کد خبر: 9012
A
رسانه ملی در ساعت های پر مخاطب خود علیه دولت برنامه سازی کرد:

ده ساعت برنامه سازی صدا و سیما علیه دولت

حمله به دولت در صداو‌سیما؛ این‌بار اما نه از یک زاویه؛ هجمه‌‌ای سه‌جانبه به سه وزیر دولت. ١٠ ساعت مستمر حمله به وزیر راه‌وشهرسازی در برنامه‌های خبری با سانسور گزارش تحقیق و تفحص مجلس مبنی بر مقصرنبودن این وزارتخانه، در منگنه قراردادن وزیر بهداشت و درمان در برنامه «ثریا» و البته پاسخ صریح قاضی‌زاده‌هاشمی به مجری برنامه و حمله غیرمستقیم مهران مدیری به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در برنامه «دورهمی».

ده ساعت برنامه سازی صدا و سیما علیه دولت

به گزارش پایگاه خبری  تحلیلی دیده بان ایران؛ حمله به دولت در صداو‌سیما؛ این‌بار اما نه از یک زاویه؛ هجمه‌‌ای سه‌جانبه به سه وزیر دولت. ١٠ ساعت مستمر حمله به وزیر راه‌وشهرسازی در برنامه‌های خبری با سانسور گزارش تحقیق و تفحص مجلس مبنی بر مقصرنبودن این وزارتخانه، در منگنه قراردادن وزیر بهداشت و درمان در برنامه «ثریا» و البته پاسخ صریح قاضی‌زاده‌هاشمی به مجری برنامه و حمله غیرمستقیم مهران مدیری به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در برنامه «دورهمی». انتخاب گزینه‌های فعال از میان وزرای دولت بی‌دلیل هم نیست. سه‌ وزیری که سه سال روی‌کاربودن دولت، به‌خوبی از پس فعالیت‌های محوله برآمده‌اند، هرچند انتقاداتی هم بر آنها وارد است. هماهنگی در این حملات تنها این گزاره را به ذهن متبادر می‌کند: «وزیرکشی روی آنتن.» این حملات پیش‌تر هم علیه دولت به کار گرفته شده بود. حمله به برجام در برنامه‌های خبری از مهم‌ترین این حملات بود. حمله به برجام نه آغاز و نه پایان این حملات بود. سیل انتقادات به قراردادهای نفتی از یک سو و حمله ادامه‌دار صدا‌وسیما به ماجرای حقوق‌های نجومی هم از سویی دیگر مورد توجه ویژه رسانه ملی قرار گرفت. البته این موارد فقط بخشی از حملات صداو‌سیما به دولت در سه سال اخیر بود. حال آنکه از دیگر سو، رسیدگی به املاک نجومی تقریبا از سوی این رسانه سانسور شد.

حمله جهت دار به وزیر

حمله به دولت در صداو‌سیما اتفاق جدیدی نیست؛ اما این‌بار وزیر‌ راه‌وشهرسازی سکوت را در برابر آن مجاز ندانست و در نامه‌ای به رئیس‌ صدا‌وسیما، اعتراض خود را به سانسور و تحریف گزارش تحقیق‌وتفحص در مجلس شورای اسلامی بیان کرد. گزارش ناقص کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره سانحه برخورد دو قطار در سمنان که اتفاقی بی‌سابقه در طول دوره فعالیت مجلس بود، کم بود، حالا صداوسیما در اقدامی بهت‌آور وارد عمل شده و با تحریف و سانسور اخبار، حمله مستقیم به وزارت راه و شهرسازی به عنوان بخشی از دولت را در دستور کار خود قرار داده است.

عباس آخوندی در نامه‌ای تکان‌دهنده به عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس‌صدا‌وسیما، نسبت به انتشار اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌ساز علیه وزارت راه‌و‌شهرسازی گلایه کرد و نوشت: «شهروندان به‌وضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بسته‌های خبری صداوسیما و در زیرنویس‌های خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌سازی علیه وزارت راه‌و‌شهرسازی جریان داشت».

او در این نامه از رئیس‌‌ سازمان صداو‌سیما خواسته بود برای جلب اعتماد مردم به اخبار صدا‌وسیما، نامه به رئیس‌ سازمان صداو‌سیما، به موجب ماده ٣٠ اساسنامه سازمان صدا‌وسیما در همان شبکه‌ها با دو برابر تعداد تکرار، قرائت شود؛ امری که مشخص نیست صداو‌سیما به آن پایبند باشد.

