رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور: با فرارهای مالیاتی برخورد قضایی شود/ سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس: ابلاغ ۵۲۰ هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی غیرقانونی بود
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور امروز در افتتاحیه نهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی که در سازمان امور مالیاتی کشور برگزار شد گفت: مساله یکپارچه سازی نظام سیاست‌گذاری اقتصاد در کشور هم مهم است، مالیات نه تنها ابزار تامین مالی دولت است، بلکه یک سیاست اقتصادی است که یکی از اهداف آن تامین مالی دولت است.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، دومین نشست تخصصی سازمان امور مالیاتی با حضور رئیس کل، معاونین و مدیران ستادی سازمان امور مالیاتی کشور، مدیران و نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد در جهت استفاده از ظرفیت‌های تخصصی این تشکل‌ها در جهت ارتقای توان نظام مالیاتی و بهبود شیوه‌ها و روش‌هایی اجرایی برگزار شد.
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در این نشست با بیان اینکه نظام مالیاتی در آستانه هوشمندسازی است و گام‌های اصلی برای تحقق نظام مالیاتی کارآمد در حال برداشته شدن است، گفت: در کنار این تحولات، اقدامات موثری در زمینه مبارزه با فرار مالیاتی و شناسایی مودیان جدید صورت گرفته که یکی از موثرترین این اقدامات، ایجاد سامانه سوت زنی بوده است.
منظور افزود: سامانه سوت زنی ظرفیت بالایی در شناسایی مودیان جدید، اعلام گزارش‌های فرار مالیاتی و نیز اعلام مصادیق جرم و فساد اداری دارد و هم اکنون در حال راه اندازی نسخه به روزتر این سامانه هستیم.
وی در خصوص آمار دریافت گزارش‌های مردمی نیز گفت: در هفت ماهه اول امسال، گزارش‌های زیادی از سوی مردم به سامانه سوت زنی ارسال شده که این گزارش‌ها و اطلاعات ارسالی جهت بررسی به ادارات کل امور مالیاتی مربوطه ارسال شده است و بیشترین موضوع این گزارش‌ها نیز مربوط به تخلف عدم استفاده از کارتخوان به ویژه از سوی پزشکان و دندانپزشکان بوده است. در راستای کمک به افزایش روند استقبال مردمی از سامانه سوت زنی تدابیری انجام شده تا در چارچوب قوانین، گزارش دهندگان فرار مالیاتی تشویق شوند.
وی با بیان اینکه تحولات خوبی در دو دهه گذشته در نظام مالیاتی شکل گرفته است، افزود: در بخشی از ابعاد به بلوغ مالیاتی رسیدیم اما هنوز با نظام مالیاتی ایده عالی که بتواند بودجه دولت را به طور کامل تامین کند فاصله داریم اما انتظار داریم در یک بازه زمانی میان مدت به این هدف برسیم که در گام اول بودجه جاری دولت و در گام دوم تمام بودجه دولت از مالیات تامین شود و سایر بخش های درآمدی باید برای اهدافی فراتر از امور جاری بکار گرفته شود.
وی با تاکید بر اینکه درآمدهای نفتی باید به عنوان یک ثروت ملی ایجاد بازدهی و درآمد کند، گفت: درآمدهای نفتی بعد از سرمایه گذاری و سهم صندوق توسعه ملی می تواند سود حاصل از آن را به بودجه کشور هدایت کنیم.
وی با بیان اینکه فرار مالیاتی منجر به عدم پرداخت مالیاتی می شود که باید اخذ می شد، گفت: امسال یک میلیون و ۵۰۰ هزار اظهارنامه جدید دریافت کرده ایم قدمی برای جلوگیری از فرار مالیاتی بوده که قبلاً یا اظهاری نداشته اند یا اینکه هزینه ها را از بالا اعلام می کردند.
رییس سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه رویکرد ما این است که تشخیص مالیات براساس اطلاعات مستند باشد، اظهار کرد: ما باید از یک نظام چانه زنی به نظام مبتنی بر اطلاعات حرکت کنیم هرچند فاصله زیاد است. باید درگاه الکترونیکی ارتباط با مودی ایجاد کنیم تا بتوانند از این طریق با سازمان مالیاتی ارتباط داشته باشند.
