۸۰ درصد مبتلایان پوکی استخوان از بیماری خود خبر ندارند
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که حدود ۳۰ درصد از افراد بالای ۵۰ سال پوکی استخوان جدی و حدود ۵۰ درصد اختلال استخوانی دارند، نسبت به شکستگی‌های ناشی از این بیماری هشدار داد. او گفت: «براساس مطالعات انجام شده در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۵۰ هزار شکستگی بر اثر پوکی استخوان ثبت شده است و سالانه سه هزار فوتی هم به علت شکستگی استخوان رخ میدهد.»
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۵۰ هزار شکستگی جدید ناشی از پوکی استخوان در کشور رخ داده است. دکتر باقر لاریجانی رئیس پژوهشکده غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه هفته ملی سلامت استخوان گامی برای آگاهی در برابر بیماری خاموش پوکی استخوان است، گفت: «این بیماری از ۴۰ سالگی روند خود را آغاز میکند و در ۶۰ سالگی به سمت اوج با شتاب بیشتری حرکت میکند. به همین دلیل آگاهی عمومی درباره پوکی استخوان بسیار حائز اهمیت است. نگرانی عمده در مورد این بیماری شکستگی است. حتی با وارد شدن ضربه بسیار کوچک، ممکن است شکستگی‌های جدی در استخوان‌ها ایجاد شود. شکستگی استخوان می‌تواند در قسمت‌های مختلف بدن رخ دهد و در صورتی که در ناحیه لگن یا استخوان ران اتفاق بیفتد، بیمار ممکن است برای همیشه به دیگران وابسته شود. در ایران بزرگترین تحقیقات درمورد سلامت استخوان طی سه مرحله روی چندین هزار نفر انجام شده است و اطلاعات خوبی در مورد شرایط تراکم استخوانی افراد جامعه داریم.»
او با بیان اینکه در افراد بالای ۵۰ سال فقط ۲۰ درصدشان شرایط نرمال استخوانی دارند، میگوید: «حدود ۳۰ درصد از افراد جامعه در این بازه سنی پوکی استخوان جدی و حدود ۵۰ درصد اختلال وضعیت استخوانی دارند. این آمار نشان میدهد، باید به این مقوله توجه جدیتری نشان بدهیم. حالا اگر این بیماری را در سنین ۶۵ سال به بالا نگاه کنیم، حدود ۹۰ درصد مشکلات استخوانی دارند. یعنی حدود ۴۰ درصد پوکی استخوان، و مابقی کمبود تراکم استخوانی دارند.»
لاریجانی با اشاره به اینکه اطلاعات عمومی در خصوص وضعیت سلامت استخوان در مردم بسیار اندک است، گفت: «حدود ۸۰ درصد افراد از وضعیت استخوانهایشان خبر ندارند که در این زمینه، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی برای افزایش سواد سلامت و ارتقای بهداشت عمومی ایفا می‌کنند.»
۵۰ درصد از شکستگیها مجدد رخ میدهد
یکی از نگرانیهای جدی در پوکی استخوان، شکستگی است. او توضیح داد: «افرادی که دچار این بیماری هستند حتی با یک ترومای کوچک دچار شکستگی استخوان می‌شوند. شکستگی در ستون فقرات موجب قوز، کوتاهی قد و بروز مشکلات مختلف سلامتی می‌شود. باید به مردم یادآوری شود سلامت استخوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سلامت عمومی است. در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۵۰ هزار شکستگی در استخوان رخ داده است. حدود ۱۵ درصد از افراد در یک بازه سنی دچار شکستگی می‌شوند و همین افراد ظرف دو سال آینده دوباره دچار شکستگی مجدد می‌شوند. حدود ۵۰ درصد شکستگیهایی که به علت پوکی استخوان ایجاد شده است، در افرادی است که سابقه این تروما را دارند و باید تلاش کنیم تا مردم دچارشکستگی دوم یا سوم نشوند. در تعدادی از بیمارستانهای کشور به این موضوع پرداخته شده است تا افرادی که با شکستگی مراجعه می‌کنند، ثبت شوند و روند درمانیشان کنترل شود. اخیراً با هماهنگی با وزارت بهداشت درحال اجرای برنامه کشوری وسیعی برای این موضوع هستیم.»
بار اقتصادی شکستگی استخوان ۴۰۰میلیون دلار است
از هر ۱۰ نفر بالای ۵۰ سال فقط ۲ نفر تراکم استخوان معمولی دارند. دکتر لاریجانی با بیان این موضوع توضیح داد: «فقط ۵ درصد جمعیت زنان بالای ۶۵ سال تراکم استخوان طبیعی دارند و بیشتر از ۶۰ درصد شکستگیها براساس تروماهای کوچک است یعنی حتی سرخوردن روی فرش هم می‌تواند برای این افراد شکستگی در پی داشته باشد. روزانه ۴۰۰ شکستگی و ۱۰ مرگ به علت شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور رخ میدهد. همچنین ۴۰۰ میلیون دلار در سال بار اقتصادی این شکستگیها برای کشور است. به طور مثال هزینه هر شکستگی لگن و ساعد به ترتیب ۵۰۰۰ و ۱۲۰۰ دلار است.»
