مدیر کل مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست: ترکیه صددرصد آب فرات و ۶۰ درصد از آب دجله را تصاحب کرده و اکنون قصد دارد ۴۰ درصد باقی‌مانده آب دجله را نیز غصب کند
ترکیه با انحصار آب دجله در حال نابودی تالاب هورالعظیم است، دجله مستقیما از ترکیه وارد عراق شده و بعد از آبیاری این کشور، سرانجام به تالاب هورالعظیم در غرب استان خوزستان می‌رسد، در حقیقت عمده آب ورودی این تالاب مرزی با ایران از طریق دجله و فرات تأمین می‌شود. هورالعظیم تنها باقی‌مانده تالاب‌های بسیار بزرگ بین‌النهرین و شاهدی زنده بر اقوام و تمدن‌های مختلفی از بدو خلقت تاکنون است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیده بان ایران؛ ترکیه در صدد است بل تصرف صد درصد آب دجله منطقه خاورمیانه را با بحران جدی آب روبرو کند درهمین‌راستا برای تشدید فشار روی ترکیه، از سوی کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان «پویش میان‌رودان» راه‌اندازی و ساماندهی شده است. این حرکت قصد دارد با جلب توجه فعالان محیط‌زیست کشورهای ترکیه، عراق، سوریه مقابله با اقدام ترکیه را به‌عنوان یک مطالبه جدی منطقه‌ای و خطای آشکار مدیریتی این دولت در محاکم بین‌المللی همانند دادگاه لاهه مطرح کنند.
مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگویی به‌علت تشکیل این کمپین اشاره کرده و گفت: «کمپین میان‌رودان» شکل گرفته است تا کشورهایی را که مسبب اصلی تشدید چشمه‌های تولید گردوغبار و کانون‌های بحرانی فرسایش بادی هستند، در پیشگاه انظار عمومی تحت فشار قرار دهد. کنشگران و فعالان محیط‌زیست با کمک ان‌جی‌اوهای محیط‌زیستی کشورهای عراق، ترکیه، سوریه، کویت و ... این کمپین بین‌المللی را راه انداختند و تلاش می‌کنند مسئله گردوغبار را به یک مسئله فرامنطقه‌ای تبدیل کنند. محمد دوریش با تأکید بر اینکه سازمان ملل بحرانی بودن این مسئله را پذیرفته است، ادامه داد: «تیرماه امسال دبیرکل سازمان ملل به همراه 53 نفر از وزرای محیط‌زیست کشورهای منطقه وارد تهران شدند تا این مسئله را در عالی‌ترین سطح مورد بررسی قرار دهند. این کمپین و بیانیه می‌تواند کمک کند تا فشار بیشتری بر کشور ترکیه و عربستان اعمال شود.» مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به خسارت‌های جدی زیست‌محیطی اقدامات ترکیه ادامه داد: «ترکیه در قالب طرح گاپ ۸۰ میلیون مترمکعب آب کشورهای همسایه را ربود. شاید بتوان این اقدامات را به شکل نمادین در دادگاه بین‌المللی لاهه به‌عنوان یکی از روش‌های تشدید‌کننده نسل‌کشی مطرح کرد. همان‌طور که چندی پیش دوستداران محیط‌زیست در مورد کمپانی و محصولات GMO تراریخته این کار را انجام دادند.» او در پاسخ به این سؤال که موضع ترکیه در مورد تبعات منفی اقداماتش چیست، گفت: «ترکیه اذعان می‌کند این آب از قلمروی کوهستانی ترکیه نشأت می‌گیرد؛ در نتیجه فقط به ترکیه تعلق دارد، همان‌طور که کشورهای منطقه هم منابع نفتی خود را با ترکیه به اشتراک نمی‌گذارند، ترکیه هم منابع آبی را از آن خود می‌داند. ترکیه تاکنون صددرصد از آب فرات و ۶۰ درصد از آب دجله را تصاحب کرده است. اکنون هم قصد دارد ۴۰ درصد باقی‌مانده آب دجله را نیز غصب کند.»