منظور با تاکید بر اینکه حسابرسی را روی مودیان پرریسک قرار می دهیم، گفت: هنوز در حسابرسی به بلوغ نرسیده این و باید روی تقویت موتور ریسک بیشتر کار کنیم و ایده آل این است که در یک دوره تنها ۲۰ درصد از مودیان را رسیدگی کنیم برای نمونه از ۵ میلیون خوداظهاری تنها یک میلیون پرونده را رسیدگی کنیم و مابقی براساس خوداظهاری مودی عمل شود که این مبتنی بر خوداظهاری دقیق و قابل اعتماد است.
وی با بیان اینکه برخورد با فرار مالیاتی باید به برخورد قضایی تبدیل شود، گفت: این مسأله نیازمند داده های مالیاتی قوی است.
وی با اشاره به اینکه سامانه پایانه فروشگاهی برای عبور از یک دوره گذار نیازمند پیاده سازی ریز داده هاست، افزود: این مسأله نشان می دهد که راه سختی در پیش داریم و یک ماهه محقق نمی شود و در لایحه ای اصلاحیه قانون پایانه های فروشگاهی طرح کرده ایم برنامه گذار را پیشنهاد کرده ایم اما طراحی و چگونگی اجرا از خود قانون مهمتر است. به عبارت دیگر باید قانون را به صورت تدریجی اجرا کنیم که نارضایتی ایجاد نشود.
وی با اشاره به اینکه سهم مالیات مشاغل بسیار پایین است، گفت: در درآمدهای مالیاتی سهم مالیات حقوق و دستمزد حدود ۱۲ درصد و سهم مالیات مشاغل ۵ تا ۶ درصد است که بسیار پایین بوده و باید این فاصله جبران شود.
منظور با اشاره به قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی اظهار داشت: پیاده سازی این قانون به گونه‌ای بتواند یک دوره گذار نرم را در نظام مالیاتی پیاده سازی کند که ما از یک نظام اطلاعات لکه‌ای به یک نظام اطلاعات جامع دست یابیم و این امر نیاز به طراحی دارد. پیاده شدن قانون بگونه‌ای که اطلاعات خرید و فروش و معاملات تمام واحدهای اقتصادی به صورت ریز داده دریافت کنیم و به صورت الکترونیکی در پایگاه اطلاعاتی ذخیره سازی کنیم و براساس آن مالیات عملکرد و ارز افزوده را تشخیص دهیم یک راه سخت در پیش داریم و این طور نیست که امروز اراده کنیم و یک ماه دیگر این اتفاق بیفتد و همه فعالان اقتصادی که بالغ بر 9 میلیون است، شروع به اظهار الکترونیکی کنند و ما نیز به این داده‌ها دست یابیم این مسیر گذار نیاز و ما در لایحه اصلاحیه قانون پایانه فروشگاهی پیشنهاد کردیم و الان در مجلس در حال رسیدگی است.
وی گفت: خوشحالیم که موضوع مالیات جزو مسائل سالانه اندیشکده اقتصاد مقاومتی قرار گرفته است و امیدواریم با گفت‌وگوهایی که در این مجموعه نشست‌ها برگزار میشود، به نتایج کاربردی و سیاست مناسبی دست یابیم که نهایتا به اصلاح رویه‌ها و رویکردها در نظام مالیاتی منجر شود.
وی افزود: نظام مالیاتی یکی از گرانیگاه‌های اصلی مقاوم‌سازی اقتصاد است که بیشترین آسیب‌پذیری اقتصاد از تکانه‌های خارجی و تحریم‌ها متحمل میشود و تلاش میشود که دولت از این طریق در ارائه خدمات دچار مشکل و نارسایی شود. بنابراین اگر مجموعه این نشست‌ها به این منجر شود که ما بتوانیم دولت را به سمتی هدایت کنیم که بار مالی منابع مالی دولت از منابع درون‌زای داخلی تامین شود، لذا هر گونه تکانه خارجی در حوزه اقتصاد کم‌اثر میشود.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور افزود: مالیات به عنوان یک منبع درآمدی پاک و پایدار بهترین شیوه برای تامین مالی و پشتیبانی دولت در ارائه خدمات است.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور اظهار کرد: تحولات خوبی در دو دهه گذشته در نظام مالیاتی شکل گرفته است و امروز به بلوغ نظام مالیاتی در برخی ابعاد نزدیک می‌شویم، ولی هنوز تا رسیدن به نظام مالیاتی ایده‌آل که بودجه دولت را به طور کامل تامین کند فاصله زیادی داریم و انتظار داریم در یک بازه میان مدت بتوانیم در مرحله اول تمام هزینه‌های جاری دولت و در مرحله بعد کل بودجه دولت را مالیات تامین کنیم.
