دغدغه های دکتر یدالله سحابی چه بود؟

به گزارش دیده بان ایران؛ محمد توسلی فروردین سال 94 به مناسبت فرارسیدن سالروز درگذشت دکتر یدالله سحابی نوشت: در سیزدهمین سالروز در گذشت زنده یاد دکتر یدالله سحابی (۱۳۸۱-۱۲۸۴) که چند دهه در عرصه فرهنگ، علم و سیاست با صداقت و امانت منشا خدمات ارزشمندی بوده اند، جا دارد برای گرامی داشت یاد او، محورهایی از خدمات آن مرحوم بازگویی شود؛ به امید آنکه برای تقویت ایمان و امید جامعه به ویژه نسل جوان مفید و موثر باشد.

محور اصلی خدمات و تلاش های دکتر سحابی که دغدغه اصلی او را تشکیل می داده است، «توسعه انسانی» است که پیش نیاز برنامه های توسعه پایدار کشوری است. تلاش های او را در این خصوص می توان در دو بعد ایجابی و سلبی خلاصه کرد. در بخش ایجابی زمینه سازی برای آموزش و توسعه فرهنگ از طریق ایجاد نهادهای آموزشی و عضویت در نهادهای سیاست گذار در عرصه آموزش و فرهنگ، دغدغه اصلی دکتر سحابی را در طول هفت دهه تلاش های او بوده است. اما در بخش سلبی، دغدغه دکتر سحابی تلاش برای رفع موانع توسعه انسانی است. او و همراهانش، مهندس مهدی بازرگان و آیت الله سید محمود طالقانی بحق دریافتند فرهنگ استبدادی مانع اصلی «توسعه انسانی» در کشور ما هستند. از این رو بخش قابل توجهی از زندگی دکتر سحابی، در کنار تلاش های فرهنگی اجتماعی به تلاش های سیاسی و مبارزه با استبداد سلطنتی در سال های قبل از انقلاب و پاسداری از اصول و آرمان های اصیل انقلاب۵۷، در سال های پس از انقلاب اختصاص یافته است. مشارکت در نهضت مقاومت ملی پس از کودتای ۲۸مرداد سال۳۲، بنیان گذاری نهضت آزادی ایران در سال۱۳۴۰ همراه با مهندس بازرگان و آیت الله طالقانی، مشارکت در تاسیس کمیته ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر در سال۱۳۵۶ و مشارکت در تاسیس جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران در سال۱۳۶۴ قسمتی از تلاش های سیاسی و اجتماعی دکتر سحابی را در بخش سلبی تشکیل می دهد. مروری بر نطق های پیش از دستور مجلس اول و نامه های دردمندانه آن مرحوم که بعضا در رسانه ها منتشر می شد و حمایت بی دریغ از زندانیان نهضت آزادی ایران و بالاخره حمایت از جنبش اصلاحات و صدور بیانیه تاریخی برای حمایت از آقای خاتمی در انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری در ۱۴اردیبهشت سال۱۳۸۰ نمونه هایی از تلاش های جمعی و فردی آن مرحوم تا سال های پایانی عمرش برای تقویت فرایند گذار به دموکراسی و تامین آزادی، استقلال و حاکمیت قانون در کشور بوده است.

یکی دیگر از تلاش های برجسته دکتر سحابی در کنار یاران دیرینشان مهندس بازرگان و آیت الله طالقانی، پایه گذاری نهادهای اجتماعی و ایجاد بسترهایی برای تقویت روحیه کار جمعی است. تقویت انجمن های اسلامی دانشجویان از سال۱۳۲۱ تاسیس دانشسرای تعلیمات دینی، تاسیس انجمن اسلامی معلمان (۱۳۳۷)، تاسیس موسسه فرهنگی اخلاق (۱۳۳۵) و مشارکت در تاسیس نهادهای سیاسی و اجتماعی که قبلااشاره شد، بخشی از تلاش های دکتر سحابی را در این خصوص تشکیل می دهد. تاسیس نهادهای آموزشی و دبیرستان کمال و دبیرستان کوثر از جمله خدمات دکتر سحابی است که تا پایان عمر مورد توجه و اهتمام آن مرحوم بود. توجه به عناصر تشکیل دهنده شخصیت دکتر سحابی از یک سو، «ایمان، توکل، تقوی و عمل صالح (به تعبیر قرآن)» و از سوی دیگر خصوصیات رفتاری برجسته آن مرحوم در عرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی چون صداقت، اخلاق سیاسی، سلوک اجتماعی، نظم، پرکاری، خدمت به مردم، تواضع، احترام به دیگران، زندگی ساده و وقف اموال شخصی برای خدمات فرهنگی، اولویت دادن به منافع ملی در مقابل منافع شخصی و حزبی، پرهیز از تک روی و خود خواهی و روحیه کار منضبط اجتماعی و تشکیلاتی می تواند برای جامعه امروز ما، به ویژه فعالان فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جهت برون رفت از بحران های اخلاقی و اجتماعی کنونی، به ویژه تقویت هویت ملی و دینی نسل جوان کشور مفید و آموزنده باشد. علاقه مندان می توانند دو جلد زندگی نامه ایشان را که منتشر شده است مطالعه کنند و برای درس آموزی، از تجربه زندگی آن مرحوم و راز و رمز یک عمر انسجام فکری و عملی که در ایمان و عمل صالح آن بزرگواران نهفته است بهره بگیرند. در پایان به یکی از خاطراتی که نمود بارز تواضع و اخلاق تشکیلاتی دکتر سحابی است و تا پایان عمر همواره بر آن پایبند بودند اشاره می کنم. پس از درگذشت مهندس بازرگان در دی ماه سال۱۳۷۳ انتظار می رفت با توجه به سوابق و قدمت دکتر سحابی به طور طبیعی آن مرحوم به سمت دبیرکل انتخاب شوند. اما در اولین جلسه بعد از درگذشت مهندس، دکتر سحابی شخصا آقای دکتر ابراهیم یزدی را برای دبیرکلی پیشنهاد و خودشان هم به ایشان رای دادند...

روحش شاد و راه و منش آن بزرگواران پر رهرو باد.