 

‌ دلواپسی برای ازدست‌رفتن فرصت استیضاح

 

آن‌طور که پیداست، دلواپسان سر آن ندارند که کمی از خواسته استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی با وجود اثبات تخلف‌نداشتن این وزارتخانه و راه‌آهن به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های آن، کوتاه بیایند. با اینکه در گزارش کمیسیون عمران مجلس آمده بود: «وزیر راه‌و‌شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی به‌ دلیل مسئولیتی که در اداره کلان و کنترل و هدایت سیستم به سمت اهداف عالی حمل‌ونقل داشته و در کنترل لحظه‌ای رفتارهای انسانی و سیستمی پایین‌دست و عوامل نهایی منجر به سانحه، نقش‌آفرین نبوده و عوامل ناشی از اشکالات ساختاری و نتیجه چندین دوره مدیریتی و عملکرد سا‌ل‌های متمادی ساختار، زمینه‌ساز بروز سانحه بوده است»، صدا‌وسیما در واکنشی اعجاب‌بر‌انگیز، با سانسور این بخش از گزارش، به مدیریت این وزارتخانه حمله کرده و آن را مقصر اصلی این سانحه جلوه داده است.

 

‌ عملکرد جناحی صداو‌سیما

 

عملکرد جناحی صداو‌سیما در سال‌های اخیر بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا در تخلفاتی که در سالیان گذشته در شهر تهران رخ می‌دهد، این رسانه به سبب نزدیکی دیدگاه صداو‌سیما به دیدگاه مدیریت شهری تهران، سکوت را انتخاب کرد؛ اما حمله به دولت در همین دوره سه‌ساله، بسیار فراتر از اینها بود. در برنامه‌های خبری پیش از برجام، برنامه‌هایی پخش می‌شد که عملکرد دولت را خیانت جلوه می‌داد و سعی در تخریب مذاکرات داشت؛ حتی پس از امضای برجام هم، این رسانه فروگذار نکرده و به کوچک‌شماری آن ادامه می‌داد. این کافی نبود که بحث حقوق‌های نجومی را پیش کشیدند و آن را بارها در برنامه‌های خبری گنجاندند تا اذهان عمومی را به عملکرد دولت بدبین کنند. این در حالی بود که سکوت در برابر املاک نجومی درباره عملکرد شهرداری تهران، از سوی این رسانه، مجاز شمرده شد.پیش‌تر سخنان ترکان را علم کرده بودند و در واکنش به افشاگری‌های تند او درباره فسادها در دولت‌های نهم و دهم، ماجرای سکه‌های هدیه و توهین او به چهار وزیر دولت را پیش کشیدند.در همین روزهای اخیر وزیر بهداشت هم پاسخی دندان‌شکن به عملکرد جناحی این رسانه در برنامه‌ای زنده داد. حسن قاضی‌زاده‌هاشمی در برنامه زنده «ثریا» با بیان اینکه «مردم حرف‌های رسانه ملی را اصلا قبول ندارند و نمی‌پذیرند» در واکنش به اعلام نتایج نظرسنجی این برنامه درباره طرح «تحول سلامت» گفت، «آن نظرسنجی‌هایتان هم مثل فیش‌هایی است که نشان می‌دهید».

 

‌ جزئیات نامه آخوندی به رئیس‌ صدا‌وسیما

 