وی افزود: سایر منابع درآمدی دولت باید برای اهداف معین به کارگیری شود، برای اهدافی فراتر از اداره امور جاری دولت، درآمدهای نفتی نه به عنوان درآمد بلکه به عنوان ثروت ملی انباشته شود و در تامین منابع اجرای طرح‌ها مورد استفاه قرار گیرد و ایجاد بازدهی و درآمد کند.
منظور گفت: در یک حالت مطلوب سود حاصل از درآمدهای نفتی توسط بخش دولتی صورت می‌گیرد و به عنوان سهم صندوق توسعه ملی پرداخت میشود می‌تواند به سمت بودجه دولت هدایت شود؛ یعنی بودجه دولت باید بر اساس سود حاصل از درآمدهای نفتی باشد.
وی بیان داشت: درآمد نفتی ثروت بین نسلی است و ما باید تلاش کنیم منبع تامین مالی دولت مالیات باشد. بررسی‌های انجام‌شده حاکی از آن است که این ظرفیت مهیا است. یعنی می‌توان فاصله بین مالیات وصول شده با مالیات بالقوه را به تدریج کم کنیم.
350 هزار میلیارد تومان برای سال 1400 معافیت داشتیم
وی افزود: ما در نظام مالیاتی از یک طرف با معافیت‌های گسترده قانونی مواجه هستیم. در برآوردهایی که امسال صورت گرفته نشان می‌دهد که بر اساس اظهارنامه‌های دریافتی حدود 350 هزار میلیارد تومان معافیت داشته‌ایم که به صورت قانونی برای عملکرد سال 1400 در اظهارنامه‌ها دریافت شده است.
وی بیان داشت: امسال مالیات وصولی 454 هزار میلیارد تومان میشود، پس این معافیت‌های گسترده در مقایسه با آنچه محقق میشود، قابل توجه است و حتما لازم است که معافیت‌های مالیاتی را سامان دهیم و سقف و کف داشته باشد و لذا پیشنهاد‌اتی تهیه شده تا در قالب لایحه اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم موسوم به مالیات بر جمع درآمد پیشنهاد شده که بعد از تایید دولت و تصمیم مجلس این ساماندهی انجام شود.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور عنوان کرد: موضوع بعدی که بین عملکرد ما و ظرفیت بالقوه مالیات فاصله می‌اندازد اجتناب‌های مالیاتی است؛ یعنی اینکه مودی‌های ما بتوانند به عنوان پرداخت‌کننده مالیات با تفاسیری که از قانون انجام می‌دهند، مالیات کمتر از آنچه که لازم است بپردازند.
وی بیان کرد: بخش سومی که بین مالیات و ظرفیت بالقوه مالیات‌ستانی فاصله می‌اندازد فرار مالیاتی است؛ یعنی اینکه فعال اقتصادی به عنوان مودی مالیاتی شناخته نمی‌شود و اگر مودی است،عملا کتمان درآمد صورت گیرد یا بیش اظهاری هزینه‌ها صورت می‌گیرد و همه اینها نتیجه‌اش عدم پرداخت مالیاتی است که باید اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: ما در جهت مالیات‌ستانی عادلانه رویکرد اصلی‌مان در این دوره این است که حداکثر استفاده از داده‌ها را به عمل آوریم؛یعنی تشخیص مالیات ما بر اساس اطلاعات باشد و از یک نظام چانه‌زنی به نظام مبتنی بر اطلاعات حرکت کنیم و این اتفاق به تدریج دارد صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: همچنین تلاش می‌کنیم نظام مالیاتی را مبتنی بر پایگاه اطلاعات و درگاه الکترونیکی ارتباط با مودی تبدیل کنیم.
رئیس سازمان امور مالیاتی بیان داشت: بنابراین تلاش می‌کنیم مراجعات را به ادارات کاهش دهیم، مزاحمات را برای مردم کمتر کنیم و مردم بتوانند همه خدمات مالیاتی را به صورت غیرحضوری دریافت کنند.
