نخستین «قهر قهر تا روز قیامت» جمهوری اسلامی رقم خورد

به گزارش دیدبان تاریخ ؛ در یکی از روزهای نوروز ۱۳۵۸ پیمان صلح مصر و اسرائیل به امضا رسید. به دنبال انتشار این خبر حدود ۸ صبح روز یک‌شنبه پنجم فروردین ۱۳۵۸ بیش از پنجاه تن از دانشجویان عرب مقیم ایران در اعتراض به این پیمان به مقر سفارت مصر در تهران حمله کردند و محوطه‌ی این سفارتخانه را به اشغال خود درآوردند. بعدش چه کردند و این‌ها بماند چون سخن به درازا می‌کشد. در همین روز امام خمینی نیز در واکنش به این قرارداد اعلامیه‌ای به این شرح منتشر کرد:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

این‌جانب بیش از پانزده سال است که خطر اسرائیل غاصب را گوشزد کرده‌ام و به دول و ملل عرب این حقیقت را اعلام نموده‌ام. اکنون با طرح استعماری صلح مصر و اسرائیل این خطر بیش‌تر، نزدیک‌تر و جدی‌تر شده‌ است. سادات با قبول این صلح وابستگی خود را به دولت استعمارگر آمریکا آشکارتر نمود. از دوست شاه سابق ایران انتظاری بیش از این نمی‌توان داشت. ایران خود را هم‌گام با برادران مسلمان کشورهای عربی دانسته و خود را در تصمیم‌گیری‌های آنان سهیم می‌داند. ایران صلح سادات و اسرائیل را خیانت به اسلام و مسلمین و برادران عرب می‌داند و موضع سیاسی کشورهای مخالف این پیمان را تایید می‌کند. والسلام علیکم و رحمت‌الله – ۲۶ ربیع‌الثانی ۱۳۹۹ – روح‌الله الموسوی الخمینی (اطلاعات، دوشنبه ۶ فروردین ۵۸ ص ۵)

در همان روز وزارت خارجه‌ی دولت موقت نیز که مرحوم دکتر کریم سنجابی در رأس آن قرار داشت موضع رسمی دولت موقت را در قبال انعقاد این قرارداد طی اطلاعیه‌ای بیان، و آن را محکوم کرد. متن اطلاعیه‌ی وزارت خارجه به این شرح بود:

علت اصلی بحرانی که ۳۱ سال است منطقه‌ی خاورمیانه را به آتش و خون کشیده و چهار جنگ بزرگ منطقه‌ای و یک نبرد خونین دائم به مردم منطقه تحمیل کرده است عدم توجه به حقوق مردم فلسطین و به حساب نیاوردن موجودیت آنان بوده است. فاجعه‌ی فلسطین که وجدان بشریت را جریحه‌دار ساخته و بدل به خیابان بی‌عدالتی در سطح جهانی شده است که بدون رفع ریشه‌ها و علل آن هر نوع اقدام دیگر نمی‌تواند صلح و تفاهم مجدد را در منطقه و جهان برقرار کند. امضای قرارداد صلح بین مصر و اسرائیل بدون توجه به خواسته‌های مشروع ملت فلسطین و بدون شرکت فعال نمایندگان خلق فلسطین در آن به معنای صحه گذاردن به تجاوزطلبی‌های صهیونیسم بین‌المللی [و] پای‌مال کردن همیشگی حقوق مردم فلسطین است و مغایر با موازین بین‌المللی و اصول منشور ملل متحد از جمله عدم اشغال سرزمین دیگران با توسل به زور و قطع‌نامه‌های ۲۴۲ و ۳۳۸ شورای امنیت درباره‌ی بحران خاورمیانه می‌باشد. این قرارداد که متاسفانه توسط دولت کنونی مصر و دولت غاصب اسرائیل تحت نظر و قیادت ایالات متحده‌ی آمریکا تنظیم شده است نتیجه‌ای جز استقرار اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی عرب و تثبیت آن به عنوان یک دژ سیاست‌های استعماری در منطقه و تحیکم سیطره‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا در آن ندارد. دولت موقت انقلاب اسلامی ایران بار دیگر ضمن ابراز پشتیبانی کامل و همه‌جانبه‌ی خود از ملت فلسطین و آزادی‌بخش فلسطین و ضمن تایید ملل برادر عرب که تن به ذلت پذیرش این صلح تحمیلی نداده‌اند امضای این قرارداد را محکوم می‌نماید و ضمن ابراز این نکته که امضای این قرارداد علاوه بر پای‌مال کردن حقوق ملت فلسطین به زیان خود ملت برادر مسلمان مصر و دیگر ملل منطقه می‌باشد، دول امضاکننده‌ی این قرارداد متوجه‌ خطرات ناشی از آن برای صلح و آرامش بین‌المللی نبوده‌اند، اعلام می‌دارد هر نوع حل مسئله‌ی خاورمیانه بدون استیفای حقوق ملت فلسطین و شرکت کامل و همه‌جانبه‌ی نمایندگان آن از نظر ایران مردود می‌باشد. ملت مسلمان ایران و دولت موقت انقلاب اسلامی آن همه امکانات خود را برای استیفای حقوق ملت فلسطین و مبارزه با تجاوز به حقوق آنان به کار خواهد برد. دکتر کریم سنجابی (اطلاعات، دوشنبه ۶ فروردین ۱۳۵۸)

تا به این‌جای کار سخنی از قطع روابط دیپلماتیک یا به زبان عامیانه‌ی خودمان همان «قهر قهر تا روز قیامت» با دولت مصر در میان نبود. تا این‌که روز چهارشنبه ۱۲ اردی‌بهشت ۱۳۵۸ روزنامه‌های کثیرالانتشار ایران در صفحه‌ی نخست خود با افتخار تیتر زدند که «ایران با مصر قطع ‌رابطه کرد» این نخستین «قهر قهر تا روز قیامت» جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رفت؛ به دنبال آن از آبان همان سال و پس از اشغال سفارت توسط دانشجویانی که خود را خط امامی می‌خواندند، زمینه‌های ابرقهر جمهوری اسلامی ایران چیده شده و ایران و با آمریکا تا روز قیامت قهر کرد!

