مرتضی مبلغ: زیر بمباران، انتخابات آزاد درکشورداشتیم

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، روزنامه آرمان در شماره امروز خود گفت و گویی را با مرتضی مبلغ؛ فعال سیاسی کشور انجام داده است که مشروح آن به شرح زیر می باشد: 

باتوجه به اظهارات اخیر آقای روحانی مبنی بر اینکه «۴۰ سالگی به معنای بلوغ و پختگی یک فرد و نظام است» تصور می‌کنید اکنون که در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هستیم، این بلوغ تا چه میزان حاصل شده است؟

به‌طور طبیعی پس از گذشت چهل سال، تجارب و درس‌هایی که از گذشته اندوخته‌ایم، باعث شده که به یک پختگی نسبی رسیده باشیم. با توجه به فراز و نشیب‌هایی که در کشور وجود داشته است، تجارب بسیار زیاد و گرانبهایی را کسب کرده‌ایم که اکنون با این تجارب به پختگی رسیده‌ایم. این تجربه‌ها به رشد همه تشکل‌ها، احزاب، گروه‌های سیاسی و... کمک کرده است. در این مسیر مشکلاتی را نیز به همراه داشته‌ایم.

منظورتان از این مشکلات چیست و به کدام بخش باز می‌گردد؟

مشکل فعلی کشور ما این است که بعضی از سیاسیون و مسئولان کشور در سال‌های گذشته، باقی مانده‌اند. این افراد از تحولات درس نگرفته‌اند و اینکه خودشان را با اقتضائات جدید تطبیق نداده‌اند. متاسفانه هنوز بعضی افراد هستند که مانند گذشته فکر می‌کنند و به بازتولید روش‌های گذشته می‌پردازند که این موضوع، تعارضاتی در جامعه ایجاد کرده است.

تبعات این مشکلات چه بوده و آیا ظهور و بروز این چالش‌ها باعث کمتر شدن پیشرفت کشور نشده است؟

یکی از مشکلات امروز کشور این است که بین این ایده و تفکری که از تجارب عبرت گرفته و سعی در تطبیق خود با زمان دارد، چالش وجود دارد. این چالش مشکلاتی را به وجود آورده که تبدیل به یکی از موانع کمال در کشور شده است. این ۲ تفکر با هم تعارض دارند. یک تفکر معتقد به روزآمد شدن است و تفکر دیگر بنا دارد «خطی» عمل کند، به صورت کلیشه‌ای در سنت گذشته بماند، با همان سازوکارها پیش برود و به روز نشود. آرمان امام خمینی‌(ره) در این مورد چنین بود که باید با شرایط زمانی، روزآمد شویم. ایشان معتقد بودند که حتی فقه نیز بستگی و پیوستگی به شرایط زمانی و مکانی دارد. هر مقطعی شان و اقتضائاتی دارد و متناسب با آن باید روزآمد شویم، سازوکارهای جدید ایجاد کنیم و اندیشه‌های جدید داشته باشیم.

رئیس‌جمهور معتقد است که باید آرمان‌های امام‌(ره) در کشور به کار گرفته شود و با بازخوانی منطقی آموزه‌های امام (ره)، در جهت رشد کشور گام برداریم. چه موانعی در مسیر تحقق اجرای آرمان‌های امام‌(ره) وجود دارد که تحقق آن را با تاخیر مواجه می‌کند؟

این موانع را باید به چند دسته تقسیم کرد. همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور بیان کرده‌اند، باید به نحوی در کشور عمل شود که مردم کاملا آزادانه انتخاب کنند. برخلاف دیگر انقلاب‌ها، امام‌(ره) ویژگی‌ای داشت که بسیار منحصر به فرد و برجسته بود. به محض پیروزی انقلاب، به جای اینکه به علت شرایط خاص انقلاب، مدت زیادی را صرف بررسی شرایط کنیم و به این صورت کشور را اداره کنیم، بلافاصله دستور دادند که مجلس خبرگان قانون اساسی تشکیل و کتاب قانون اساسی‌ را تدوین کند. این دستور برای این بود که امام خمینی(ره) قصد داشت در مقابل بازتولید خودرایی در کشور ایستادگی کند. بلافاصله پس از اینکه قانون اساسی به تصویب مردم رسید، نهادهای قانون اساسی را تشکیل داد. در ظرف کمتر از یک سال، با پیگیری و همت حضرت امام‌(ره) تمام نهادهای دموکراتیک در کشور بر اساس آرای مردم تشکیل شد. رهبر انقلاب اعلام کرد که «میزان رای ملت است» که این آموزه یکی از بزرگ‌ترین آموزه‌های امام‌(ره) بود. امروز به تدریج یک نوع انقباضی حاصل شده است که به نحوی آموزه بزرگ امام خمینی‌(ره) آن‌چنان که انتظار می‌رفت دقیقا عملیاتی نمی‌شود. هنوز در اذهان بسیاری از افراد هست که در اوج جنگ تحمیلی و زیر بمباران، انتخابات آزاد در کشور برگزار می‌شد در کشور انتخابات آزادانه برگزار شد. تحت چنین شرایطی بسیاری از حکومت‌ها به خود اجازه می‌دهند محدودیت‌های جدی‌ در کشور به‌ویژه در دموکراسی پدید آورند اما همان‌طور که اشاره شد، ما در این وضعیت توانستیم دموکراسی را تمام و کمال رعایت کنیم. مردم زیر بمباران شهرهایشان، به پای صندوق‌ها رفتنند و انتخابات‌ها برگزار شد. اگر نوع برگزاری انتخابات و حتی قانون انتخاباتی آن دوران که بسیار شرایط سختی داشتیم را با قانون انتخابات فعلی قیاس کنید، متوجه انبساط و خوبی‌هایی در قانون آن مقطع می‌شوید که به تدریج بند و تبصره‌هایی به قانون انتخابات اضافه و کم و سبب این شد که شرایط کاندیداتوری محدودتر و شرایط تبلیغات سیاسی و انتخاباتی دستخوش تغییر شود که نتیجه آن هم کاهش آزادی در انتخاب بود و بحث‌هایی از این قبیل در این مدت اتفاق افتاده است.