وی افزود: تاکنون نیز همکاران بستر خوبی فراهم کرده‌اند ولی تا نقطه ایده‌آل فاصله زیاد است و ما در تلاش هستیم همه نقاط تماس را به درگاه خدمات الکترونیک ببریم و دولت الکترونیک را در نظام مالیاتی اجرا کنیم.
وی ادامه داد: بااین ملاحظات ما 10 موضوع را به صورت اصولی برای این مجموعه نشست‌ها تعریف کرده‌ایم که امیدواریم بتوانیم به پیشنهادات سیاستی مناسبی برسیم و در برنامه هفتم مورد توجه قرار گیرد و در نتیجه در اصلاح آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
وی عنوان کرد: در این دوره همایش علاوه بر مقالات پیش‌بینی‌شده که طرح‌های سیاستی به عنوان پیشنهاد دریافت میشود این رویکرد کمک می‌کند که این همایش صرفا به بحث‌های بنیادی خلاصه نشود، بلکه به حوزه عملیات و اجرا توجه بیشتری شود. البته بحث‌های تئوری مبنای اجرا است، ولی درخواست ما این است که از مبانی سریع‌تر عبور کنیم و به حوزه اجرایی برسیم.
وی افزود: ایده‌ال برای ما این است که در یک دوره میان مدت 20 درصد پرونده‌ها رسیدگی کنیم، یعنی اگر امسال حدود 5 میلیون اظهار نامه دریافت کرده‌ایم، در حالت ایده‌ال به حدود یک میلیون آن رسیدگی کنیم و مابقی را بدون رسیدگی و براساس خود اظهاری بپذیریم و حتی در گام بعدی 20 درصد را به 10 درصد برسانیم، بطوری که آن قدر مودی دقیق اظهارنامه ارائه کند که دیگر نیازی نباشد که سازمان بخواهد هر ساله چند میلیون اظهار نامه را رسیدگی کند.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور با بیان اینکه باید به استانداردهای دنیا توجه کنیم، گفت: اگر در رسیدگی‌ها به کتمان درآمد برسیم آنگاه برخورد ما باید برخورد متفاوت باشد و در آنجا باید مساله جرم کیفری فرار مالیاتی را به یک برخورد قضائی تبدیل کنیم، اما اینها مبتنی بر این است که نظام مالیاتی داده‌ها و پشتوانه‌های اطلاعاتی آن قدر قوی شود که در شرایط مطلوب قرار گیریم.
منظور اظهار داشت: موضوع دیگری که علاقمند به آن هستیم استفاده از فین تک‌های مالیاتی است انبوهی از اطلاعات را داریم این دریاچه اطلاعات ما باید با پردازش‌هایی که به صورت سیستمی صورت می‌گیرد، مثل هوش مصنوعی باید اینها به ما کمک کند که بتوانیم رفتارهای فرار مالیاتی را احصا کنیم و بتوانیم نقاط فرار مالیاتی را پیدا کنیم. استفاده از این روش‌های مدرن و روزآمد در تحلیل داده‌ها و بویژه داده‌های کلان با روش داده‌کاوی مورد نظر و اولویت مهم است.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور افزود: یکی از آسیب‌های جدی سازمان امور مالیاتی شرکت‌های کاغذی است ما اعتقاد داریم با یک سری قواعدی که اجرا می‌کنیم، می‌توانیم با دقت بالای 80 درصد شرکت‌ها را شناسایی کرد و برای تکمیل این فرآیندها می‌توان از کمک های علمی استفاده کرد.
وی افزود: کار اجرا را از شرکت‌های بورسی آغاز کرده‌ایم و از ابتدای دی ماه نیز شرکت‌های دولتی مشمول می‌شوند . در حوزه قوانین مالیاتی جدید نیز دو قانون مالیات بر مجموع درآمد و طرح مالیات برعایدی سرمایه و بستر اجرایی آن در دستور کار قرار دارد. پیچیدگی‌هایی که در قانون پایانه‌های فروشگاهی وجود دارد در این موارد نیز وجود دارد، یعنی این دو قانون مالیاتی جدید مکمل ظرفیت‌های نظام مالیاتی کشور است.
