پرویز فتاح، رئیس ثروتمند ترین و اشرافی ترین نهاد حاکمیتی ایران می‌شود/ بنیاد مستضعفان؛ سازمانی با بیش از 56 هزار میلیارد درآمد، اما بی اثر در کمک به محرمان جامعه

به گزارش سایت خبری و تحلیلی دیده بان ایران ؛ همزمان با انتشار اخباری مبنی بر انتصاب پرویز فتاح به عنوان رئیس بنیاد مستضعفان در برخی رسانه‌ها، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد این خبر را به نوعی تائید کرد. معاون پرویز فتاح گفته است که در حال آماده شدن برای اصلاح اساسنامه بنیاد مستضعفان است و موجب خواهد شد در دوره ریاست پرویز فتاح بر این بنیاد، با نهادی برای مستضعفین و انقلاب اسلامی مواجه باشیم.

رئیس فعلی این سازمان، محمد سعیدی کیا است که چندی سالی هست سکان دار این سازمان می‌باشد. در طول این چند ماه شایعاتی هم مبنی بر ریاست محمد باقر  قالیباف(شهردار سابق تهران) براین سازمان بود که توسط اطرافیانش رد شد.

به همین مناسبت در این گزارش سعی داریم مروری بر فعالیتها، ساختار  و میزان ثروت و حاشیه‌های سازمان مستضعفان داشته باشیم.

بنیاد مستضعفین چگونه به وجود آمد؟

سنگ بنای تشکیل بنیاد مستضعفان بر پایه فرمان امام خمینی(ره) در اسفند ماه سال 57 بود که  خطاب به شورای انقلاب اسلامی فرمان تشکیل این بنیاد را داده و به اعضای آن ماموریت داد تا تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی(بنیاد پهلوی) و شاخه ها و مربوطین به این سلسله را به نفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شهید بهشتی، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، احمد جلالی، علی‌اصغر مسعودی و مهندس سحابی از اعضای هیأت مؤسس بنیاد مستضعفان بودند. بنا بر تصویب همین هیأت بود که علینقی خاموشی به‌عنوان اولین رئیس بنیاد مستضعفان منصوب شد. خاموشی تا همین اواخر عضو حزب مؤتلفه بود.

از شهریور سال ۵۹ اداره بنیاد به نخست‌وزیران وقت سپرده شد. امام در نامه خود به محمدعلی رجایی، نخست‌وزیر وقت آورده بود: "چون وضع بنیاد مستضعفین موجب نگرانی این جانب و مسائل آن پیچیده است، لازم است جناب عالی امور بنیاد را در دست گرفته و تحت نظر اشخاص متدین، متعهد و کاردان آن را به نفع مستضعفین اداره نمائید. اطلاعات لازم را می‌توانید از هیأتی که این جانب معین نمودم، به دست آورید. ان‌شاءالله‌تعالی موفق در خدمت به اسلام و مسلمین به‌خصوص مستضعفین باشید."

در سال ۱۳۶۷ با فرمان امام خمینی(ره) نام این نهاد به بنیاد جانبازان تغییر کرد و پس از رسیدن آیت الله خامنه ای به رهبری جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۶۸ به بنیاد مستضعفان و جانبازان تغییر نام یافت. نهایتا در سال ۱۳۸۳ و با محول کردن حوزه جانبازان به سازمان جدیدی به عنوان بنیاد شهید و امور ایثارگران، این نهاد با نام بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به ادامه فعالیت پرداخت.

در شهریور ۶۸ و بعد از حذف پست نخست‌وزیری، محسن رفیق‌دوست به ریاست بنیاد مستضعفان منصوب شد. رفیق‌دوست راننده اتومبیل حامل امام از فرودگاه به سمت بهشت زهرا در بهمن ۵۷ بود. او تا ۳۱ تیر ۱۳۷۸ این سمت را بر عهده داشت و بعد از او، محمد فروزنده تا ۳۱ تیر ۹۳ این سمت را بر عهده گرفت.

فروزنده هم‌اکنون عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام و از فرماندهان سپاه در جنگ است. او از سال ۶۶ تا ۶۸ رئیس ستاد کل سپاه پاسداران، از سال ۶۸ تا ۷۰ جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح و از سال ۷۰ تا ۷۲ نیز جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بوده است.

 فروزنده در کابینه دوم اکبر هاشمی رفسنجانی و در فاصله سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ به‌عنوان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح فعالیت می‌کرد. او بیش از ۱۵ سال ریاست بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت.

محمد سعیدی‌کیا از ۳۱ تیر سال ۹۳ تا همین روزهای اخیر ریاست بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت. او وزیر راه‌و‌ترابری دولت دوم میرحسین موسوی و دولت اول سازندگی و در دولت اول اصلاحات نیز وزیر جهاد سازندگی بود. سعیدی‌کیا در دولت نهم نیز وزیر مسکن و شهرسازی بود.

او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ نیز نام‌نویسی کرد که البته از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت نشد.

املاک و دارایی‌های بنیاد مستضعفین

به طور کلی اموالی که بنیاد مستضعفین از بنیاد پهلوی گرفت به شرح زیر هستند:

با این حال، دارایی و ثروت این بنیاد در حال حاضر تغییر کرده است. در سال ۶۸ بنیاد مستضعفان، مالکیت بیش از ۸۰۰ شرکت و بنگاه اقتصادی را در اختیار داشت که تمام آنها از نوع اموال مصادره‌شده بودند. در پی خصوصی‌سازی و واگذاری اموال به بخش خصوصی، شمار این شرکت‌ها در سال ۷۸ به ۴۰۰ شرکت رسید.

