پذیرش در دانشگاه‌ها با مصوبه جدید دولت به عدالت آموزشی نزدیکتر شد/ علت طولانی شدن فرآیند تصمیم‌گیری شورای عالی انقلاب فرهنگی چه بود؟
چند هفته پیش شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از ماه‌ها بحث و جدل، ضمن کنار گذاشتن تصمیم دولت قبل مبنی بر تاثیرگذاری معدل پایه دهم بر نتیجه کنکور، مقرر کرد که در کنکور امسال، نمرات دروس نهایی پایه دوازدهم در نتیجه کنکور تاثیر قطعی داشته باشند و تنها نمرات ۶ درس از پایه یازدهم تاثیر مثبت داشته باشند. اما از کنکور ۱۴۰۵ به بعد، تمامی دروس نهایی پایه‌های یازدهم و دوازدهم در تراز کنکور تاثیر قطعی ۶۰ درصد خواهند داشت. رمضان رحیمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران با تاکید بر این که این مصوبه در نهایت به نفع عدالت آموزشی است، اظهار کرد: «مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تاثیر معدل پایه‌های دهم و یازدهم در دولت سیزدهم، در مجلس مورد اختلاف بود. نظر مجلس، تصمیم‌گیری به نفع دانش‌آموزان است و مصوبه دولت جدید، ضوابط پذیرش در دانشگاه‌ها را به عدالت آموزشی نزدیکتر کرد.» ابراهیم سحرخیز، کارشناس آموزشی و معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش نیز در این زمینه به خبرنگار ما گفت: «در مصوبه دولت قبل، درباره تاثیرگذاری معدل کل پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بر کنکور تصمیم گرفته شده بود، در حالی که نظر دولت چهاردهم، تاثیرگذاری نمرات دروس نهایی پایه‌های یازدهم و دوازدهم بر نتیجه کنکور است که به عدالت آموزشی نزدیکتر است.»
دیده‌بان ایران؛ لیلا شوقی: کش‌وقوس‌های تصمیم‌گیری در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تاثیر نمرات پایه یازدهم و دوازدهم بر کنکور امسال و سال‌های بعد، ۴، ۵ ماهی طول کشید تا درنهایت در آخرین جلسه و بعد از تغییرات مکرر نظرات، تصمیم بر این شد تا نمرات پایه یازدهم، از این پس در کنکور سراسری تاثیر مثبت داشته باشد و نمرات پایه دوازدهم تاثیر قطعی. البته این مربوط به کنکور ۱۴۰۴ است و در کنکور ۱۴۰۵، نمرات هر دو پایه در نتیجه کنکور تاثیر قطعی خواهد داشت. همچنین براساس تصمیم شورا، در کنکور امسال و سال‌های بعد، نمرات پایه دهم هیچ تاثیری ندارد. ضمن این که تاثیر نمرات پایه‌های یازدهم و دوازدهم در کنکور هر سال تنها مربوط به دروس نهایی خواهد بود، نه معدل کل دروس. این در حالی است که در سال ۱۴۰۰، شورا مصوب کرده بود تا معدل پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم، در نتیجه کنکور تاثیرگذار باشد، ولی بعد از روی کار آمدن مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم، این مصوبه منتفی شد و با تغییرات ذکرشده همراه شد.
نکته مهم درباره مصوبه امسال اما طولانی شدن فرآیند تصمیم‌گیری شورای عالی انقلاب فرهنگی بود؛ به نحوی که از اواخر سال گذشته تا روزهای پایانی فروردین‌ماه امسال، در حالی که بسیاری از کنکوری‌ها در حال آماده‌سازی خود برای تست‌زنی بودند، دقیقا نمی‌دانستند که امتحانات تشریحی پارسال و امسال آن‌ها چه تاثیری بر نتیجه کنکورشان خواهد داشت. البته که این اولین بار نیست که موضوع تاثیر نمرات کتبی بر نتیجه حاشیهساز می‌شود؛ این مساله طی سال‌های اخیر بارها بر در دور تکرار افتاده است و هر از چندگاهی، با روی کار آمدن دولتی جدید یا پس از تغییر اعضای شورای فرهنگی، به موضوع مهم روز دانش‌آموزان تبدیل شده و تصمیمات درباره کم و کیف ماجرا، دستخوش تغییراتی شده است. در تازه‌ترین تغییرات هم قرار است نمرات امتحان نهایی ۶ درس از پایه یازدهم امسال تاثیر مثبت و از سال آینده تاثیر قطعی بر نتیجه کنکور داشته باشند.
