شهیدخت مولاوردی :طرح "سرا" مخالف جدی نداشت! / طرح سرا مسئولیت را بین بدنه اجتماعی سرشکن می‌کند/ طرح سرا در راستای دموکراتیک و شفاف شدن طراحی شد
عنوان این طرح سامانه رأی‌سنجی اصلاح‌طلبان است که مخفف آن می‌شود «سرا»؛ به نوعی یک رأی‌سنجی مقدماتی قبل از اینکه رأی‌گیری واقعی اتفاق بیفتد. پیش از این اصلاح‌طلبان به استفاده از شیوه‌ها و سازوکارهای (به ویژه در انتخابات شوراها) غیردموکراتیک، غیرشفاف و غیرمشارکتی در بستن لیست‌های خود متهم بودند (البته کاربست این مدل سنتی در همه جریان‌های سیاسی کشور رایج است و اتهامی نیست که تنها به اصلاح‌طلبان وارد باشد)، اما بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان و بدنه احزاب آن این نقد را داشتند که بستن لیست‌ها و انتخاب نامزدها خیلی شفاف نیست. بنابراین برای پاسخ به این نقدها و تامین این خواسته، نیاز به طرح جدیدی احساس شد تا با اصلاح سازوکارهای قبلی جریان اصلاح‌طلبی کمتر با این انتقادات مواجه شود.
به گزارش سایت خبری و تحلیلی دیده بان ایران ؛ شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان به عنوان سیاست‌گذار این جریان در انتخابات مجلس، که قرار است دوم اسفند برگزار شود، معرفی می‌شود. در جریان راهکارهای اصلاح‌طلبان برای انتخابات پیش رو، عصر یکشنبه 12 آبان‌ماه، این شورا سامانه رأی‌سنجی اصلاح‌طلبان (سرا) را تصویب کرده است. بر اساس این طرح قرار است بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان در کلانشهرها در یک انتخابات مقدماتی خود نامزدهای لیست اصلاحات برای انتخابات مجلس را انتخاب کنند.
هرچند شهیندخت مولاوردی، عضو شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، تاکید دارد که در تصویب کلیات این طرح در این شورا مخالف جدی وجود نداشته و با سه‌چهارم آرا تصویب شده، اما در روزهای گذشته مخالفت‌های جدی‌ای از طرف برخی چهره‌ها و احزاب جریان اصلاحات صورت گرفته است.
کرباسچی از اولین مخالفان این طرح بود که با انتشار یک رشته پیام توییتری مخالفت خود را اعلام کرد و این طرح را انتخاب معکوس از بالا به پایین خواند.
همچنین اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتمادملی، در واکنش به تصویب این طرح و چاره‌ای که اصلاح‌طلبان به واسطه این طرح قرار است برای نجات جریان اصلاحات بیندیشند گفته است: « چنین طرح‌هایی قرار نیست مردم و بدنه اجتماعی دوباره برای انتخاب یک لیست به اصلاح‌طلبان اعتماد کنند و در صحنه حاضر شوند.»
همچنین گفته می‌شود علاوه بر حزب کارگزاران و اعتمادملی، احزابی مانند حزب اسلامی کار، انجمن معلمان و حزب پیشتاز اصلاحات هم با این طرح مخالف هستند.
مولاوردی اما تاکید دارد که پیشنهادها و دلایل مخالفت احزاب مخالف در بررسی جزئیات لحاظ خواهد شد. علاوه بر این می‌گوید در صورتی که اجماع احزاب اصلاح‌طلب بر این باشد که این طرح به هدف مورد نظر منتهی نخواهد شد، به راحتی می‌توان به روش‌های قبلی و آزموده‌شده، که البته نتایج مثبتی نداشته، بازگشت.
مشروح گفت‌وگوی اعتماد با مولاوردی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و دبیرکل جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان، را در ادامه بخوانید:
***
*شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان تصمیم گرفته است سامانه رأی‌سنجی اصلاح‌طلبان را اجرا کند که از این طریق فهرست نهایی اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس انتخاب شود. نحوه اجرای این طرح چگونه خواهد بود؟
روز یکشنبه کلیات این طرح تصویب شده است و بررسی جزئیات و نحوه دقیق اجرایی کردن آن در حال حاضر در دستور کارگروه راهبردهای شورای عالی قرار دارد. این طرح با دریافت نظرات احزاب عضو، کارشناسان و افرادی که در این مباحث صاحب‌نظر هستند روزبهروز در حال تکمیل و اجرایی‌تر شدن، با توجه به اقتضائات و شرایط کشور و زمان انتخابات، است.