در سال ۸۸ این مؤسسه در مجموع مالکیت کمتر از ۱۴۰ شرکت را در اختیار داشته‌ است. بانک سینا متعلق به این نهاد است. شرکت زمزم، بنیاد علوی، شرکت نفت بهران و شرکت آزادراه تهران - شمال از جمله دارایی‌های این نهاد هستند.

 سال ۹۶ برای اولین بار پس از تشکیل بنیاد مستضعفان در سال ۵۷، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده این مجموعه منتشر شد و متعاقباً صورت‌های مالی ۱۵ سال ۱۳۹۵-۱۳۸۰ این مجموعه روی سایت اینترنتی آن قرار گرفت. بر اساس صورت‌های مالی سال ۹۵ این نهاد، میزان دارایی‌های این بنیاد بیش از ۵۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

از شرکتهای شناخته شده تحت پوشش بنیاد در حوزه های مختلف می توان به شرکت ایرانسل در حوزه فناوری اطلاعات، شرکت نفت بهران در حوزه نفت و انرژی، آزادراه تهران-شمال و برج علوی نیویورک در حوزه عمران و ساختمان و بانک سینا در حوزه خدمات مالی اشاره نمود.

بر اساس اطلاعات مندرج در صورتهای مالی سال ۱۳۹۵ بنیاد، بیش از ۶۰ شرکت از شرکتهای تابعه این نهاد به دلایل مختلف مانند ماهیت غیراقتصادی، پروژه در حال تاسیس و یا سوءعملکرد با مشکل زیان سنواتی و یا زیان جاری مواجهند که راهکارهای مختلفی مانند فروش سهام یا تغییر رویه عملکرد به منظور اصلاح این وضعیت پیش بینی گردیده است.

حواشی بنیاد مستضعفین؛ از حقوق نجومی تا باشگاه در دبی و ساختمان 36 طبقه ای در آمریکا

در طول این مدت، بنیاد مستضعفان با حاشیه های بسیاری روبرو بوده است. یکی از این حاشیه ها دریافت دستمزد بسیار بالا توسط کارکنان این بنیاد بوده است. پاسخ رئیس وقت بنیاد مستضعفین(سعیدی کیا) که خود و معاونانش در نهایت و با احتساب اضافه کاری ها حدود 17 میلیون دریافتی دارند تبدیل به سوژه بسیاری از طنزپردازان و کاریکاتوریست ها شد.

حاشیه‌ دیگر، بازسازی ساختمان بنیاد با هزینه‌ حدود 100 میلیارد تومانی بود که باعث تعجب بسیاری گردید. البته خود سازمان این ادعا را رد کرد با این حال، حشمت الله فلاحت پیشه(نماینده اسلام آباد در مجلس) در این مورد اظهار داشت: "نمی‌دانم این خبر تا چه حد صحیح است اما به اعتقاد من یک دسته از بنیادها و سازمان‌ها پس از انقلاب شکل گرفتند که امانتدار ثروت‌هایی بودند که در انقلاب اعلام شد متعلق به ملت ایران است. در حکومت سابق این ثروت‌ها میان برخی تقسیم شده بود و در انقلاب قرار شد متعلق به مردم باشد."

فلاحت پیشه در ادامه گفت: "اگر خبر مرتبط با هزینه ۱۰۰ میلیارد تومانی برای بازسازی ساختمان بنیاد مستضعفان صحت داشته باشد، این موضوع فاجعه برای انقلاب است."

افتتاح یک باشگاه مجلل برای ایرانیان در دبی یکی دیگر از حاشیه های بنیاد مستضعفان بود که در افکار عمومی مطرح شد. این خبر هم البته هیچگاه تایید نشد. با این حال، فلاحت پیشه در آن زمان  با بیان اینکه از افتتاح باشگاه ایرانیان در دبی توسط بنیاد مستضعفان اطلاع ندارد اظهار کرد: "در دوران رژیم شاه باشگاه و سازمانی به همین نام در دبی مشغول به فعالیت بود از این رو اگر نهادی که امروز در دبی از سوی بنیاد مستضعفان به ایرانیان خدمات ارائه می دهد همان سازمان و ارگان قبل از انقلاب باشد قطعا باتوجه به رویکرد کاری بنیاد مستضعفان مشکلی وجود ندارد."

با این حال این نماینده مجلس در ادامه تاکید کرد: "بنیاد مستضعفان اجازه قانونی  سرمایه گذاری در عرصه اقتصادی در خارج از کشور ندارد و حیطه فعالیت این نهاد از نظر مالی تنها به نظارت بر عملکرد نهادها و شرکت های قبل از انقلاب و البته اموال و دارایی های آنها محدود است."

بنیاد علوی یکی دیگر از مراکزی است که باعث جلب توجه بسیاری شد. بنیاد علوی یک سازمان غیرانتفاعی خصوصی در ایالات متحده است. این سازمان در سال ۱۳۵۱ با نام بنیاد پهلوی بنیانگذاری شد اما در سال ۱۳۵۹ به نام بنیاد مستضعفان تغییر نام داده و در سال ۱۳۷۱ هم نام بنیاد علوی برای آن در نظر گرفته شد.

هدف اصلی این سازمان فعالیت فرهنگی و اسلامی در خارج از کشور است. با این حال، ساختمان ۳۶ طبقه ای که در آمریکا در اختیار این بنیاد است باعث خشم و ناراحتی بسیاری شده و آن را نمونه ای از زندگی اشرافی می‌دانند.

منبع: اخبار فوری