منظور با تاکید بر اینکه پیاده‌سازی قانون از خود قانون پیچیده‌تر است، عنوان کرد: باید بررسی شود که این قوانین چگونه بدون ایجاد تنش و نارضایتی در مودیان اجرا شود. از سال ۱۳۸۷ که اجرای قانون ارزش افزوده در کشور آغاز شده است تاکنون ۶۰۰ هزار ثبت نام داشتیم، در حالی که بیش از هفت میلیون فعال اقتصادی در کشور وجود دارد.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور اظهار داشت: در بحث مالیات بر عایدی سرمایه، بر موضوع بستر اجرایی که بخشی از عایدی از سرمایه قانون پایانه فروشگاهی را در پیاده‌سازی باید توسعه دهیم و لذا باید امکان ثبت معاملات اشخاص را هم فراهم کنیم و امکان ثبت معاملات فروش اشخاص به بحث تجاری را نیز باید فراهم کنیم.
وی افزود: مساله یکپارچه سازی نظام سیاست‌گذاری اقتصاد در کشور هم مهم است، مالیات نه تنها ابزار تامین مالی دولت است، بلکه یک سیاست اقتصادی است که یکی از اهداف آن تامین مالی دولت است. پس وقتی به مالیات به عنوان سیاست نگاه میشود باید با سایر سیاست‌های اقتصادی یکپارچه سازی شود و لذا این سیاست نمی‌تواند مستقل از سیاست پولی کشور و یا سیاست ارزی و بودجه‌ای کشور باشد. ما به عنوان بخش مالیات نباید جزیره‌ای به اقتصاد نگاه کنیم.
وی اظهار داشت: ما باید مالیات ستانی را با اهداف رشد اقتصاد و حمایت از اشتغال و حفظ ارز پول کشور انجام دهیم نظام مالیاتی می‌تواند در خدمت حکمرانی باشد، لذا به عنوان دستگاهی که می‌توانیم روابط بین فعالان اقتصادی را کنترل کنیم، می‌توانیم جریانات پولی کشور را نیز کنترل و رصد کنیم و اگر جریان پولی را به خوبی رصد کنیم می‌توانیم جلوی پولشویی را بگیریم و با این کار به حکمرانی ایران کمک می‌کنیم، لذا ما می‌توانیم مکملی برای مبارزه با پولشویی باشیم.
ابلاغ ۵۲۰ هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی غیرقانونی بود
در ادامه، مهدی طغیانی؛ سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با اشاره به اینکه مقاوم سازی اقتصاد بدون اصلاح نظام مالیاتی ممکن نیست، گفت: با توجه به اینکه نقش نفت در اقتصاد کشور پررنگ بوده مالیات سهم چندانی در بودجه نداشته و حالا که درآمدهای نفتی کاهش یافته تقویت درآمد مالیاتی اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
محمد طغیانی با بیان اینکه سه گانه ساختار مالیاتی از ابتدای دولت مالیاتی را مطرح کرده ایم، افزود: موضوع مالیات بر عایدی، مالیات بر درآمدها و اصلاح معافیت های مالیاتی طرح سه گانه مطرح شده با وزارت اقتصاد بوده است.
او با تاکید بر اینکه سامانه موردیان و پایانه های مالیاتی می تواند یک انقلاب مالیاتی و اقتصادی باشد، تصریح کرد: متاسفانه پیشرفت این سامانه تا یک سال پیش بسیار کم بود و در یک سال اخیر با روی کار آمدن دولت سیزدهم سرعت پیشرفت بیشتر شده اما نسبت به فرصت اجرا عقب هستیم.
طغیانی افزود: سازمان امور مالیاتی برای اینکه در وظایف خود موفق باشد باید تمام بخش های اقتصادی حتی بخش خصوصی باید با آن همراهی کنند و حتی به نفع آنها خواهد بود.
او با تاکید بر اینکه ابلاغ ۵۲۰ هزار خانه خالی به سازمان امور مالیاتی غیرقانونی بود، گفت: این فهرست براساس قانون قبلی تعیین شده بود در حالی که باید خانه های خالی برپایه اطلاعات سامانه اسکان انجام شود.
گفتنی است در این نشست، مدیران و نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد نیز به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات و طرح‌ها و پیشنهادات خود در جهت تقویت توان نظام مالیاتی پرداخته و مقرر گردید از توان و تجربه این تشکل‌ها، به ویژه در زمینه توسعه فناوری‌های مالیاتی و هوش مصنوعی، ارتقای سامانه‌های مالیاتی و بهبود شیوه‌های شناسایی فرار مالیاتی استفاده موثری صورت گیرد.