اعلام این قهر دیپلماتیک به دنبال دستور امام به وزارت خارجه‌ی دولت موقت انجام شد که از دوم اردی‌بهشت دکتر ابراهیم یزدی سکانش را بر دست گرفته بود.

در روز سه‌شنبه ۱۱ اردی‌بهشت ۱۳۵۸ امام طی نامه‌ای به دکتر یزدی خواستار قطع روابط دیپلماتیک با مصر شد، وزارت خارجه هم که چاره‌ای جز تسلیم و رضا نداشت طی اعلامیه‌ای قطع روابط را اعلام کرد. در ادامه متن نامه‌ی امام و اعلامیه‌ی وزارت خارجه را می‌خوانید.

متن نامه‌ی امام خمینی به وزیر امور خارجه

بسم‌الله الرحمن‌الرحیم

جناب آقای دکتر ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه

با در نظر گرفتن پیمان خائنانه‌ی مصر و اسرائیل و اطاعت بی‌چون و چرای دولت مصر از آمریکا و صهیونیسم، دولت موقت جمهوری اسلامی ایران قطع روابط دیپلماتیک خود را با دولت مصر بنماید. روح‌الله الموسوی الخمینی (کیهان، چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ ص ۳) 

بیانیه‌ی وزارت خارجه

بسم‌الله الرحمن الرحیم

علت اصلی بحرانی که ۳۱ سال منطقه‌ی خاورمیانه را به آتش و خون کشیده و چهار جنگ خانمان‌سوز را به مردم منطقه تحمیل کرده است، عدم توجه به حقوق حقه‌ی خلق فلسطین و به حساب نیاوردن موجودیت آنان بوده است. مسلم است که بدون شناخت ریشه‌ها و علل فاجعه‌ی فلسطین، رفع آن میسر نبوده و هیچ نوع اقدام جنبی نمی‌تواند صلح و تفاهم را در منطقه و جهان برقرار سازد.

امضای قرارداد خائنانه‌ی بین مصر با اسرائیل که بدون توجه به خواست‌های مشروع ملت فلسطین و مصالح امت اسلام انجام گرفته، به معنای صحه گذاردن به تجاوزطلبی‌های صهیونیسم بین‌المللی و پای‌مال کردن حقوق مردم فلسطین و دیگر برادران عربی است که سرزمین‌های آنان مورد تجاوز اسرائیل قرار گرفته است.

قراردادی که توسط دولت کنونی مصر با دولت غاصب اسرائیل تحت نظر و قیادت ایالات متحده‌ی آمریکا تنظیم شده است، جز استقرار اسرائیل در سرزمین‌های اشغال عرب و تثبیت آن به عنوان یک دژ سیاست‌های استعماری در منطقه، ذلت و خفت و اسارات مردم مسلمان نتیجه‌ای ندارد.

دولت موقت جمهوری اسلامی ایران بار دیگر ضمن ابراز پشتیبانی کامل و همه‌جانبه‌ی خود از ملت فلسطین و ضمن تایید ملت برادر عرب مسلمان که حاضر به پذیرش این صلح تحمیلی نشده‌اند و با توجه به آرمان و آرزوی ملت مسلمان ایران که رهایی بیت‌المقدس از چنگال غاصبین اسرائیلی است، نمی‌تواند در این برهه از زمان نسبت به حقوق از دست رفته‌ی برادران عرب ساکت بنشیند.

لذا در ملاقاتی که سفیر مصر در روز دوشنبه ۵۸/۲/۱۰ با وزیر امور خارجه نموده، دولت ایران نظر خود را در مورد سیاست ضد اسلامی و ضد عربی دولت کنونی مصر بیان داشت و تصمیم خود را دایر بر قطع روابط دیپلماتیک به اطلاع سفیر مصر رسانید. این تصمیم که از آرمان‌های انقلاب عظیم اسلامی مردم ایران الهام می‌گیرد، با اساسی‌ترین مبانی ایدئولوژی اسلامی منطبق بوده و در جهت اجرای نظر رهبری عالی‌قدر انقلاب، امام خمینی، می‌باشد که طی فرمانی به وزارت امور خارجه ابلاغ شده است، دولت موقت جمهوری اسلامی ایران لازم می‌داند این مطالب را تاکید کند که قطع رابطه با دولت کنونی مصر به هیچ وجه عملی علیه ملت دوست و برادر مصر نمی‌باشد. ملت ایران ضمن ابراز هم‌دردی با ملت مبارز و غیور برادر مصر بار دیگر پشتیبانی خود را از مبارزات بر حق مردم فلسطین ابراز می‌دارد و امیدوار است که اقدامات ملت برادر مصر هم‌گام با دیگر برادران مسلمان و عرب راه‌گشای ایجاد تفاهم و صلح پایدار واقعی و دائمی در منطقه بشود. (کیهان، چهارشنبه ۱۲ اردی‌بهشت ۱۳۵۸ ص۳)

نویسنده: فهیمه نظری- گاه نامک