زنگنه، سهم یک ملت از کابینه

دیده بان ایران: سید هادی میر باقری (کارشناس انرژی) کابینه دوازدهم‌ جمهوری اسلامی و دومین کابینه امید و اعتدال به مجلس معرفی شده و در آستانه بررسی و رأی اعتماد نمایندگان ملت قرار دارد. در میان معرفی‌شدگان کابینه، برخی به دلیل شخصیت ملی و فراجناحی و همچنین تخصص و دانش انباشته خود و نیز برخورداری از وجهه‌ای منطقه‌ای و جهانی، توانسته‌اند در طول دوره مسئولیت‌های اجرایی خود، عملکردی مطلوب و حاوی کمترین ضعف و ایراد از خود بر جای گذاشته و در ذهن ملت به چنان جایگاهی دست یابند که می‌توان مدعی شد ایشان نه سهم افراد، گروه‌ها و جناح‌ها از یک کابینه ائتلافی که در حقیقت «سهم یک ملت از کابینه» هستند. اما بیم و نگرانی درباره کابینه دوازدهم درست به همین موضوع «سهم ملت از یک کابینه» برگشته و از آنجا نشات می‌گرفت که به نظر می‌رسید تلاش در راستای پایین‌آوردن میانگین سنی کابینه که البته امری بسیار ضروری و مورد تاکید همه حامیان دولت است، و همچنین فشارهای مخالفان دولت که از قضا، کانون مخالفت خود را بر شخصیت‌های موثر و مهم کابینه که به نوعی ستون و لنگر و به تعبیر دیگر «ژنرال» کابینه محسوب می‌شوند، متمرکز کرده بودند، منجر به خروج شخصیت‌هایی از کابینه شود، که به‌رغم بهانه «بالابودن سن»، به دلیل نشاط بالای جسمی و روحی و تجربه‌های ارزشمند و عملکرد مثبت این وزرا، مصداق واقعی «سهم ملت از کابینه» محسوب شده و فقدان آنها موجب نگرانی ملت و چه‌بسا ناامیدی رأی‌دهندگان به رئیس‌جمهور شود. با تدبیر و هوشمندی رئیس‌جمهور محترم این نگرانی برطرف شد و اکنون مجلس‌نشینان در بوته آزمون اعتماد به گزینه «سهم ملت از کابینه» قرار دارند. مهندس بیژن زنگنه، اولین وزیر جهاد سازندگی در دولت امام(ره) به مدت 5 سال، وزیر نیرو در دولت سازندگی به مدت 9 سال، و وزیر نفت دولت‌های اصلاحات و تدبیر و امید مجموعا به مدت 12 سال و شیخ الوزرای‌جمهوری اسلامی ایران، مصداق واقعی «سهم ملت از کابینه» به شمار می‌رود. وی واجد تعهد و تخصص به عنوان دو مولفه مورد نیاز هر مدیر اجرایی است. تعهد همان خصلتی است که در مورد مدیران اجرایی، متاسفانه اغلب به غلط به توجه به ظواهر محدود شده است؛ در حالی که که تعهد یک مدیر موفق اجرایی، چیزی جز «حرکت در جهت منافع ملی» و «عدم سازش بر سر منافع ملی» نیست و عملکرد مهندس زنگنه دقیقا بیانگر تعلق شدید خاطر او به منافع ملی و عدم تعارف و سازش بر سر منافع ملی است. اولویت‌دادن به منافع ملی در دوران تصدی مسئولیت وزارت نفت موجد شرایطی شد که می‌توان از آن به عنوان «دیپلماسی انرژی» نام برد. در طی آن همزمان با مذاکرات سخت، پیچیده و نفسگیر دستگاه سیاست خارجی کشور با قدرت‌های جهانی که، منجر به امضای برجام شد و به‌ویژه در فضای پسابرجام که جذب سرمایه‌های خارجی و توافق با شرکت‌های معتبر حوزه انرژی و واردکردن آنها به قراردادهای حوزه انرژی کشور می‌توانست به عنوان فروریختن دیوار تحریم و ناکامی سیاست انزوای‌جمهوری اسلامی ایران تعبیر شود، دیپلماسی انرژی وزات نفت موفق شد به عنوان مکمل دیپلماسی خارجی ظریف وزارت امور خارجه، گام‌هایی بلند در مسیر تحقق منافع ملی بردارد. کمتر کسی که اندک اطلاعی از وضعیت حوزه نفت و گاز و انرژی کشور دارد، از خاطر خواهد برد که در سال 92 و با شروع دولت امید، وزارت نفت با واقع‌بینی، سیاست «اولویت‌بندی فازهای پارس جنوبی» را در دستور کار خود قرار داد و با تقسیم فازهای در دست اجرا به اولویت‌های اول و دوم، موفق شد به‌رغم تحریم‌هایی که موجب بروز بحران تامین قطعات و اختلال در گردش مالی پروژه‌های نفت و گاز کشور شده بود، فازهای بسیار مهمی همچون مگاپروژه فاز 12 را به سرانجام رسانده و موجب افزایش سرانه درآمد ملی شود. مبارزه با فساد