایش خودشیفتگی و تصمیمات خودمحورانه در بین رهبران مرد “چرخش پوپولیستی در سیاست” است که در سال‌های اخیر به نحو ملموسی رشد کرده است.
دوری از تصمیمات مردانه
در حقیقت از نگاه تحلیلگران مشکل، رهبران مرد نیستند، بلکه سیاست‌های “مردانه” است. رزی کمپبل می‌گوید که «چون بیشتر رهبران پوپولیست که اکثریت‌شان با مردان است، پیام‌های ساده‌انگارانه صادر کرده و از این طریق حمایت مردمانشان را به دست می‌آورند، رویکردشان در مقابله با کرونا چندان چشمگیر نیست. چون با پیام‌های ساده‌انگارانه نمی‌توان بحرانی چون کرونا را مدیریت کرد».
از نگاه نویسنده این گزارش رهبران سیاسی آمریکا، برزیل، اسرائیل و لهستان از مصادیق کسانی هستند که پیام‌های ساده‌انگارانه صادر کرده و تلاش کرده‌اند ریشه بحران را به دشمن و دیگر علل بیرونی نسبت دهند. مثل ترامپ که تقصیر شیوع کرونا را بر دوش چین می‌داند یا دیگر رهبرانی که خارجی‌ها را برای “وارد کردن بیماری” مقصر می‌دانند.
رزی کمپبل، مدیر مؤسسه جهانی رهبری زنان می‌گوید که «احتمال گرایش زنان به پوپولیسم راست افراطی کمتر از مردان است. البته در این بین استثناهایی مانند مارین لوپن در فرانسه هم وجود دارد، اما در کل این گرایش با سیاست‌های مردانه و فردگرایانه پیوند خورده. با این توضیح که منظورم این نیست که ژنتیک مردان چنین رفتارها و تصمیماتی را ایجاب می‌کند. نه. ترامپ یا بولسونارو خودشان عامدانه و خودخواسته تصمیم گرفته‌اند شخصیتی بیش از حد مردانه به خود بگیرند».
رزی کمپبل در ادامه به رهبران مردی چون رییس جمهور کره جنوبی یا یونان اشاره می‌کند که مصداق مردانی با تصمیمات مردانه نیستند و همین هم آن‌ها را در مهار کرونا موفق کرده است. مثلا در کره جنوبی، عملکرد موفق مون جائه-این، رییس جمهور این کشور باعث شد حزب او در انتخابات اخیر پارلمان در روز ۱۵ آوریل به موفقیت بزرگی دست یابد. یا در یونان، کریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر این کشور، به دلیل عملکرد موفقیت‌آمیزش در مدیریت بحران کرونا و اتخاذ تصمیمات و صدور دستورات حفظ فاصله اجتماعی حتی پیش از ثبت اولین مورد مرگ و میر مورد تحسین و تمجید قرار گرفته است. در موفقیت بزرگ این سیاستمدار در کنترل کرونا همین بس که کشورش تنها شاهد ۱۱۴ مرگ ناشی از کرونا بوده، در حالی که همسایه یونان یعنی ایتالیا تاکنون بیش از ۲۲ هزار مرگ کرونایی را به ثبت رسانده است.
در گزارش بی‌بی‌سی البته به این موضوع نیز اشاره شده که برخی کشورها با وجود داشتن رهبران زن نیز با شیوع گسترده کرونا درگیرند. یکی از مثال‌های این نوع کشورها بنگلادش است. یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای دنیا که با تصمیمات شیخ حسینه، نخست‌وزیر، موفق به مهار بیماری شده، اما هنوز نگرانی‌هایی در رابطه با محدودیت تست کرونا و نبود تجهیزات حفاظت شخصی در این کشور وجود دارد.
اتخاذ تصمیمات دشوار
در ادامه گزارش با اشاره به این‌که «رهبران مجبور به اتخاذ تصمیمات دشواری از جمله تعطیل کردن اقتصاد کشور برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا هستند» آمده که «اما این تصمیمات گاه با هزینه‌های زیادی همراهند و به این دلیل سیاستمداران پوپولیست از صدور این دستورهای هزینه‌ساز ابا دارند، اما زنان به این دلیل که بیشتر تحت تأثیر تأثیرات اجتماعی و اقتصادی کرونا هستند، ابایی از صدور چنین دستوراتنی ندارند و همین هم باعث موفقیت بیشتر آن‌ها در مهار بیماری می‌شود».
دیگر دلیل موفقیت بیشتر زنان در اتخاذ چنین تصمیمات دشواری این است که زنان راحت‌تر می‌توانند احساسات و اذهان عمومی را با خود همراه کنند. در توضیح بیشتر قضیه به آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان اشاره شده که در اولین روزهای شیوع کرونا این بیماری را “یک تهدید بسیار جدی” توصیف کرد و متعاقب آن بزرگ‌ترین برنامه آزمایش، ردیابی و جداسازی را در اروپا به اجرا درآورد. جالب این‌که نخست‌وزیران زن کشورهای نروژ و دانمارک هم در مقابله با کرونا موفق قلمداد می‌شوند.
البته برخی از تحلیلگران بر این باورند که موفقیت برخی از کشورها در مقابل کرونا به زن یا مرد بودن رهبران‌شان ارتباطی ندارد. در واقع بیشتر کشورهایی که نسبت به بحران کرونا واکنش بهتری نشان داده‌اند به غیر از رهبران زن، موارد اشتراک دیگری هم دارند، از جمله این‌که همه این کشورها از اقتصادهای پیشرفته دنیا هستند که از سیستم پشتیبان رفاهی بهره می‌برند. آاین کشورها که از نظر توسعه اجتماعی هم در جایگاه بالایی قرار دارند، سطح سواد بالاتر و سیستم بهداشتی قدرتمندی هم دارند که در شرایط اضطراری می‌تواند موفق عمل کند.
با این‌حال موافقان نقش جنسیت رهبران در عملکرد کشورها پاسخ می‌دهند که حتی اگر این ادعاها صحت هم داشته باشند، همین که کشورهای پیشرفته و ثروتمند به این نتیجه رسیده‌اند که سکان هدایت خود را به دست زنان دهند، مبین این واقعیت است که نمی‌توان نقش جنسیت رهبران را در ایجاد فضایی بهتر برای زندگی منکر شد./ شفقنا