از مباحث انتخاباتی عبور کنیم؛ فارغ از این مسائل چه عملکردهایی در سال‌های پس از رحلت امام و انقلاب مشاهده شد که برخی بزرگان از جمله رئیس‌جمهور چنین اذعان کنند که از آرمان‌ها فاصله گرفته شده است؟

امام‌(ره) همیشه معتقد بود که همه امور در جای خود اداره شوند و دستگاه‌ها استقلال داشته باشند. همه ارگان‌ها، نهاد‌ها و دستگاه‌ها وظایف خود را انجام بدهند و هیچ یک از مسئولان در کاری که مربوط به خودشان نیست، دخالتی نداشته باشد. اما به تدریج شاهد بودیم که این تداخل‌ها به وجود آمده است. چنان که افراد در کار یکدیگر دخالت می‌کنند و گاهی قوا نیز در کارهای مربوط به هم وارد می‌شوند. یکی از نکاتی که امام همیشه بر آن تاکید داشتند این بود که نیروهای نظامی وارد جریانات و دسته‌بندی‌های سیاسی نشوند که متاسفانه گاهی این آموزه به درستی رعایت نمی‌شود و مشاهده می‌شود برخی نیروهایی که ورودشان به سیاست از سوی امام نفی شده است به این عرصه ورود پیدا می‌کنند و فعالیت‌های سیاسی انجام می‌دهند که اینها خلاف قانون و دیدگاه امام خمینی‌(ره) و مقام معظم رهبری است. به عنوان مثال اخیرا فرمانده محترمی اظهار کردند که این نهاد باید الگوهای اقتصادی مطرح و ارائه کند. سوال من این است که آیا در شرح وظایف این نهاد، چنین چیزی مطرح است؟ این نهاد بسیار پراهمیت و خدمتگزار کشور است، اما ارائه الگوی اقتصادی، وظیفه چنین نهادهایی است؟ این موضوع سازوکارهای مربوط به خود را دارد و دستگاه‌هایی برای ارائه الگوهای اقتصادی در قانون پیش‌بینی شده است. این همه نهاد اقتصادی در کشور داریم که می‌توانند از عهده این کار بربیایند.

مهم‌ترین عاملی که کشور را از مسیر رشد و کمال دور می‌کند چیست؟

مهم‌ترین چالش کشور، بروز و ظهور و همچنین جدی‌تر شدن یک جریان فکری و افراطی است. افکار و اندیشه‌های این تفکر منطبق بر آرای امام و انقلاب اسلامی نیست. این افراد در زمان امام نیز رای مردم را اضافه می‌دانستند. معتقدند امام به دلیل شرایط زمانی، رای گیری از مردم را مطرح کرده است. به هیچ وجه نگاه این عده به شیوه اداره کشور، نگاه جمهوری اسلامی و قانون اساسی نیست. معتقد به یک نوع خلافت اسلامی هستند و اعتنایی به جایگاه مردم ندارند. این گروه سعی دارند با روش‌های مختلفی تفکر خود را پیش ببرند. متاسفانه این تفکر در کشور رشد پیدا کرده و مساله‌سازشده است. محصول این تفکر در کشور، بداخلاقی‌های گسترده است. این دسته، کشور را از رشد عقب انداخته‌اند. طرح مسائل، آموزه‌ها و مواضع این افراد خلاف مبانی جمهوری اسلامی و امام است. رفتار این عده تندروی‌هایی را به دنبال داشته که چهره کشور و اسلام را هم در سطح بین‌المللی و هم در نگاه جوان‌های کشور، تخریب می‌کند. متاسفانه این رفتارها را نیز با نام اسلام و انقلابیگری انجام می‌دهند و خود را زیر چتر انقلاب و نظام معرفی می‌کنند. اینها یکی از مشکلات بسیار جدی‌ در راه رسیدن به آرمان‌های انقلاب هستند. این جریانات به مرور در نهادهای مختلف و مهم کشور وارد شده‌اند و صاحب امکانات، قدرت، ثروت وتبلیغات شده‌‌اند. دائما در مسیر پیشرفت کشور سنگ‌اندازی می‌کنند. منافع این دسته اقتضا می‌کند که این شکاف‌ها ادامه دار و نیز قطبی شدن جامعه استمرار پیدا کرده و تعمیق شود. با این نوع رفتارها هزینه‌های زیادی را به کشور، انقلاب و مردم تحمیل کرده‌اند. امیدواریم در آستانه ۴۰ سالگی انقلاب با فرهیختگی و روشن‌بینی مردم و همت بیشتر همه دستگاه‌ها و افراد شاخص کشور، این جریانات به حاشیه بروند. این گروه‌ها هرچه بیشتر به حاشیه بروند زمینه‌های بهتری برای تحقق آرمان‌های انقلاب و قانون اساسی فراهم می‌شود.