درویش ادامه داد: «متنی توسط گروهی از صاحب‌نظران حوزه محیط‌زیست خطاب به دبیرکل سازمان ملل آماده شده است و در حال جمع‌آوری امضا‌های آن هستند. پویش «میان‌رودان» با 80 هزار امضا قصد دارد با ارائه این اعتراضنامه به سازمان ملل متحد و یونسکو از ترکیه به‌دلیل بستن آب دجله و فرات که موجب بروز بحران‌های اجتماعی، سیاسی و محیط‌زیستی شده، شکایت کند. دوستداران محیط‌زیست می‌توانند با پیوستن به این کمپین و امضا شکایتنامه مذکور ضمن افزایش بار روانی در دادگاه لاهه، برای نجات میان‌رودان و جلوگیری از ادامه بلندپروازی‌های دولت ترکیه مؤثر باشند.» در متن این شکایتنامه آمده است: «جناب آقای آنتونیو گوتیرش، دبیرکل محترم سازمان ملل متحد. با سلام احتراما به استحضار می‌رساند جمهوری ترکیه در دو دهه گذشته سدهای زیادی در حوضه آناتولی جنوبی و سرچشمه‌های دجله و فرات ساخته است که گنجایش تنها یکی از این سازه‌های غول‌آسا یعنی سد آتاترک روی فرات که در 1992 آبگیری شد به 48 میلیارد مترمکعب می‌رسد. همچنین ساخت سد 10,4 میلیارد مترمکعبی ایلیسو روی سرشاخه‌های دجله از دسامبر 2014 در دست انجام است. ساخت این سدها، نظام آبشناختی دو رودخانه بزرگ دجله و فرات را به‌شدت متأثر و مختل کرده و می‌کند و به متروکه‌شدن چندین میلیون هکتار از اراضی کشاورزی در کشورهای سوریه و عراق انجامیده و بحرانی جدی در پایاب آنها یعنی هورالعظیم به وجود آورده است؛ بحرانی که سبب شده تا تالاب راهبردی هورالعظیم به بزرگ‌ترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه بدل شود.
جوامع بومی و مردم سوریه، عراق و ایران؛ یعنی خاستگاه کهن‌ترین تمدن‌های جهان چون ایرانی، سوری و بین‌النهرین، به‌شدت از اثرات ویرانگر این سدها آسیب دیده و می‌بینند. ادامه روند ویرانگر سدسازی دولت ترکیه و مهار آب این دو رودخانه، گذشته از نابودی کشاورزی و تشنگی روستاها و شهرها در میان‌رودان، طغیان پدیده گردوغبار در باختر ایران را هم پدید آورده و پیوسته تشدید می‌کند؛ فرایند ویرانگری که نه‌تنها سلامت که فعالیت‌های تولیدی و روزمره مردم را تهدید کرده و آبادبوم‌های انسانی را به‌سمت متروکه‌شدن سوق می‌دهد. پیامدهای ویرانگر سدسازی در ترکیه نه‌تنها به فجایع انسانی ناشی از جنگ تحمیلی در سوریه و عراق را دامن زده و حقوق بشر را تهدید می‌کند که همچنین با مفاد کنوانسیون مقابله با بیابانزایی و بیانیه حقوق جوامع بومی سازمان ملل آشکارا مغایرت تام دارد.
چنین است که ما امضاکنندگان زیر از سازمان ملل متحد و یونسکو درخواست رسیدگی به وضعیت نگران‌کننده حقابه جوامع بومی مولد در حوضه آبخیز دجله و فرات را داریم و خواهان احیای دوباره میان‌رودان از طریق گشودن دریچه‌های سدهای آناتولی جنوبی (به‌ویژه سد آتاترک) و جلوگیری از ساخت و آبگیری سدهای در دست ساخت (به‌ویژه سد ایلیسو) هستیم.»