در نامه وزیر راه و شهرسازی به رئیس سازمان صداوسیما که رونوشت آن برای سران قوای مجریه و مقننه ارسال شده، آمده: «چهارشنبه ٢٤/٩/١٣٩٥ شهروندان به‌وضوح دیدند و شنیدند که به مدت ۱۰ ساعت در تمام بسته‌های خبری صداوسیما و در زیرنویس‌های خبری و مشخصا شبکه خبر اخبار دروغ، تحریف‌شده و جریان‌سازی علیه وزارت راه‌و‌شهرسازی جریان داشت. وقتی رسانه ملی یک خبر رسمی را که ناظر بر رابطه قانونی بین مجلس و دولت است، این‌گونه تحریف می‌کند، چگونه می‌توان انتظار داشت که مردم به دیگر خبرهای شما اعتماد کنند». در بخش دیگری از این نامه با اشاره به سانسور بخش اصلی گزارش کمیسیون عمران مجلس، نوشته شده است: «خبر شما همه‌گونه مطلبی را گفت، غیر از همین نکته کانونی گزارش. صداوسیما نه‌تنها این موضوع را سانسور کرد؛ بلکه با تکرار سخنان برخی نمایندگان محترم و رئیس جلسه، گزارش کمیسیون را وارونه جلوه داد و حقیقت را قلب کرد. در همان جلسه، نمایندگان دیگری بودند که از وزارتخانه و عملکرد سیستم دفاع کردند؛ اما دریغ از حتی یک اشاره کوچک. بحث بر سر دفاع از عملکردها نیست که آن فرصت و جای دیگری می‌خواهد. مسئله محوری مسئولیت‌های قانونی، موازین اخلاقی و اصول حرفه‌ای در نشر اخبار رسمی است. وقتی حادثه‌ای تلخ در کشور رخ می‌دهد، مردمی به سوگ می‌نشینند و احساسات و عواطف عمومی جریحه‌دار می‌شود، آیا رسانه ملی جز ایجاد آرامش، حفظ وحدت ملی و درعین‌حال موشکافی حادثه از طریق پرداختن به مسائل فنی و قانونی و از طریق مجاری تخصصی و کارشناسی وظیفه ‌دیگری دارد؟ مگر به حکم قانون،کمیسیون عالی سوانح مرجع رسمی و قانونی این اظهارنظر نیست؟ تنظیم‌کنندگان از این موضوع مطلع بودند و می‌دانستند که مرجع قانونی اظهارنظر کمیسیون مذکور است و اعلام نظر به‌ نام مجلس شورای اسلامی نیازمند رأی‌گیری از نمایندگان محترم است و آنچه از سوی رئیس جلسه اعلام شد، صرفا یک اظهارنظر شخصی بود. این نحوه اطلاع‌رسانی که مسائل اصلی را کنار می‌گذارد و صرفا مسائل حاشیه‌ای را در کانون خبری قرار می‌دهد، در عرف رسانه کاری غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی است. این روش، چه کمکی به فهم حقیقت، شناخت اشکالات و تنگناهای ساختاری و رفتاری یا درس‌آموزی از حوادث برای جلوگیری از تکرار آنها می‌کند؟»در بخشی از این نامه نگاهی به بخش‌های خبری صداو‌سیما در رابطه با سانحه قطار هم شده است: «خبر ۱۴ شبکه یک با این شروع ‌شد که اظهارنظر مشاور رئیس‌جمهور و اعلام علت سانحه یک اظهارنظر شخصی بوده‌ است. آقای مهندس ترکان پیش از این، به‌عنوان سرپرست تیم بررسی‌‌کننده سانحه از سوی معاون اول رئیس‌جمهور صحت عملکرد سیستم را بر اساس بررسی‌هایی که این تیم انجام داده بودند اعلام کرده بود. خبر با برجسته‌سازی این موضوع می‌خواهد این قضاوت را سست کند. غافل از آنکه همین گزارش نیز صحت کارکرد سیستم را تأیید می‌کند. افزون‌براین، اگر قرار باشد به این استناد شود، این حکم نسبت به سخن دیگران نیز تسری دارد، اعم از نظر موافقان و یا مخالفان وزارتخانه و حتی اظهارنظر کمیسیون. همچنان‌که در گزارش کمیسیون آمده ‌است، تنها مرجع رسمی و قانونی اظهارنظر دراین‌باره، کمیسیون عالی سوانح است. این کمیسیون طی دو اطلاعیه مقدماتی که آخرین آنها در ١٨/٩/١٣٩٥ بود، رسما نظر خود را اعلام کرد و نهایتا در تاریخ ٢٢/٩/١٣٩٥ آن را در اختیار دادستانی منطقه قرار داد. لیکن صداوسیما در شکل‌دهی به خبر هیچ اشاره‌ای به آن نکرد». بخشی از این نامه‌ به دروغ‌پردازی‌ها در بسته‌های خبری هم اشاره می‌کند: «خبر اشاره به بیش از دوهزاربار خرابی ATC داشت. عدد دوهزار را از کجا آورده‌اند؟ و در کجای گزارش به آن اشاره شده‌ است؟ همچنین در خبر آمد که «بسیاری از انتصاب‌های کلیدی و مناصب حرفه‌ای راه‌آهن یا مغایر با قانون و تخلف بوده و یا...». این عبارت در کجای گزارش آمده ‌بود؟»

