سازمان محیط‌زیست چگونه مجوز مجموعه گردشگری الیمالات را صادر کرد؟/ منابع طبیعی خواستار ابطال قرارداد اجاره عرصه است
در حالی که مسئولان سازمان منابع طبیعی معتقدند که واگذاری ۲۱ هکتار از اراضی ملی توسط شرکت آب منطقه‌ای مازندران به یک شرکت خصوصی در قالب عقد قرارداد اجاره ۲۵ساله برای اجرای طرح گردشگری الیمالات، غیرقانونی بوده است، حمید ظهرابی، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست به خبرنگار دیده‌بان ایران می‌گوید که این سازمان پس از اخذ استعلام شرکت آب منطقه‌ای مازندران و بعد از آن که وزارت میراث فرهنگی، موافقت اصولی خود را با این پروژه اعلام کرد، گزارش ارزیابی زیست‌محیطی طرح گردشگری الیمالات را تایید کرد. البته به گفته ظهرابی، همه مجوزهای این طرح که بخشی از آن مربوط به بازدید از حیوانات است و در غالب پروژه سافاری اجرایی می‌شود، در دولت قبل صادر شده است.
دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار - در هفته‌های اخیر شاهد انتشار تبلیغ‌های گسترده‌ای مجموعه گردشگری الیمالات به‌ویژه اجرای پروژه سافاری در این مجموعه در فضای مجازی بوده‌ایم. این در حالی است که همین حالا پرونده تخلفات مجموعه مذکور با شکایت اداره‌کل منابع طبیعی استان در مراجع قضایی مازندران در دست بررسی است؛ تخلفاتی از جمله پاکتراشی ۱.۲ هکتار عرصه جنگلی در شهرستان نور و قطع بیش از ۳ هزار نهال و درخت جنگلی در زمستان سال گذشته برای احداث پارکینگ مجموعه و تعرض به اراضی ملی و خاکبرداری از جنگل در تابستان سال جاری برای احداث گیت نگهبانی ورودی که هر دو در خارج از اراضی واگذارشده به مجموعه گردشگری الیمالات توسط شرکت آب منطقه‌ای مازندران رخ داده است.
مسئولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از جمله موسی مقیمی‌فر، مدیرکل منابع طبیعی مازندران – ساری و مصطفی نوری، مشاور حقوقی رئیس سازمان منابع طبیعی اعلام کرده‌اند که هیچ‌گاه هیچ‌مجوزی از سوی این سازمان برای واگذاری زمین به مجموعه گردشگری الیمالات داده نشده است و این شرکت آب منطقه‌ای مازندران بوده که در قالب عقد قرارداد اجاره ۲۵ ساله، عرصه‌ای ۲۱ هکتاری را در حاشیه آب‌بندان تاریخی الیمالات به شرکت خصوصی «نوین پویا گستر سبز نور» زیرمجموعه «هلدینگ گردشگری جوانمرد» واگذار کرده است.
این قرارداد از نظر مسئولان سازمان منابع طبیعی غیرقانونی است، زیرا طبق قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع، مالکیت تمام اراضی ملی به نمایندگی از دولت در اختیار سازمان منابع طبیعی است و طبق قانون آب و نحوه ملی شدن آن و همچنین قانون توزیع عادلانه آب، تنها مدیریت اراضی واقع‌شده در حاشیه رودخانه‌ها، آبراهه‌ها، آب‌بندان‌ها و … به وزارت نیرو واگذار شده است و مالکیت این عرصه‌ها باید در اختیار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور باقی بماند. به همین دلیل، مسئولان این سازمان خواستار ابطال قرارداد اجاره عرصه ۲۱ هکتاری واگذارشده به مجموعه گردشگری الیمالات هستند و پیگیری‌های گوناگونی را در این زمینه در دستگاه قضایی و سایر مراجع ذی‌ربط انجام داده‌اند.
در چنین شرایطی اما اخیرا مجموعه گردشگری الیمالات، عرصه‌ای ۳.۵ هکتاری از زمین ۲۱ هکتاری واگذارشده به خود را به پروژه سافاری اختصاص داده و چهار قلاده ببر و دو قلاده شیر را در محوطه‌ای محصور در این عرصه قرار داده است. این مجموعه ادعا می‌کند که مشغول اجرای طرح «سافاری» یا همان «بازدید از حیوانات در طبیعت» است، حال آن که نه‌تنها در قانونی بودن واگذاری زمین به این مجموعه تشکیک وجود دارد، بلکه اساسا پروژه‌ای که مجموعه مذکور اجرا می‌کند، ربطی به آنچه در دنیا به عنوان سافاری شناخته می‌شود، ندارد، زیرا پروژه سافاری باید دیدن حیوانات با خودروهای آفرود در زیستگاه طبیعی آن‌ها باشد، نه در محوطه‌ای محصور شبیه باغ وحش.
ابهام دیگر مطرح‌شده درباره پروژه سافاری که در قالب «پارک حیات وحش مایا» در مجموعه گردشگری الیمالات در حال اجرا است، مربوط به مبدأ تامین شیرها و ببرهای مورد استفاده در این پروژه است. کورش ربیعی، مدیر نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط‌زیست استان مازندران، اخیرا در مصاحبه‌ای با تسنیم در پاسخ به این ابهام گفته است که «شیرها از مازندران تامین شده و ببرها از باغ وحش مشهد به این مجموعه منتقل شده‌اند.» همچنین غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز پیش از این در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران اعلام کرده بود که «چهار قلاده ببر در سال ۱۴۰۲ پس از انجام معاینات دامپزشکی و اخذ موافقت اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست مازندران و اداره‌کل دامپزشکی استان، به مجموعه گردشگری الیمالات منتقل شده‌اند.»