*اینکه مطرح شده است افراد چند لایه به عضویت سایت درمی‌آیند یعنی قرار است دقیقاً چه اتفاقی رخ دهد و چگونه اجرایی شود؟ اصلاً فکر تهیه این طرح چگونه شکل گرفت؟
عنوان این طرح سامانه رأی‌سنجی اصلاح‌طلبان است که مخفف آن می‌شود «سرا»؛ به نوعی یک رأی‌سنجی مقدماتی قبل از اینکه رأی‌گیری واقعی اتفاق بیفتد. پیش از این اصلاح‌طلبان به استفاده از شیوه‌ها و سازوکارهای (به ویژه در انتخابات شوراها) غیردموکراتیک، غیرشفاف و غیرمشارکتی در بستن لیست‌های خود متهم بودند (البته کاربست این مدل سنتی در همه جریان‌های سیاسی کشور رایج است و اتهامی نیست که تنها به اصلاح‌طلبان وارد باشد)، اما بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان و بدنه احزاب آن این نقد را داشتند که بستن لیست‌ها و انتخاب نامزدها خیلی شفاف نیست. بنابراین برای پاسخ به این نقدها و تامین این خواسته، نیاز به طرح جدیدی احساس شد تا با اصلاح سازوکارهای قبلی جریان اصلاح‌طلبی کمتر با این انتقادات مواجه شود. 2 راه هم بیشتر وجود ندارد: یا باید همان شیوه‌های سابق را با تمام ایرادات و انتقادات ادامه داد که بعد از گذشت دوره مجلس دهم و چند سال از انتخابات شوراها می‌بینیم که هنوز این نقدها به قوت خود باقی است و مدام تکرار می‌شود، یا اینکه باید با طرحی نو وارد میدان شد که این انتقادات در مورد آن به حداقل برسد. لذا با این نگاه طراحی سرا صورت گرفته است.
بر اساس این طرح قرار است فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، و نه فقط بدنه احزاب و اعضای احزاب که حدود 30 و چند حزب هستند، در سامانه‌ای وارد شوند و ثبت‌نام صورت گیرد. بعد از آن هم لایه‌های مختلفی وجود دارد که فرایند انتخاب نامزدها در آن انجام می‌گیرد و نهایی می‌شود.
*یعنی در واقع بدنه اجتماعی رأی‌دهنده به اصلاح‌طلبان می‌روند به فعالان سیاسی و نیروهای احزاب که ثبت‌نام کرده و خود را در معرض رأی آنها قرار داده‌اند رأی می‌دهند و از این میان افرادی که حائز شرایط می‌شوند در لیست نهایی اصلاح‌طلبان قرار می‌گیرند؟
در این طرح اعضای شورای عالی سیاست‌گذاری، احزاب و بدنه اجتماعی و فعالان سیاسی که در جریان اصلاح‌طلبی خود را تعریف می‌کنند و پایگاه رأی این جریان هستند مشارکت دارند. در واقع این لیست برآمده از اعتمادی است که به بدنه می‌شود، برخلاف قبل که بدنه و قاعده به رأس اعتماد می‌کردند و بدین ترتیب اعتماد معکوسی را شاهد هستیم. تا به حال این روند پشت درهای بسته طی می‌شد و چند نفر محدود این بار سنگین را بر دوش می‌کشیدند و مسئولیت هم به پای آنها نوشته می‌شد، الان مسئولیت، سرشکن و بین بدنه و همه شرکت‌کنندگان تقسیم می‌شود. همچنین احساس مشارکت و انگیزه به خصوص برای جوانانی که وارد این فرایند می‌شوند افزایش می‌یابد. از طرف دیگر بحث دموکراتیک و شفاف بودن این موضوع هم بعدها نقدها را به حداقل خواهد رساند (که چرا من جزو گزینه‌های نهایی نیستم، چرا نامزد حزب ما حذف شد و...). بنابراین این انتخاب‌ها همه بر اساس شاخص‌های مشخص و در یک فرایند شفاف نهایی می‌شود.
*با توجه به وضعیت کشور، شخصاً چنین طرحی را چقدر اجرایی می‌بینید؟ از همین قسمت طراحی سایت گرفته تا مراحل دیگر. چون به هر حال وقتی حتی دولت و نهادهای حاکمیتی با آن همه امکانات سایتی راه‌اندازی می‌کنند که با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شود، حالا اگر جریان اصلاحات بخواهد کاری به این گستردگی انجام دهد، به نظرتان چقدر اجرایی است؟
ببینید، از مدتی پیش بررسی‌های این طرح صورت گرفته و الان همه تلاش‌ها در این راستاست که قابلیت اجرایی داشته باشد، از این رو نظرات اعضای شعسا جمع‌آوری شده، راهکارها و پیشنهادهایی که بتواند طرح را به اجرایی شدن نزدیک کند در آن اعمال می‌شود و همان‌طور که گفتم روزبهروز در حال تکمیل است. روز اول اصلاً روال طرح متفاوت بود، کم‌کم طراحان طرح واقعیات، نیازها، امکانات، مقدورات و... را در آن دخیل می‌کنند. علاوه بر این قرار نیست طرح در کل کشور اجرا شود؛ در تهران و چند کلانشهر دیگر، و در استان‌هایی که شورای اصلاح‌طلبان استان خود اعلام آمادگی کنند، اجرا خواهد شد. ظاهراً در حوزه‌های انتخابیه‌ای که بیش از سه نماینده دارند هم اجرایی می‌شود و نه حوزه‌هایی که کمتر از سه نماینده دارند. این طرح به عنوان اولین تجربه قطعاً مبرا از ایراد و اشکال نیست و باید تلاش شود با کمترین اشکال به اجرا دربیاید تا ان‌شاءالله مقدمه‌ای باشد برای طرح‌های تکمیلی بعدی.