هر زن بالای ۶۵ سال و مرد بالای ۷۵ سال باید یکبار سنجش استخوان شود. رئیس پژوهشکده غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این موضوع و سطح پایین درمان میان بیماران دارای پوکی استخوان گفت: «از هر ۱۰۰۰ نفر مبتلا به پوکی استخوان، فقط حدود ۸۰ نفر روند درمان مناسب را آغاز می‌کنند و بسیاری از بیماران پیگیر درمان نمیشوند. البته این مشکل فقط مختص ایران نیست و عدم ادامه درمان یکی از چالش‌های جهانی در زمینه پوکی استخوان است. بسیاری از کمپینهایی که برگزار میکنیم، دقیقاً به همین دلیل است. ارتقای آگاهی می‌تواند سلامت جامعه را افزایش دهد.»
۶۰ درصد از جمعیت کشور مصرف کلسیم کافی ندارند
ژنتیک تأثیر بسیاری در پوکی استخوان دارد به همین دلیل تراکم استخوان میان مردم متفاوت است. دکتر لاریجانی درباره علل ابتلا به پوکی استخوان توضیح داد: «به غیر از موضوع ژنتیک، تغذیه در ایجاد بیماری بسیار حائز اهمیت است. حدود ۶۰ درصد از جمعیت کشور مصرف کلسیم کافی ندارند و آنطور که باید لبنیات را در وعدههای غذایی جای نمیدهند. افراد باید روزانه حداقل ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند که آن را می‌توان از لبنیات مثل، شیر، دوغ یا ماست دریافت کرد. کمبود دیگری که می‌تواند در بخش استخوان تأثیرگذار باشد، ویتامین D است. البته براساس مطالعاتی که بعد از کرونا انجام شده است به علت مصرف ویتامین D در آن دوران کمی شرایط جامعه روبه بهبودی رفته است. اما کلاً وضعیت مصرف این ویتامین در کشور ما مناسب نیست و بهتر است، ماهانه یک قرص ۵۰ هزار واحدی مصرف شود.»
سرانه مصرف لبنیات در ایران ۷۰ کیلوگرم در سال است
رئیس پژوهشکده غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به سؤال «ایران» درباره سرانه مصرف لبنیات در کشور گفت: «اگرچه مصرف کلسیم ضروری است اما در رسانه‌ها با تبلیغاتی مواجه هستیم که بیان می‌کنند مصرف شیر می‌تواند اسید معده را افزایش دهد، اما این شرایط در صورت مصرف بیش از حد شیر به وجود می‌آید. به طور معمول اگر مصرف منطقی باشد مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌شود. میزان سرانه مصرف لبنیات در کشورهای جهان برای هر فرد سالانه ۳۰۰ کیلو است اما این عدد در کشور ما بسیار اندک است. کلسیم می‌تواند از لبنیات، منابع گیاهی و مواد غذایی تأمین شود. اگر خواهان تأمین کلسیم از منابع گیاهی هستیم باید به میزان بیشتری مصرف کنیم.»
دکتر فاطمه حاجی ولی‌زاده، رئیس گروه بیماری‌های عضلانی-اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در این نشست خبری در ادامه پاسخ به سؤال «ایران» درباره سرانه مصرف لبنیات در کشور توضیح داد: «براساس آخرین مطالعات انجام شده، متأسفانه وضعیت مصرف شیر در کشور ما بسیار کمتر از حد انتظار گزارش شده است. افراد باید روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند اما مصرف بسیار پایین است. میزان مصرف ما حدود یک چهارم میانگین جهانی است و سرانه مصرف ما حدود ۷۰ کیلوگرم در سال است. در کشورهای پیشرفته حتی تا ۳۵۰ کیلوگرم هم سرانه مصرف لبنیات دارند.»
او با بیان اینکه عوامل مختلفی سبب پوکی استخوان می‌شود، توضیح داد: «برخی عواملی که منجر به پوکی استخوان می‌شوند غیرقابل کنترل هستند؛ به عنوان مثال، زنان نسبت به مردان زودتر دچار پوکی استخوان می‌شوند. سبک زندگی از مواردی است که قابل کنترل است و جزو ریسک‌فاکتورهای مؤثر بر پوکی استخوان محسوب می‌شود. افزایش فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند در سلامت استخوان نقش مؤثری داشته باشد و با انجام ورزش‌هایی می‌توان بر سلامت استخوان تأثیر گذاشت.»
دکتر حاجی ولی‌زاده با بیان اینکه انجام سنجش تراکم استخوان با افزایش سن ضروری است، گفت: «انجام تست سنجش تراکم استخوان تحت پوشش بیمه قرار دارد، اما فقط پزشکان متخصص می‌توانند نسبت به تجویز این تست اقدام کنند تا این خدمت با پوشش بیمه ارائه شود. باید شرایطی مهیا کنیم که پزشکانی که در نظام شبکه حضور دارند، بتوانند تست سنجش تراکم استخوان را تجویز کنند.»
منبع: روزنامه ایران
