بزرگترین غول نفتی دنیا را بشناسید/ ساختنِ نامی جهانی در دل ریگ‌های صحرای عرب

به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ «سعودی آرامکو» اکنون با اختلافِ فراوان سودآورترین و با ارزش‌ترین شرکت نفتی و گازی در جهان است.

 این موضوع بی‌شک نه‌تنها باعث افتخار عربستان، بلکه قدرتی مضاعف است تا در هر عرصه دیگر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در خاورمیانه و دنیا فعالیت کند.

آرامکو

کشتی‌های نفتی آرامکو در آب‌های اقیانوس‌ها و دریاهای سراسر جهان در حرکتند که نشان از نیاز قابل توجه کشورهای مختلف به تولیدات نفتی عربستان است.

هرچند تولید نفت تنها فعالیت آرامکو نیست و سال‌هاست انواع فرآورده‌های نفتی و گازی را تولید و صادر می‌کند.

ماجرای تشکیل و تأسیس

ریشه تأسیس آرامکو به سال ۱۹۳۳ برمی‌گردد، زمانی که «توافق‌نامه امتیاز» بین عربستان سعودی و شرکت «استاندارد اویل کالیفرنیا» امضا و برای مدیریت این قرارداد، شرکت تابعه‌ای به نام «شرکت استاندارداویل عربی – کالیفرنیا» تأسیس شد.

آن زمان پس از بررسی بیابان‌های عربستان برای یافتن نفت، حفاری در سال ۱۹۳۵ آغاز شد. پس از چندین سال تلاش بی‌نتیجه، مدیران این شرکت با زمین‌شناس ارشد خود، مکس استینکی، مشورت کردند. استینکی که سال‌ها تجربه میدانی داشت، به آن‌ها توصیه کرد به حفاری ادامه دهند.

سرانجام، موفقیت از راه رسید… در سال ۱۹۳۸ تولید تجاری نفت از چاه شماره ۷ دمّام، که بعدها «چاه سعادت» نام گرفت، آغاز شد.

رشد آرامکو از اواخر دهه ۱۹۴۰ شتاب گرفت و به رکوردهای چشمگیری در تولید نفت دست یافت. عربستان هم به‌عنوان کشوری پیشرو در حوزه انرژی شناخته شد.

گام‌های بلندِ توسعه

همان زمان بود که شرکت به نام «آرامکو» (شرکت نفت عربی – آمریکایی) تغییر نام داد و تولید نفت خام آن در سال ۱۹۴۹ به روزانه ۵۰۰ هزار بشکه رسید. افزایش پرشتاب تولید، گسترش شبکه توزیع را نیز ضروری کرد. در سال ۱۹۵۰، خط لوله‌ ۱.۲۱۲ کیلومتری «ترانس-عربی» به‌عنوان طولانی‌ترین خط لوله در جهان تکمیل شد.

این خط لوله شرق عربستان را به دریای مدیترانه متصل کرد و زمان و هزینه صادرات نفت به اروپا را به‌شدت کاهش داد. پس از دو سال اکتشاف در آب‌های کم‌عمق خلیج فارس، در سال ۱۹۵۱ میدان «صفانیه» هم کشف شد. در سال ۱۹۵۸ نیز تولید نفت خام آرامکو از مرز روزانه یک میلیون بشکه گذشت.

تا سال ۱۹۶۲، تولید تجمعی نفت خام این شرکت عربستانی، به ۵ میلیارد بشکه رسید. در سال ۱۹۷۱، تولید روزانه‌ نفت خام به‌طور میانگین روزانه به ۴.۴۹ میلیون بشکه شد. (یعنی حدود ۱.۶ میلیارد بشکه در سال.)

ساختنِ نامی جهانی

در طول دهه ۱۹۷۰، آرامکو نه‌تنها به‌عنوان نیرویی اقتصادی برای عربستان عمل کرد، بلکه به ریشه‌های سعودی خود نیز بازگشت. در سال ۱۹۷۳، دولت عربستان ۲۵ درصد از سهام آرامکو را خرید و در سال بعد، این سهم را به ۶۰ درصد رساند.

سرانجام در سال ۱۹۸۰، دولت عربستان مالکیت کامل آرامکو را به دست آورد. هشت سال بعد، شرکت «نفت عربستان سعودی(Saudi Aramco) » به‌طور رسمی تأسیس شد تا همه مسئولیت‌های آرامکو را بر عهده بگیرد. در سال ۱۹۸۴، «علی بن ابراهیم النعیمی» به‌عنوان نخستین رئیس سعودی این شرکت منصوب شد و در سال ۱۹۸۸ به‌عنوان نخستین رئیس و مدیرعامل سعودی ادامه فعالیت داد.

در سال ۱۹۸۹، آرامکوی سعودی گام مهمی در مسیر تبدیل‌شدن از یک شرکت تولید و صادرکننده نفت، به یک شرکت جامع انرژی برداشت و با شرکت آمریکایی «تکزاکو» مشارکت کرد. این همکاری بعداً به «موتیوا» تبدیل شد؛ (مشارکتی با «تکزاکو» و «شل») که در سال ۲۰۱۷، آرامکو به مالکیت کامل بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت خام تک‌سایته در آمریکای شمالی، در «پورت آرتور» تگزاس، دست یافت.

آرامکو در دهه ۱۹۹۰، به‌تدریج روابط و سرمایه‌گذاری‌های خود را در سراسر جهان گسترش داد. نخستین گام بزرگ بین‌المللی، خرید ۳۵ درصد از سهام شرکت «سانگ‌یونگ» کره جنوبی (که در سال ۲۰۰۰ به «اس‌-اویل» تغییر نام داد) در سال ۱۹۹۱ بود.

در سال ۱۹۹۴، آرامکو ۴۰ درصد از سهام شرکت فیلیپینی «پترون» را هم خریداری کرد که بزرگ‌ترین پالایشگر و بازاریاب نفت خام در فیلیپین بود. در سال ۱۹۹۶ آرامکو با خرید ۵۰ درصد از سهام شرکت خصوصی پالایش نفت یونان و شرکت بازاریابی وابسته به آن، سرمایه‌گذاری‌های خود را در اروپا گسترش داد. به‌طوریکه امروزه آرامکو در سه بازار بزرگ انرژی جهان در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی حضور فعال دارد.

این غول نفتی در اوایل دهه ۲۰۰۰، برای تحقق چشم‌انداز خود به‌عنوان پیشتاز جهانی در حوزه انرژی و صنایع شیمیایی، تنوع‌بخشی فعالیت‌هایش را ادامه داد؛ با تمرکز بر محصولات جدیدی مانند غیر فلزی‌ها و تبدیل نفت خام به مواد شیمیایی، از کاربردهای سنتی نفت و گاز فراتر رفت، همچنین با توسعه فناوری‌های پیشرفته موتور و سوخت، به‌منظور افزایش کارایی و کاهش آلایندگی انرژی گام برداشت.

******

آرامکو اکنون حدود ۷۵ هزار نفر نیروی کار دارد، ۲۵۰۰ میلیارد بشکه معادل نفت خام هم کل ذخایر هیدروکربنی آن است.

تولید و صادرات نفت خام، گاز طبیعی، پالایش و پتروشیمی، بازاریابی محصولات نفتی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی و فناوری از وظایف و اهداف و راهبردهای آن شناخته می‌شود که با اختلافی فراوان از دیگر رقبای خود در سراسر جهان پیش است.

در جدول زیر مقایسه ارزش آرامکو با دیگر شرکت‌های نفتی و گازی جهان را ببینید.