آخوندی در این نامه بی‌اعتمادی مردم را به رسانه ملی به رئیس آن گوشزد می‌کند و می‌نویسد: «آیا بی‌اعتمادساختن میلیون‌ها ایرانی و ۲۵میلیون مسافری که سالانه با استفاده از قطار به مقاصد خود سفر می‌کنند، ناظر بر منافع ملی است؟ آن هم سیستمی که در مقایسه با تمام شقوق حمل‌ونقلی ایمن‌ترین آنهاست؟ آیا این نوع خبررسانی جفا به جان‌باختگان و ملت ایران نیست؟ آیا آنان‌که صداوسیما را ابزار کرده‌اند و خون جان‌باختگان را دستاویز تسویه‌حساب سیاسی خود قرار داده‌اند نمی‌دانند که گزارشگری گزینشگرانه و برجسته‌سازی امور حاشیه‌ای یا دروغین و بازی با افکار عمومی برای مطامع گروهی تا چه حد خطرناک است؟ در این میانه یکی به فکر فروش کالای روسی است و دومی به فکر فروش ریل است و در این آشفته‌بازار سیاست‌بازان مقصر تعیین می‌کنند». به گفته وزیر راه‌و‌شهرسازی در این نامه، او چهارشنبه به محض اطلاع از انتشار وارونه خبر، سه‌بار با رئیس سازمان ‌صداو‌سیما تماس گرفت. آخوندی به ذکر جزئیات این تماس تلفنی پرداخت. او از جریان‌سازی رسانه‌ای در مجموعه صداو‌سیما به رئیس آن گلایه کرد و نوشت: «اولین آنها حدود ساعت سه بعدازظهر بود و از شما درخواست کردم که خبر را مطابق آنچه مخبر کمیسیون قرائت کرده ‌است تصحیح فرمایید. من به شما گفتم که از شما هیچ انتظار خاصی ندارم جز خواندن صحیح گزارش. مطمئن هستم که شما هم دستور داده‌اید و این را در جریان پیگیری موضوع دریافت کردم. لیکن تا ساعت ۹ شب هیچ‌گونه تصحیحی صورت نگرفت. به گمانم شما هم به گفتمان‌سازی‌های صداوسیما گرفتار آمده‌اید. تحریف آشکارا و به‌وضوح در موضوعی با این درجه حساسیت در افکار عمومی و بی‌توجهی به دستور شما چه معنایی می‌تواند داشته ‌باشد؟ آیا این جز جریان‌سازی رسانه‌ای، آن هم به‌صورت بسیار  ابتدایی و مبتذل معنی دیگری دارد؟» به نوشته این نامه: «در شرکت راه‌آهن بیش از ٢٢هزار نفر زحمت می‌کشند و روزانه صدها سیر و حرکت را سامان می‌دهند. شوربختانه حجم خدمات عظیمی که در این شرکت صورت گرفته و می‌گیرد همه تحت‌الشعاع این حادثه غمبار قرار گرفته است. آنان‌که این‌گونه فضا می‌سازند آیا نمی‌دانند چگونه با روحیه این خیل عظیم خدمتگزاران بازی می‌کنند و هر لحظه امکان وقوع حوادث سخت‌تر و فاجعه‎آمیزتری را فراهم می‌کنند؟ البته من تمام مسئولیتِ دفاع از همکاران را شخصا برعهده می‌گیرم و به آنان روحیه خواهم داد. لیکن؛ شایسته است رسانه نیز به این مهم واقف باشد. من منتظر قرائت این نامه و تصحیح و جبران خبر اعلامی از سوی شما خواهم ماند». در این گزارش دیدگاه حقوقی یک حقوق‌دان را درباره انتشار خبر کذب و تحریف‌شده صداو‌سیما درباره سانحه برخورد دو قطار جویا شدیم.

رسانه باید بی‌طرفانه عمل کند

کامبیز نوروزی، حقوق‌دان، ابعاد حقوقی این رفتار نادرست صدا‌وسیما را این‌گونه بررسی می‌کند: انعکاس ناقص یک خبر، موجب ورود اطلاعات غلط در ذهن مخاطب می‌شود. از نظر رسانه‌‌ای یک خبر اگرچه ممکن است طولانی باشد و نیازمند تلخیص، اما باید در تلخیص آن رسانه‌ به شکلی عمل کند که ابعاد و محورهای مختلف یک خبر به مخاطب منتقل شود.