*به نظر می‌آید احزابی مخالف این طرح هستند. در شورای عالی سیاست‌گذاری مشخص است که کدام احزاب مخالف هستند و دلایل مخالفت‌شان چیست؟
روز یکشنبه کلیات طرح سرا با رأی اکثریت سه‌چهارم در جلسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان به تصویب رسیده است. در جزئیات اجرایی آن احزاب و اشخاص پیشنهادها و نگرانی‌هایی دارند که بعد از رسانه‌ای شدن خبر تصویب آن بیشتر مجال ظهور و بروز یافته و این یک فرصت برای طراحان و موافقان طرح است که نهایت بهره را در تکمیل و رفع اشکالات احتمالی آن ببرند.
*برخی از چهره‌های شاخص و دبیران کل احزاب مانند آقای کرباسچی که گویا مخالف این طرح هستند، در اظهارنظرهایی که طی همین مدت کوتاه مطرح شده است این روند را شکل‌گرایی خوانده و تاکید کرده‌اند که باید به کارآمدی جریان اصلاحات توجه کرد.
بعد از آسیب‌شناسی و بازخوانی وضعیت و موقعیت جریان اصلاحات و کارآمدی آن در شرایط حاضر و به ویژه در دوره دولت دوازدهم و خودانتقادی و نقد درون جریانی، ایده اصلاحِ اصلاحات مطرح شد؛ در این میان اصلاح سازوکارها نیز جای خود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد تا بتواند در احیا و ارتقای امید اجتماعی و اعتماد عمومی در وضع فعلی کشور موثر واقع شود.
بنابراین این طرح- تاکید می‌کنم به عنوان یکی از راهکارها، نه به عنوان تنها راهکار- در کنار سایر راهکارها می‌تواند اثربخشی لازم را داشته باشد.
کارآمدی و مقبولیت یک مقصد است و به هر حال تحقق آن و رسیدن به آن نیازمند یک نقشه راه است و «سرا» تنها یکی از راه‌هایی است که در این نقشه تعبیه شده است و دسترسی به اصلاحات کارا و امیدآفرین در گرو عوامل چندوجهی است که این شیوه شاید تسهیلگر آن باشد. حرف این است که در یک مشی اصلاح‌طلبانه با تعصب نورزیدن بر روش‌های پرمناقشه و چالش‌برانگیز تکراری و تن دادن و کنار آمدن با تحول در آن شیوه‌ها به سوی تعمیق دموکراسی گام برداریم، هرچند نتایج آن مثل خود دموکراسی نامعین باشد.
*این نقد را وارد می‌دانید که با اجرای این طرح انتخاب در جریان اصلاحات معکوس می‌شود و از بالا به پایین رخ خواهد داد؟
این طرح اتفاقاً در پاسخ به چنین نقدی شکل گرفته و ابتکاری است در پاسخ به اینکه انتخاب‌ها و گزینش‌ها در فضایی بسته و توسط افراد معدودی صورت می‌گیرد و با حاکمیت اندک‌سالاری، شفاف، دموکراتیک، مردمی، مشارکتی و... نیست. شاید منظور نقشی است که شورای عالی سیاست‌گذاری یا احزاب در این فرایند دارند، البته فقط هم این نیست و خیلی شاخص‌های دیگر را نیز در بر می‌گیرد.
*احتمالاً به جز حزب کارگزاران و آقای کرباسچی احزاب دیگری هم بوده‌اند که مخالفت یا نقدی نسبت به طرح داشته باشند؟
طرح سرا در جلسات متعددی بررسی شده است. به هر حال برخی احزاب نظر دارند و به حق هم نگران هستند. چون هر قدم و هر طرح جدید و هر تغییر عده‌ای را نگران می‌کند. اینها همه مطرح و بعضاً پاسخ داده شده و دغدغه‌هایی هم کماکان باقی است. اما در نهایت مهم آن نتیجه‌ای است که به صورت اجماعی در جزئیات اجرای طرح حاصل می‌آید و البته مهم‌تر از آن حفظ انسجام و وفاق درونی جریان اصلاحات است که در حال حاضر بر هر اقدام دیگری برتری دارد.
