بیش از هزار هکتار از شالیزارهای شمال درگیر تنش آبی شدند
حدود هزار هکتار از شالیزارهای شمال درگیر تنش آبی هستند افزایش سطح زیر کشت و افزایش مصرف آب، موجب شده که در استان‌های شمالی کم‌آبی بروز کند
دیده بان ایران: «خشکسالی شالیکاران و باغداران شمالی را مجبور به آبیاری با تانکرهای آب کرده است.» این روزها مسافران شمال خبرهای نگران‌کننده‌ای از پرآب‌ترین مناطق ایران دارند. آنها از تانکرهای آبی می‌گویند که در نوار ساحلی بهشهر تا آستارا دیده‌اند؛ اما موضوع به همین جا ختم نمی‌شود و حیدرپور، مدیر جهاد کشاورزی مازندران از باغ‌هایی می‌گوید که دست به دامن تانکرهای آب شده‌اند. البته مدیران کشاورزی استان‌های شمالی اعتقاد دارند که گران‌شدن برنج باعث افزایش سطح کشت برنج شده است و شمالی‌ها حتی در شنزارهای ساحلی برنج کاشته‌اند. شنزارهایی که کشت در آنها تنها در سال‌های پربارش توجیه اقتصادی دارد و حالا که اوضاع بارش‌ها حتی استان‌های شمالی را درگیر کمبود آب کرده است، شالیکاران ساحلی دچار مشکل شده‌اند. حیدرپور، مدیر جهادکشاورزی مازندران به «شهروند» می‌گوید که حدود هزار هکتار از شالیزارهای شمال درگیر تنش آبی هستند که جهاد کشاورزی تلاش می‌کند مشکل این دسته از شالیکاران را حل کند.
اسراف شمالی‌ها را درگیر کم‌آبی کرد
هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی آبفای وزارت نیرو معتقد است که افزایش سطح زیر کشت و یا افزایش بیش از میزان مصرف آب، موجب شده که در استان‌های شمالی مشکلاتی از بابت کم‌آبی به وجود بیاید. این موضوعی است که به نوعی مورد تأیید دبیر انجمن برنج ایران هم قرار می‌گیرد. جمیل‌علیزاده‌شایق در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که کاشت برنج در نوار ساحلی که شنزار است و فقط در شرایط پرآبی برای کشت برنج مناسب است از یک سو و آغاز زودهنگام خزانه‌گیری و نشاکاری برنج و فراهم‌شدن فرصت مناسب برای کشت دوم و استقبال بالای کشاورزان از سوی دیگر موجب شده که امسال بحران کم‌آبی بیشتر در استان‌های شمالی نمود پیدا کند.
علیزاده شایق تأکید می‌کند که خودش به‌شخصه به مورد آبیاری با تانکر در شالیزارها برنخورده است؛ اما ممکن است به صورت موردی تعداد محدودی از شالیکاران از روش آبیاری با تانکر استفاده کرده باشند.
به گفته علیزاده شایق در نوار ساحلی یعنی از بهشهر تا آستارا زمین‌ها شنزار است و آب را به خوبی در خود نگه نمی‌دارد و در ٣٠سال اخیر هم به دنبال کاهش میزان بارندگی، مشکلات کم‌آبی این مناطق تشدید شده است. از همین‌رو انجمن برنج ایران امسال به کشاورزان توصیه کرده که از کاشت برنج در این مناطق خودداری کنند؛ اما آنها چندان این توصیه را جدی نگرفته‌اند و حالا با مشکل کم‌آبی مواجه هستند.
او تأکید می‌کند که در نوار ساحلی که زمین‌های شنزاری دارد، فقط در شرایط پربارانی و پرآبی باید اقدام به کاشت برنج کرد؛ نه امسال که میزان بارندگی‌ها کاهش یافته است.
علیزاده شایق جلو انداختن زمان کشت را در سال زراعی جاری و فراهم‌شدن فرصت کشت دوم را از دیگر دلایل کم‌آبی امسال در استان‌های شمالی می‌داند و می‌گوید: هر چند که این کار از نظر علمی مورد تأیید نیست، اما اسفندماه سال گذشته کشاورزان حدود ١٠ تا ١٥ روز زودتر اقدام به خزانه‌گرفتن و به‌تبع آن نشاکاری کردند و شرایط آب‌و‌هوایی هم با آنها یاری کرد و به این ترتیب زمینه برای کشت دوم برنج مهیا شد.
به گفته دبیر انجمن برنج، همیشه کشت دوم برنج در معرض خطراتی مانند کم‌آبی است زیرا زمان برداشت آن عقب می‌افتد.
آن‌گونه که علیرضا شعبان‌نژاد، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان به «شهروند» می‌گوید در این استان موردی از آبیاری با تانکر در باغات و شالیزارها به چشم نخورده و گزارشی در این رابطه به جهاد کشاورزی نرسیده اما اگر کشاورزی مجوز آب داشته باشد، جهاد کشاورزی گیلان به صورت رایگان آبیاری قطره‌ای را برای او انجام می‌دهد.