نتیجه این تصمیم، منجر به صدور ابلاغیه‌ای شده است که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور چهاردهم، همین چند روز قبل صادر کرد. پس از صدور همین ابلاغیه بود که محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، اعلام کرد که «براساس مصوبه ابلاغی رئیس‌جمهور، برای سال ۱۴۰۴، داوطلبان در پایه یازدهم ۶ درس در رشته‌های نظری را آزمون می‌دهند که تاثیر مثبت در آزمون سراسری امسال خواهند داشت.» زارعی توضیح داده است که معنای تاثیر مثبت این است که برای سابقه تحصیلی ۲ نمره کل تولید می‌شود و ۲ تراز گرفته می‌شود که یکی براساس نمرات پایه دوازدهم و یکی براساس جمع پایه یازدهم و دوازدهم است که هر نمره، بالاتر باشد، به عنوان سابقه تحصیلی در نظر گرفته می‌شود. البته آن‌طور که در این مصوبه آمده است، در آزمون سراسری ۱۴۰۵ تاثیر نمرات ۶ درس پایه یازدهم و همه درس‌های نهایی پایه دوازدهم قطعی است. البته در کنکور ۱۴۰۵، سابقه تحصیلی شامل ۶۰ درصد جمع پایه یازدهم و دوازدهم و در کنکور ۱۴۰۶ به بعد، پایه یازدهم همه دروس شامل سابقه تحصیلی است که سابقه تحصیلی ۶۰ درصد قطعی برای هر ۲ پایه در نظر گرفته می‌شود. »
گلایه داوطلبان کنکور این است که همه این تغییرات تنها چند روز قبل از برگزاری مرحله اول و کمتر از سه ماه پیش از برگزاری مرحله دوم کنکور سراسری اعمال شد. این تغییرات نیز در شرایطی رخ داده است که در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ ۵ مرداد ۱۴۰۰، تصمیم دیگری توسط رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی وقت با عنوان «سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» ابلاغ شده بود؛ بر اساس بند ۳ ماده ۳ آن مصوبه، «سهم نمره سابقه تحصیلی برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در رشته‌های پرمتقاضی در سال تحصیلی ۱۴۰۲ - ۱۴۰۳ فقط پایه دوازدهم به میزان ۴۰ درصد با تاثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ فقط پایه دوازدهم به میزان ۵۰ درصد با تاثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۵ فقط پایه یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تاثیر قطعی و برای سال تحصیلی ۱۴۰۵ - ۱۴۰۶ و بعد از آن پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تاثیر قطعی در نمره کل نهایی بود.»
مصوبه دولت چهاردهم، تاثیرگذاری نمرات بر نتیجه کنکور را عادلانه‌تر کرد
درست است که در سال‌های اخیر تصمیمات بر سر تاثیرگذاری معدل یا نمرات دروس نهایی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم سردرگمی زیادی را برای داوطلبان کنکور ایجاد کرده است، اما ابراهیم سحرخیز، معاون پیشین دوره متوسطه وزارت آموزش و پرورش معتقد است که رسانه‌ها حساسیت موضوع را بالا برده‌اند، وگرنه در چند سال گذشته، درباره تاثیر معدل یازدهم و دوازدهم بر نتیجه کنکور بارها صحبت شده است و تغییر تصمیمات تنها درباره چگونگی و میزان تاثیر بوده که ابلاغیه امسال، حجت را تمام کرده است. این کارشناس آموزشی به خبرنگار دیده‌بان ایران می‌گوید: «یکی از اختلافات تصمیم‌گیری در سال‌های گذشته بر سر تعداد دروس و این که کدام درس‌ها در تراز کنکور تاثیرگذار باشند، بوده است.» سحرخیز به مصوبه دولت قبل اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که در این مصوبه، درباره تاثیرگذاری معدل کل پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بر کنکور تصمیم گرفته شده بود، در حالی که نظر دولت چهاردهم، تاثیرگذاری نمرات دروس نهایی پایه‌های یازدهم و دوازدهم بر نتیجه کنکور است که به عدالت آموزشی نزدیکتر است.
