تدوین طرحی برای تغییر شرایط فسخ نکاح

«طرح، یک فوریتی اصلاح موادی از قانون مدنی (فسخ نکاح)

مقدمه (دلایل توجیهی):

تردیدی نیست که تداوم نظام اجتماعی هر جامعه‌ای را بایست مستلزم استحکام بنیان خانواده دانست که این مهم در شرع اسلام و اصول قانون اساسی منبعث از آن تاکید شده است اما فقه اسلامی همسو با مبانی علمی و عقلانی و به طور کاملاً استثنایی در مواردی که تداوم نهاد خانواده را با اقتضا و اهداف بنیادین آن مغایر بداند؛ طرفین را مجاز به فسخ عقد نکاح دانسته است.

از جمله این موارد استثنایی، بیماری‌های است که در مواد ۱۱۰۱ و ۱۱۲۱ و ۱۱۲۲ و ۱۱۲۳ و ۱۱۲۶ قانون مدنی و منبعث از فقه اسلامی بدان اشاره شده است که البته با توجه قدمت و اتصال این منابع فقهی به دوران امام زمان (عج) از سویی و از سویی دیگر، پیشرفت‌های پزشکی و پیدایش راه‌های درمانی نوین؛ بازیگری در تعیین بیماری‌های مصداق ایجاد حق فسخ برای طرفین عقد نکاح را ضروری می‌نماید.

آنچه در این بازنگری حائز اهمیت است، عبارتند از:

۱- تعیین مرجع رسمی علمی برای تعیین عناوین بیماری‌های مصداق موجد حق فسخ در عقد نکاح (زیرا که در غیر این صورت، بروز بیماری‌های جدید و پیشرفت‌های پزشکی مستلزم تغییر مدام قانون و طی مسیر پیچیده و طولانی امور تقنینی است)

۲- تعیین قیود و محدودیت برای مرجع رسمی علمی فوق‌الذکر در تعیین مصادیق بیماری‌های موجد حق فسخ (زیرا که موضوع فسخ عقد نکاح، منصرف به بعد علمی نبوده بلکه شامل ابعادی چون اخلاق حسنه و نظم عمومی است).

۳- تعیین مرجع رسمی علمی جهت احراز استقرار بیماری

۴- تعیین موانع برای بهره‌مندی از این امتیاز همانند:

* آگاهی طرف مقابل به بیماری حین عقد

* توافق ضمن العقد طرفین بر سر وجود بیماری

* وجود حمل با فرزند (جهت رعایت حقوق کودکان)

* ابتلاء به بیماری بعد از عقد به غیر از بیماری‌های مسری

عنوان طرح: اصلاح موادی از قانون مدنی ( فسخ نکاح )

موضوع طرح:

ماده ۱۱۲۲- بیماری زوج یا زوجه که دارای جمیع شرایط سه گانه ذیل باشد، موجب حق فسخ عقد نکاح برای طرف مقابل عقد است مگر آنکه علم طرف مقابل عقد به بیماری مذکور در زمان عقد با توافق طرفین در این خصوص و با وجود حمل یا فرزندی مشترک؛ اثبات شود. استقرار بیماری در زوج یا زوجه و مبدأ آن به تشخصی هیأت پزشکی قانونی است.

1- مبدأ آن قبل از عقد نکاح باشد مگر آنکه بیماری مسری باشد.

2- لاعلاج باشد یا به حدی صعب العلاج که روند یا هزینه درمانی و کنترل آن موجب عسر و حرج طرف مقابل عقد شود.

3- مانع یا محل دائم ایفای تکالیف مقتضای عقد نکاح اعم از زناشویی و زادآوری و یا تداوم حیات طرف مقابل عقد باشد

تبصره ۱- بیماری‌های موضوع این ماده اعم از جسمانی و روانی و اعصاب است.

تبصره ۲- رفع بیماری پس از بروز به هر ترتیب، مسقط حق فسخ موضوع این ماده قبل از اعمال آن است.

تبصره ۳- تعیین مصادیق بیماری های مشمول این ماده مطالبق آیین نامه ای که هر 5 سال یکبار توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد.

ماده ۱۱۰۱- هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد مگر آنکه موجب عدم نزدیکی، بیماری شوهر موضوع ماده ۱۱۲۲ این قانون باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است.

از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون مواد ۱۱۲۱ و ۱۱۲۳ و ۱۱۲۴ و ۱۱۲۵ و ۱۱۲۶ قانون مدنی و تمامی قوانین مغایر با این قانون ملغی می شوند.