اصل بی‌طرفی در صدا‌وسیما سال‌هاست رعایت نمی‌شود

او می‌افزاید: البته در تلویزیون سال‌هاست با این مسئله مواجه هستیم که اصل بی‌طرفی رسانه رعایت نمی‌شود. بنا بر اصل بی‌طرفی، رسانه موظف است خبر را به‌طور سالم به مخاطب منتقل کند؛ به شکلی که مخاطب از جوانب و محورهای مختلف یک خبر آگاه شود.  نوروزی ادامه می‌دهد: اگرچه صداو‌سیما طبق قانون اساسی یک رسانه‌ عمومی و متعلق به عموم ملت است؛ اما در اغلب اوقات کارکرد یک رسانه جناحی را پیدا می‌کند. وقتی اصل بی‌طرفی در رسانه رعایت نشود، طبیعتا ذهن مخاطب به سمت سیاسی خاصی که رسانه‌ طالب آن است، گرایش پیدا می‌کند. به گفته او، در امر مهمی مانند راه‌آهن که بسیار کارشناسی و پیچیده است، دقت رسانه برای انتقال خبر باید بسیار بالا باشد. نوروزی در پاسخ به این پرسش که از بُعد حقوقی جایی برای شکایت علیه صداو‌سیما از سوی وزارت راه‌وشهرسازی وجود دارد، می‌گوید: در اینجا معتقد نیستم جرمی اتفاق افتاده است؛ اما مسئله این است که درباره یک وزارتخانه و سیستم حمل‌ونقل بین‌شهری (راه‌آهن) صحبت می‌کنیم. اینکه درباره اشکالات یک وزارتخانه صحبت شود و ضعف‌های یک دستگاه به مردم منتقل شود، کاری درست و ضروری است؛ اما این اطلاع‌رسانی باید در گام نخست با واقعیت منطبق بوده و در مرحله بعدی بی‌طرفانه باشد.

جهت‌گیری سیاسی در پخش اخبار

او با بیان اینکه شکایت مشکلی را حل نمی‌کند، به بیان نمونه‌ای در جهت‌گیری سیاسی صداو‌سیما اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر بخواهیم وضعیت مدیریت شهر تهران را مقایسه کنیم، با این اتفاق خواهیم دید اکثر کارشناسان شهرسازی و حقوق شهری متفق‌القول هستند که اتفاقاتی که در چندین دهه در شهر تهران رخ داده، شهر تهران را دچار بحران‌های عمیق کرده است. انواع و اقسام فجایع شهری در شهر تهران در حال رخ دادن است؛ اما کسی در تلویزیون به مدیریت شهری تهران اشاره‌ای نمی‌کند. در واقع در این زمینه سمت‌گیری سیاسی تلویزیون کاملا مشهود است. نوروزی می‌افزاید: نبود اطلاع‌رسانی دقیق صداو‌سیما درباره گزارش تحقیق‌وتفحص مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت مدیریت شرکت راه‌آهن و سانحه دو قطار بین‌شهری در نزدیکی سمنان، نشان می‌دهد نوعی جهت‌گیری سیاسی هم در این زمینه وجود دارد. این حقوق‌دان با بیان اینکه تصور می‌کنم جایی برای شکایت وجود ندارد، می‌گوید: بااین‌حال، این حق وزارت راه‌وشهرسازی است که از رئیس صداو‌سیما بخواهد پاسخ وزیر راه‌وشهرسازی به صداو‌سیما را به‌ طور کامل قرائت کند.

جبران انعکاس خبر نادرست در برنامه‌های خبری

او تصریح می‌کند: از نظر عدالت رسانه‌ای باید نامه وزیر راه‌وشهرسازی به‌ شکلی در بخش‌های خبری تلویزیون پوشش داده شود که نقصی را که صداو‌سیما درباره پخش خبر اصلی داشته، جبران کند. درواقع مسئله این است که با شیوه‌‌ای که صداوسیما در‌این‌باره کار کرده، اطلاع‌رسانی نادرست به افکار عمومی انجام شده است. در نتیجه شیوه اطلاع‌رسانی صداو‌سیما از این نامه باید به شکلی باشد که بتواند اطلاع‌رسانی غلط را در افکار عمومی جبران کند. این شیوه‌ای رسانه‌ای است که چندان هم مبهم و پیچیده نیست.  این حقوق‌دان در واکنش به این پرسش که اگر صداوسیما از پوشش این جوابیه امتناع کند، قانون چه پاسخی برای آن خواهد داشت، می‌گوید: قوانین در‌این‌باره ساکت است. بر‌خلاف قانون مطبوعات که در ماده ٢٣، انتشار جوابیه را الزامی می‌داند، درباره تلویزیون قانون خاصی وجود ندارد و تلویزیون هم به دلیل تمایل به گشاده‌دستی، تمایلی به تصویب قانون نداشته است؛ اما براساس عمومات حقوقی این امکان برای وزارت راه‌وشهرسازی وجود دارد که از طریق طرح دادخواست در دادگستری، خواستار الزام تلویزیون به پخش این جوابیه شود.

منبع: روزنامه شرق

 

کانال رسمی دیدبان ایران در تلگرام

اخبار مرتبط

ارسال نظر