او به شعار پزشکیان درباره عدالت آموزشی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که در مدارس خاص، دروس مصوب آموزش و پرورش فراموش شده است و این مدارس، رسما، دانش‌آموزان را فقط برای ورود به دانشگاه آماده میکنند؛ برای این هدف هم با آموزشگاه‌ها و معلمان کنکور قرارداد می‌بندند تا دانش‌آموزان را آماده تست‌زنی کنند. او توضیح می‌دهد: «این اتفاق در مدارس گران‌قیمت در شرایطی رخ می‌دهد که اساسا در نظام آموزشی ما، دروس به صورت تشریحی ارائه می‌شود و دانش‌آموزانی که در مدارس عادی و یا محروم تحصیل می‌کند هم به صورت تشریحی برای امتحان پایان ترم و حتی کنکور درس میخواند.» سحرخیز معتقد است که عدالت آموزشی این است که وجهه آموزش و پرورش هم در کنکور حفظ شود و آموزش تا حدودی در کشور احیا شود.
معاون پیشین دوره متوسطه وزارت آموزش و پرورش معتقد است که امروزه در فرآیند کنکور ایران، یادگیری و آموزش معنا ندارد، زیرا موسسات کنکور عمدتا تنها تست‌زنی و قبولی در کنکور را به داوطلبان آموزش می‌دهند و نه یادگیری مفاهیم و درک درست دروسی که در کتاب‌های درسی وجود دارد که این مساله منجر به خدشه وارد شدن به جایگاه معلمان شده است. او به تحقیقی که در این زمینه انجام شده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: «پژوهشی از دانشجویان دانشگاههای رتبه برتر کشور، انجام شده است که در آن، دانشجویان توانایی حل مساله ریاضی را به صورت تشریحی ندارند و صرفا به دنبال راه‌حل‌های تستی هستند و این اتفاق تلخی است.»
سحرخیز معتقد است که با تاثیرگذاری نمرات دروس نهایی پایه یازدهم بر نتیجه کنکور، وزارت آموزش و پرورش دچار چالش خواهد شد، زیرا باید علاوه بر پایه دوازدهم، برای این پایه تحصیلی نیز امتحانات نهایی سراسری برگزار کند و این نیازمند نیروی کار و وقت برای برگزاری آزمون است؛ مسئله‌ای که وزارتخانه از آن بیبهره است، زیرا نه زمان کافی برای برگزاری آزمون سراسری دارد و نه کمبود نیرو، اجازه می‌دهد که آزمونی با این گستردگی برگزار شود.
مصوبه جدید به نفع دانش‌آموزان مناطق محروم است
بعد از ابلاغ دستور رئیس‌جمهور درباره کنکور، احسان عظیمی‌راد، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی گفت: «با پیگیری‌های کمیسیون آموزش مجلس، یکی از مهم‌ترین مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تأثیر قطعی سوابق تحصیلی پایه یازدهم در کنکور ۱۴۰۴ تغییر کرد و تأثیر این پایه در کنکور امسال به شکل مثبت اعمال خواهد شد؛ تصمیمی که آرامش نسبی را به داوطلبان بازگرداند.»
رمضان رحیمی دشتلویی، نماینده فلاورجان استان اصفهان در مجلس نیز در این باره به خبرنگار دیده‌بان ایران می‌گوید: «مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تاثیر معدل پایه‌های دهم و یازدهم در دولت سیزدهم، در مجلس مورد اختلاف بود. نظر مجلس، تصمیم‌گیری به نفع دانش‌آموزان و ایجاد زیرساخت‌های آموزشی در وزارت آموزش و پرورش برای برگزاری امتحانات نهایی در پایه‌های یازدهم و دوازدهم است و مصوبه دولت جدید، ضوابط پذیرش در دانشگاه‌ها را به عدالت آموزشی نزدیکتر کرد.»
او توضیح می‌دهد که درخواست نماینده‌های مجلس بوده است که تاثیر پایه دهم در کنکور حذف شود، البته که درباره تاثیر پایه یازدهم هم اختلاف نظر بوده است، برخی از نماینده‌ها معتقد به تاثیر ۲ تا ۳ درس و بعضی دیگر نیز معتقد به تاثیر ۶ درس بو. دند. رحیمی تاکید دارد که برای نمایندگان مجلس، آنچه اهمیت دارد، مساله عدالت آموزشی، زیرا در زمانی که پذیرش در دانشگاه‌ها صرفا به تست‌های در کنکور محدود بود، در بسیاری از مدارس، آموزش تشریحی و عمیق دروس به فراموشی سپرده میشد و تنها روش‌های تست‌زنی مورد توجه قرار می‌گرفت. رحیمی معتقد است که تصمیم اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغیه جدید کاملا به نفع دانش‌آموزان به‌ویژه دانش‌آموزان مناطق محروم است.
منبع: دیده‌بان ایران
