ستون فقرات اقتصاد دانش‌بنیان/ پارک‌های فناوری چه نقشی در توسعه بازار و جذب سرمایه بیرونی دارند؟

پارک‌های علم و فناوری، بستری کلیدی برای رشد و توسعه اقتصاد دانش بنیان هستند. پارک‌ها با حمایت از شکل‌گیری و توسعه شرکت‌های نوپا، مسیر توسعه اقتصاد فناور و دانش بنیان را هموار می‌سازند. برای ایفای نقش موثرتر پارک‌های علم و فناوری، جهت‌دهی به فعالیت پارک ها به سمت توسعه خوشه‌های فناوری، با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های منطقه فعالیت‌شان ضروری است.

پارک‌های علم و فناوری باید در کنار ایفای نقش سنتی خود یعنی ارائه فضای استقرار به شرکت‌ها، نقش‌های جدیدی را با توجه به نیاز مخاطبان و ذی‌نفعان خود توسعه دهند. شرکت‌های فناور و دانش بنیان مستقر در پارک‌ها متناسب با هر مرحله از توسعه تا رسیدن به مرحله بلوغ و تثبیت، نیازمند دریافت انواع خدمات فنی و تخصصی هستند که لازم است پارک‌های علم و فناوری بسترهای لازم را جهت ارائه این خدمات فراهم کنند.

انواع مختلف خدمات فنی و تخصصی متناسب با سطح بلوغ شرکت، توسط پارک باید در نظر گرفته شده و تعریف شود. یکی از مهمترین خدمات به‌ویژه در مرحله آغازین فعالیت یک استارتاپ، خدمات منتورینگ است. بهره‌گیری شرکت فناور از منتورهای مجرب و آشنا به حوزه تخصصی، مسیر توسعه و تجاری سازی را هموار می‌کند و ریسک شرکت در فعالیت نوآورانه را کاهش می‌دهد.

این خدمات در قالب بسترهایی نظیر مراکز رشد و نوآوری یا شتاب‌دهنده‌های مستقر در پارک فراهم می‌شود. پارک‌های علم و فناوری با ایجاد شبکه‌ای از منتورهای مجرب که گاها از اساتید دانشگاه و کارآفرینان موفق هستند، دسترسی شرکت‌های نوپا به این خدمات را تسهیل کنند.

از سوی دیگر، با توجه نیاز کارآفرینان به سرمایه اولیه، امکان دریافت و جذب سرمایه‌های بیرونی برای شرکت‌های نوپا از طریق مراکز رشد و نوآوری یا شتاب‌دهنده‌ها فراهم می‌شود. در کنار خدمات شتاب‌دهی، دسترسی به زیرساخت‌های آزمایشگاهی و کارگاهی اهمیت زیادی دارد. از آنجایی‌که تامین تجهیزات صنعتی، برای شرکت‌های نوپا به‌منظور توسعه مقیاس محصولات معمولا هزینه‌بر است، پارک‌های علم و فناوری با ارائه فضاها و امکانات کارگاهی و آزمایشگاهی نقش مهمی در توسعه نمونه اولیه و تسریع رسیدن محصولات به بازار دارند. 

از طرفی، پارک‌های علم و فناوری به‌عنوان بستری جهت تعامل دولت، صنعت و دانشگاه و جامعه با هدف شکل‌گیری و اجرای مدل‌های مارپیچ سه‌گانه و چهارگانه در نظر گرفته می‌شود. شکل‌گیری درست این تعاملات، دسترسی شرکت‌ها را به انواع خدمات فنی و تخصصی تسهیل می‌کند.

ضعف در توسعه بازار و جذب سرمایه بیرونی برای شرکت‌های رشدیافته مسئله مهمی است که این موضوع از طریق ارائه خدمات توسعه بازار توسط پارک‌ها تسهیل می‌شود. کمک به تعامل با دانشگاه و صنایع استان و ایجاد شعبه یا دفتری جهت فعالیت صنایع بزرگ و نهادهای مالی و سرمایه‌گذاران خطرپذیر در پارک‌های علم و فناوری بسترساز تعامل میان شرکت‌های کوچک و بزرگ خواهد بود.

ایجاد هم‌افزایی بین پارک‌های علم و فناوری، گام بعدی بلوغ زیست‌بوم نوآوری کشور و تبدیل آن از جزیره‌های پراکنده به یک زیست‌بوم قدرتمند ملی است. فراهم‌سازی برخی از خدمات فنی و تخصصی یاد شده نظیر دسترسی به منتورهای مجرب یا زیرساخت‌های آزمایشگاهی و کارگاهی در برخی از مناطق کشور به‌دلیل عدم توسعه نامتوازن زیرساخت‌های نوآورانه، امکان‌پذیر نیست بنابراین این موضوع وجود شبکه‌های همکاری میان پارک‌های علم و فناوری به‌منظور به اشتراک‌گذاری ظرفیت‌های موجود را ضروری می‌کند.

این همکاری‌های مشترک از طریق توسعه پلتفرم‌هایی با محوریت وزارت علوم تحقیقات و فناوری، برای معرفی انواع خدمات فنی و تخصصی قابل ارائه و اشتراک‌گذاری توسط پارک و ایجاد امکان تعامل و بهره‌گیری از این خدمات، تسهیل می‌شود. 

منبع: دیده‌بان ایران