هزار هکتار شالیزارهای برنج گرفتار تنش آبی
در استان مازندران کم‌آبی مشکلاتی را به وجود آورده است. دلاور حیدرپور، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران به «شهروند» می‌گوید که بالا رفتن قیمت برنج از سال گذشته موجب شد کشاورزانی که منابع آبی مطمئنی نداشتند، به توصیه جهاد کشاورزی گوش ندهند و برخی کشاورزان در زمین‌هایی که خالی مانده بود اما مشکل آب داشت، اقدام به برنج‌کاری کردند.
به گفته حیدرپور به‌رغم توصیه‌های جهاد کشاورزی مازندران، کشاورزان امسال در زمین‌هایی که از قبل مشکل آب داشت، اقدام به کشت برنج کردند.
آن‌طور که رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران می‌گوید در این استان ٤٠ تا ٥٠ هکتار از شالیزارها مشکل کم‌آبی دارد و یک‌هزار هکتار هم تحت فشار آبی است؛ اما جهاد کشاورزی استان در حال تلاش است تا با اقداماتی نظیر حفر چاه‌های موقت، لوله‌گذاری و تجهیز چاه مشکل را حل کند و امسال که هوا گرم‌تر شده و بارندگی در تابستان هم کاهش یافته از خسارت در این یک‌هزار هکتار جلوگیری کند.
حیدرپور در عین حال تأکید می‌کند که شالیزار نیاز به آب زیادی دارد و بنابراین با تانکر نمی‌توان شالیزار را آبیاری کرد. زیرا یک تانکر بزرگ ٢٠ مترمکعب گنجایش آب دارد و یک شالی بین ٨هزار تا ١٠هزار مترمکعب آب نیاز دارد.
با وجود کم‌آبی سطح زیر کشت برنج بیشتر شد
از آمار و ارقامی که حیدرپور در مورد وضع تولید برنج در سال جاری می‌دهد، می‌توان متوجه شد که افزایش سطح زیر کشت و به تبع آن افزایش تولید، در کم‌آبی موثر بوده است. به گفته او امسال در استان مازندران، بین ٥ تا ٨درصد میزان تولید برنج افزایش می‌یابد و برای کشت دوم هم با توجه به استقبال خوبی که از سوی کشاورزان انجام شده، پیش‌بینی می‌شود که میزان کشت دوم ٢٠درصد بیشتر از سال گذشته باشد.
رئیس جهاد کشاورزی مازندران می‌گوید: در نوشهر و در باغ‌های جدیدی که در اراضی شیبدار ایجاد شده و پمپاژ آب آنها تکمیل نشده است در سطحی بالغ بر ٤٠ تا ٥٠ هکتار، آبیاری با تانکر انجام می‌شود تا از خسارت جلوگیری شود. حیدرپور معتقد است که کمبود سد در مازندران و وجود مشکل در زیرساخت‌ها موجب شده که در این استان در فصل تابستان، چالش‌هایی از نظر ذخایر آب به وجود بیاید.
او تأکید می‌کند که باید وزارت نیرو سدسازی در مازندران را هم از جهت تکمیل سدها و شبکه‌های آبیاری و هم از جهت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سدسازی تسریع کند تا مشکلات موجود حل شود.
مدیریت آب مشکل دارد
هرچند که هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی آبفای وزارت نیرو در گفت‌وگو با «شهروند» تأکید می‌کند که وزارت نیرو براساس اولویت‌ها، طرح‌ها را به اجرا در می‌آورد و در مورد استان مازندران هم همین وضع حاکم است.
در عین حال فهمی تأکید می‌کند که به دلیل حاکمیت ١٥ساله خشکسالی در کشور، حتی در مناطقی که سد به اندازه کافی وجود دارد، کم‌آبی اثرات خود را در سدهای مخزنی گذاشته و بنابراین با افزایش تعداد سد نمی‌توان مشکل خشکسالی را حل کرد و باید سایر اشکال مدیریت آب هم لحاظ شود.
به گفته او توزیع آب در شبکه‌ها توسط وزارت نیرو طبق رویه‌های قبلی انجام می‌شود و میزان آبی که وزارت نیرو برای استان‌های شمالی مشخص کرده باید کفاف مصرف در بخش کشاورزی را بدهد مگر این‌که سطح زیر کشت افزایش یافته باشد یا میزان مصرف بیش از اندازه باشد.
فهمی عنوان می‌کند که کشت دوم برنج آن هم در سطح بالا، به نحوی به معنای افزایش سطح زیر کشت است و برخلاف برنامه‌ریزی‌های وزارت نیرو برای کشت و میزان آب در نظر گرفته شده است و در این مورد باید وزارت جهاد کشاورزی اقدامات لازم را انجام می‌داد که این کار را نکرده است.