رقابت در انتخابات هم با بداخلاقی‌هایی معنای خود را از دست داده است و فضای انتخاباتی دیگر آن شیرینی رقابت را ندارد.

یکی از موانع مهم کشور همین نکته است. در طول این سال‌ها موفق نشده‌ایم فرایند رقابت را در کشور به درستی و به شکل سالم و هم‌افزا تنظیم کنیم. شاهدیم که رقابت‌ها تاجایی پیش رفته که تمام خط قرمز‌ها و منافع کشور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. درحالی که در سپهر سیاسی، رقابت زیر چتر وحدت فراگیر است. در رقابت‌های انتخاباتی، مصالح و منافع عمومی ترسیم می‌شود که همه احزاب و جناح‌ها بر سر آن اجماع دارند و نزدیک به آن نمی‌شوند و ذیل آن رقابت‌ می‌کنند و به همین دلیل رقابت‌های سالمی انجام می‌دهند. متاسفانه در کشور کمتر شاهد این امر هستیم. به‌ویژه همان گروه تندرویی که از آن نام بردیم به‌شدت به چنین چالش‌های مخربی دست می‌زنند. دستاوردهای هر دولتی را که بر سر کار باشد تخریب می‌کنند و اجازه نمی‌دهند زحمات دیگران به سرانجام برسد. متاسفانه اکنون در رقابت‌های سیاسی، جناح‌های رقیب کمتر حاضر می‌‌شوند موفقیت‌های جناح مقابل را ادامه دهند و پیش ببرند. رقبا سعی در تخریب یکدیگر دارند. این رفتار به کشور آسیب جدی می‌زند.

آقای روحانی معتقد است مردم در انتخابات سال ۹۶ حماسه‌آفرینی خواهند کرد. تحلیل شما چیست؟

وجه بارز و مهم این موضوع به نشاط سیاسی و شور و شوق مردم در عرصه انتخابات بازمی‌گردد. محصول آن نیز مشارکت حداکثری و گسترده مردم در انتخابات است. البته الزاماتی هم در این مسیر هست. همه باید تلاش کنند که این شور و شوق در مردم ایجاد شود. همه دستگاه‌ها به نسبت خود مسئولیت دارند که در این مسیر گام بردارند. در این زمینه نیز ما مشکلاتی داریم. از طرفی، گروهی به دلیل نگاه جناحی‌ای که دارند به دنبال سیاه‌نمایی کردن مسائل در کشور هستند. سعی دارند دستاوردهای نظام و دولت را تخریب کنند که از این طریق، رقیب را تضعیف کنند. در این زمینه هیچ حد و چهارچوبی هم ندارند. متاسفانه این عده دستاوردهای بزرگ ملی و تاریخی را نیز از گزند تخریب مصون نگه نداشته‌اند. این موضوع یک نوع یاس و ناامیدی در کشور ایجاد می‌کند. از طرف دیگر ما در طول سال‌های گذشته با تفکری مواجه شده‌ایم که نگاه انقباضی به انتخابات دارد. این افراد سعی دارند با جو‌سازی، بتوانند رقیب خود را از گود خارج کنند. همه اینها مانع شور و نشاط در انتخابات می‌شود. تصور و تحلیل برخی افراد این است که اگر انتخابات کم شور تری برگزار شود پیروزی آنها تضمین بیشتری پیدا می‌کند. پیروزی این افراد در مشارکت حداقلی است. همه این گروه‌ها در کشور اقداماتی انجام می‌دهند که ضد نشاط و شور انتخاباتی است. اما مردم به دلیل همین پختگی و فرهیختگی‌ای که به دست آورده‌اند این روش‌ها را شناخته‌اند و سعی در خنثی کردن آنها دارند. امیدواریم در سال ۹۶ نیز مثل انتخابات اسفند ماه سال ۹۴ شاهد حماسه‌ پرشور و انتخاباتی با نشاط از سوی مردم باشیم.