ابدالی البته با وجود ارائه توضیح درباره مبدأ انتقال ببرها، درباره این که شیرهای این مجموعه که شامل یک قلاده شیر نر و یک قلاده شیر ماده هستند، دقیقا از چه محلی و به چه شکلی به مجموعه الیمالات آورده شده‌اند، توضیح نداده است. اگرچه او تاکید کرده که انتقال حیوانات به مجموعه گردشگری الیمالات به صورت قانونی و با مجوز سازمان محیط‌زیست انجام شده است، اما همین توضیح ندادن درباره مبدأ انتقال شیرها به این مجموعه باعث ایجاد ابهاماتی در افکار عمومی شده است؛ به‌ویژه آن که هرگونه نقل و انتقال حیوانات وحشی در سطح کشور بدون مجوز سازمان محیط‌زیست، غیرقانونی محسوب می‌شود.
در همین راستا از حمید ظهرابی، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست پرسیدیم چرا با وجود تاکید مسئولان سازمان منابع طبیعی بر عدم ارائه مجوز واگذاری زمین به مجموعه گردشگری الیمالات، سازمان محیط‌زیست با انتقال حیوانات وحشی به این عرصه و اجرای پروژه سافاری در آن موافقت کرده است که او نیز در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران، توضیح داد: درباره طرح گردشگری الیمالات باید توجه داشت که سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در موضوع واگذاری عرصه و هم در موضوع صدور مجوز طرح، مرجع صادرکننده موافقت اصولی نیست، بلکه ما فقط مرجع استعلام‌شونده هستیم، یعنی دستگاه‌هایی که باید موافقت اصولی خود را با این طرح اعلام کنند، استعلاماتی را از ما انجام داده‌اند.
وی افزود: آنچه ما می‌دانیم، این است که به دلیل قرار گرفتن عرصه مورد اشاره در حاشیه سد الیمالات، از سال‌های قبل سازمان منابع طبیعی این عرصه را در اختیار وزارت نیرو قرار داده است و شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز از سمت وزارت نیرو، قرارداد اجاره عرصه مذکور را با مجری طرح گردشگری الیمالات منعقد کرده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست مرجع تشخیص این که این قرارداد اجاره قانونی بوده است یا خیر، نیست و اگر سازمان منابع طبیعی و وزارت نیرو در این زمینه اختلاف نظری دارند، این اختلاف نظر باید توسط سایر مراجع تصمیم‌گیر حل شود.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط‌زیست ادامه داد: آنچه درباره مجموعه الیمالات به سازمان محیط‌زیست مرتبط است، این که شرکت آب منطقه‌ای مازندران برای اجرای طرح گردشگری از سازمان ما استعلام گرفته بود و ما هم بعد از بررسی‌های کارشناسی، موافقت خودمان را با این طرح اعلام کردیم. البته مرجع صدور پروانه موافقت اصولی با طرح گردشگری، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری بوده و مجری طرح الیمالات، درخواست خود را به این وزارتخانه ارائه داده است. همچنین مرجع تامین‌کننده زمین، شرکت آب منطقه‌ای مازندران بوده و سازمان محیط‌زیست تنها گزارش ارزیابی زیست‌محیطی طرح را تایید کرده که این کار هم در دولت قبل انجام شده است.
ظهرابی با تاکید بر این که در دولت قبل، برای ایجاد پارک حیات وحش در مجموعه گردشگری الیمالات نیز از سازمان حفاظت محیط‌زیست درخواست مجوز شده بود، اظهار داشت: اداره‌کل میراث فرهنگی استان مازندران در سال ۱۴۰۰ از اداره‌کل محیط‌زیست استان برای انجام فعالیت‌های گردشگری در مجموعه سد الیمالات استعلام گرفته بود که پس از بررسی‌های کارشناسی، در سال ۱۴۰۲ سازمان محیط‌زیست بعد از اعلام موافقت اداره‌کل دامپزشکی استان مازندران، مجوز ایجاد پارک حیات وحش را در ۳.۵ هکتار از عرصه‌های ذیل طرح گردشگری الیمالات صادر کرد. در حال حاضر نیز این عرصه فنس‌کشی شده و بدون تغییر کاربری، تعدادی گربه‌سان در آن قرار داده شده است.
وی در پایان تصریح کرد: چهار قلاده ببر از باغ وحش مشهد و با تایید اداره‌کل دامپزشکی استان خراسان رضوی به این مجموعه منتقل شده‌اند. پیگیری‌های ما از اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران نیز نشان می‌دهد که دو قلاده شیر هم از یک مجموعه نگهداری حیوانات در سطح مازندران، با مجوز اداره‌کل تابعه ما و با تایید اداره‌کل دامپزشکی استان انجام شده است، بنابراین مطمئن هستیم که انتقال شیرها هم بدون مجوز سازمان محیط‌زیست نبوده، البته همه مجوزهای این طرح در دولت قبل صادر شده است.
منبع: دیده‌بان ایران