در حوزه انرژی کشور و تلاش در جهت برگرداندن سرمایه به یغمارفته به بیت المال در ماجرای فساد نفتی که به بهانه دورزدن تحریم‌ها و صادرات نفت موجب غارت سرمایه ملی توسط برخی از افراد خاص شد، اولویت‌دادن به توسعه میدان‌های مشترک، تعریف نسل جدیدی از قراردادهای نفتی که حاوی دو عنصر تشویق سرمایه‌گذاران و تامین منافع ملی بود، افتتاح پنج فاز از فازهای پارس جنوبی در بهار سال جاری، اتخاذ سیاست پایان خام‌فروشی منابع هیدروکربوری کشور و برنامه‌ریزی در جهت ممانعت از صادرات میعانات گازی ارزشمند حاصل از پارس جنوبی و تاکید بر ضرورت پالایش میعانات گازی در داخل کشور و از همین رو توجه و اهتمام ویژه به پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در بندرعباس، افتتاح فاز اول این پالایشگاه و قراردادن کشور در آستانه خودکفایی در تولید بنزین و حرکت در مسیر پایان‌دادن به واردات این ماده حیاتی و ورود به باشگاه صادرکنندگان بنزین و گازوئیل با استانداردهای جهانی در آینده‌ای نه‌چندان دور، عقد قرارداد توسعه فاز 11 به عنوان آخرین فاز باقیمانده پارس جنوبی با یک کنسرسیوم معتبر بین‌المللی و از همه مهم‌تر، بازگرداندن جایگاه از دست‌رفته ایران در اوپک و افزایش صادرات نفت و در نتیجه ایجاد درآمدهای نفتی که انصافا اقدامی بسیار سخت و مهم و همسنگ با مذاکرات دستگاه دیپلماسی خارجی در توافق برجام به شمار می‌رود، تنها بخشی از اقداماتی است که شیخ‌الوزرای کابینه در جهت تحقق منافع ملی انجام داده است. اهمیت‌دادن به دانش مدیریت پروژه، نگرش علمی و سیستماتیک، پرهیز از خیالبافی و آرمانگرایی‌های غیرقابل‌تحقق، اعتقاد به «کار تمام»، توجه واقع‌بینانه به آمار و ارقام و پرهیز از کلی‌گویی در مباحث علمی و مهندسی، لزوم تعریف واقع‌بینانه سنگ‌نشانه‌ها در پروژه‌های عظیم نفت و گاز کشور و ضرورت بسیج منابع در راستای تحقق سنگ‌نشانه‌ها، توجه به لزوم اختصاص سهم به شرکت‌ها و تولیدکنندگان داخلی در پروژه‌های ملی و همچنین توجه انتقال تکنولوژی به شرکت‌های ایرانی در قراردادهای منعقده با شرکت‌های بزرگ خارجی که موجب ارتقای دانش و به‌روزرسانی دانسته‌های شرکت‌های ایرانی می‌شود، بخشی دیگر از درس‌گفتارهای دشوار و در عین حال شیرین و ماندگاری است که مهندس زنگنه در جریان توسعه میدان مشترک پارس جنوبی به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه صنعت انرژی کشور، به دانشجویان و دانش‌آموختگان این دانشگاه ارائه و تدریس کرد. ناگفته پیداست که کابینه در عین برخورداری از مولفه‌هایی چون چالاکی و چابکی، نیازمند ژنرال‌هایی است که بتوانند در فراز و نشیب‌های سیاسی و اقتصادی و در کوران رقابت‌های سیاسی و جناحی که متاسفانه در بسیاری از موارد بدون در نظرگرفتن و رعایت اخلاق انجام می‌شود، با اعتماد به نفس و به پشتوانه تجربیات ارزشمند و دانش عمیق خود، مشاوره‌هایی راهگشا به رئیس کابینه ارائه داده و کشتی کابینه را از امواج سهمگین به سلامت عبور دهند. فقدان این چهره‌های مهم و کاریزماتیک موجب می‌شود که کابینه در بحران‌های داخلی و خارجی که به ناگزیر در آینده با آن مواجه می‌شود به تعبیر مولانا، «همچون کشتی بی‌لنگر، کژ و مژ شود». هم از این رو ضمن تشکر از رئیس‌جمهور محترم و همه دوستداران نظام اسلامی و حامیان دولت امید و اعتدال، به نمایندگان فهیم ملت «توصیه خیر» می‌شود که در جریان رأی اعتماد به کابینه دوازدهم، ضمن حفظ و توجه ویژه به دو بازوی دیپلماسی کشور یعنی دکتر ظریف به عنوان بازوی دیپلماسی و سیاست خارجه و مهندس زنگنه به عنوان بازوی دیپلماسی انرژی کشور، شرایطی را به وجود آورند که با رأی قاطع و بالا، «سهم ملت از کابینه» پرداخته شده و ملک و ملت همچنان از خدمات ارزشمند ژنرال‌های کابینه بهره‌مند شوند انشاءا... .