رأی ٢٤ میلیونی «روحانی» پیش بینی شده بود

دیده بان ایران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دی‌ماه ١٣٩٥ تا ٢٨ اردیبهشت ١٣٩٦، مجموعه‌ای از نظرسنجی‌های انتخاباتی در سطح شهر تهران را توسط دو نفر از متخصصان نظرسنجی؛ عباس عبدی و محسن گودرزی، با همکاری حسین نوری‌نیا، با نظارت‌ هادی خانیکی، غلامرضا غفاری و محمدرضا جوادی یگانه و با حمایت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کرد. در‌سال ١٣٩٥ دو نظرسنجی درباره نظرات شهروندان درمورد دولت و انتظارات از دولت اجرا شد. در این دو نظرسنجی، ارزیابی مردم از دولت و عملکرد آن محور اصلی سوالات بود. از ٢٤ فروردین ١٣٩٦ نظرسنجی‌ها به صورت روزانه و با تأکید بر انتخابات انجام شد.

نظرسنجی‌های‌سال ١٣٩٦ به صورت روزانه در تهران انجام شد و روند روزانه تغییرات افکار عمومی، گرایش به مشارکت و رأی نامزدها مورد بررسی قرار گرفت. روزانه تقریبا ٣٠٠ پرسشنامه تکمیل و با داده‌های قبلی تجمیع می‌شد و پس از رسیدن به ١٥٠٠ نمونه، به همین تعداد از داده‌های اول کم می‌شد تا روند تغییرات در نظرات و رفتار رأی‌دهی رصد شود. با توجه به شتاب تغییرات افکار عمومی در هفته آخر، نمونه‌ها به ٥٠٠ نفر در روز افزایش پیدا کرد. در دو روز پایانی نمونه روزانه به ٧٥٠ نفر افزایش یافت تا بتوان با دقت بیشتری نتیجه را برآورد کرد.

در این دوره، بر خلاف دوره‌های قبل، فضای انتخاباتی بسیار دیر شکل گرفت به نحوی که برخی نامزدهای ریاست‌جمهوری تا زمانی نزدیک به روز ثبت‌نام هنوز مشخص نشده بودند. به همین علت، در دی‌ماه‌ سال ١٣٩٥ هنوز موضوع انتخابات به فضای افکار عمومی راه نیافته بود. یافته‌های مجموع نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که در فروردین‌سال ١٣٩٦ با طرح موضوع و مسائل مربوط به انتخابات در محافل سیاسی و اجتماعی میزان گرایش به مشارکت در انتخابات اندکی افزایش یافت ولی تا چند روز پایانی تقریباً این نسبت ثابت ماند. در روزهای پایانی و با شدت گرفتن فضای انتخابات بر میزان گرایش به مشارکت تا حدی افزوده شد. در هفته آخر، افرادی که برای شرکت در انتخابات مردد بودند، به تدریج به شرکت در انتخابات گرایش پیدا کردند.

از آنجایی که نظرسنجی‌های پژوهشگاه در تهران اجرا شد، برای برآورد نتیجه کل کشور، نتایج نظرسنجی‌های ملی را که از سوی موسسات مختلف (ایسپا، ایپو، ایرنا و ...) اجرا شد، بررسی کرد. برای این‌کار، نخست نتایج مربوط به شهر تهران در نظرسنجی‌های ملی را با نتیجه نظرسنجی‌های روزانه پژوهشگاه مقایسه کردیم. در مرحله بعد، نتایج نظرسنجی‌های ملی را براساس نظرسنجی‌های روزانه شهر تهران تصحیح و تعدیل کردیم و میزان مشارکت در کل کشور برآورد شد. روش نظرسنجی‌های روزانه به پژوهشگاه امکان می‌داد که اثر وقایع و رخدادهای تاثیرگذار بر روند و فرایند گرایش و رفتار انتخاباتی را بررسی کند. برای نمونه بعد از مناظره‌ دوم روند نزولی رأی برخی رقبا برآورد شد، به نحوی که بعد از مناظره سوم، افکار عمومی تقریباً صورت نهایی به خود گرفت. پیش از انصراف آقای قالیباف، نظرسنجی‌های روزانه شهر تهران نشان می‌داد که انصراف با شتاب رأی آقای روحانی را افزایش خواهد داد و بعد از انصراف نیز نظرسنجی‌ها این پیش‌بینی را تأیید کرد.

پیش‌بینی ما این بود که میزان مشارکت در سطح ملی ٧٥‌درصد خواهد بود. در مورد شهر تهران انتظار می‌رفت ٦٠‌درصد در انتخابات شرکت کنند و با توجه به موج گرایش به مشارکت در دو روز آخر، احتمال افزایش آن نیز پیش‌بینی می‌شد. افزون بر این پیش‌بینی شد که ضریب مشارکت در مناطق مختلف شهر تهران تفاوت چشمگیری خواهد داشت. بر این اساس برآورد کردیم حدود ٤١‌میلیون نفر در انتخابات شرکت خواهند کرد. نسبت رأی آقای روحانی به آقای رئیسی ٦٠ به ٤٠ برآورد شد و میانگین رأی آقای روحانی را ٢٤‌میلیون (در فاصله حداقل ٢٢ و حداکثر ٢٦‌میلیون برآورد) کردیم.