۶ پیام غیرمستقیم ایران به آمریکا
تعیین چارچوب‌ها و انتقال پیام از طریق رسانه‌ها، یک شیوه شناخته‌شده و مرسوم در دیپلماسی‌ست. مرور اظهارات اخیر وزیر امور خارجه، دو تن از معاونان او و همچین سخنگوی این دستگاه نشان می‌دهد که فارغ از تبادل پیام‌های باواسطه یا بی‌واسطه، آنها در حال استفاده از این روش هستند. روشی بدون هزینه اما موثر که می‌تواند در مواقع لازم مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، تعیین چارچوب‌ها و انتقال پیام از طریق رسانه‌ها، یک شیوه شناخته‌شده و مرسوم در دیپلماسی‌ست. مرور اظهارات اخیر وزیر امور خارجه، دو تن از معاونان او و همچین سخنگوی این دستگاه نشان می‌دهد که فارغ از تبادل پیام‌های باواسطه یا بی‌واسطه، آنها در حال استفاده از این روش هستند. روشی بدون هزینه اما موثر که می‌تواند در مواقع لازم مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
مسعود پزشکیان امروز به سازمان انرژی اتمی رفت و خبر داد که برنامه ایران تعطیل نخواهد شد و تاسیسات هسته‌ای بار دیگر ساخته خواهد شد. اخیراً مجید تخت‌روانچی سفری به عمان داشت و در مسقط یک کنفرانس مطبوعاتی با رسانه‌های عمانی برگزار کرد. سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه به مینسک رفت و اظهاراتی در مصاحبه با تلویزیون این کشور داشت. اسماعیل بقائی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست هفته گذشته در پاسخ به فرارو بار دیگر تکرار کرد که دیپلماسی تعطیلی‌پذیر نیست و در نهایت، روز گذشته مصاحبه‌ای کوتاه از سیدعباس عراقچی با الجزیره منتشر شد. علی لاریجانی نیز روز ۷ آبان دیداری با اصحاب علوم انسانی داشت و در این مورد صحبت کرد.
چارچوبی که در آن مذاکره می‌کنیم
می‌توانیم این جمله را محور قرار بدهیم که جمهوری اسلامی ایران با توجه به اخباری که از گوشه و کنار می‌شنویم، در حال تعریف چارچوب مذاکراتی خود است که بر اساس فرمول برجام بنا شده و در دوران مذاکرات مسقط هم مطرح می‌شد. فارغ از این که فرمول توافق سال ۲۰۱۵ پاسخگو است یا نه، این محورها از صحبت‌های هر کدام از این مقامات باید مورد توجه قرار بگیرد.
پزشکیان در جریان اظهارات امروز خود در بازدید از سازمان انرژی اتمی بر این موضوع تاکید کرد که برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز است و «تأسیسات هسته‌ای با قدرت بیشتری بازسازی خواهند شد.»
لاریجانی در دیدار ۷ آبان خود با اصحاب علوم انسانی گفت: «همان هایی که تایید کردند غنی سازی داشته باشیم الان می‌گویند نداشته باشید؛ پس اینها فرصت طلب هستند. این خواسته‌هایشان هم ته ندارد؛ بعد از غنی سازی می‌گویند، برد موشک‌تان هم کم کنید و در منطقه همان کاری را انجام دهید که ما می‌گوییم. معتقدم یک مقاومت ملی در برابر این خواسته‌ها نیاز است و باید سر این حرف خود ایران و ایرانیان بایستند. ما نمی‌گوییم مذاکره نمی‌کنیم، رهبری همیشه گفته است علم مذاکره را داشته باشید، اما مذاکره باید واقعی باشد، نه اینکه از قبل بگویند آخرش این باید شود.»
عراقچی در گفتگویش با الجزیره، به این موارد اشاره کرد: «آماده مذاکره برای رفع نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای‌مان هستیم و از صلح‌آمیز بودن آن اطمینان داریم. امکان دستیابی به یک توافق عادلانه وجود دارد، اما واشنگتن شروط غیرقابل قبولی را مطرح کرده است.درباره برنامه موشکی‌مان مذاکره نخواهیم کرد و هیچ فرد عاقلی نمی‌تواند خلع سلاح آن را بپذیرد. نمی‌توانیم غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کنیم و آنچه با جنگ به دست نیامده، نمی‌تواند با سیاست داده شود. تمایلی به مذاکرات مستقیم با واشنگتن نداریم و می‌توانیم از طریق مذاکرات غیرمستقیم به توافق برسیم.»
تخت‌روانچی در عمان اظهاراتی درباره این چارچوب داشت: «دولت آمریکا آمادگی برای مذاکره بر اساس اصل برابری نشان نمی‌دهد که این مساله ایران را وادار می‌کند که هیچ توجیهی را برای ادامه مذاکرات در سایه شرایط کنونی نبیند» و «ما بر لزوم این امر تاکید کردیم که باید مذاکره سازنده باشد و نتایج آن از قبل تعیین نشده باشد؛ بلکه نتایج در گرو روند مذاکرات و روحیه همکاری میان طرف‌ها باشد.»
بقائی نیز هفته گذشته در نشست سخنگویی، در پاسخ به این سوال که با تمام این تحولات که پشت سر گذاشته شد، بسته شدن پرونده مذاکره با آمریکا به صورت رسمی اعلام نمی‌شود، گفت: «دیپلماسی یک روند پیوسته و مستمر است و نمی‌توان آن را در یک نقطه متوقف کرد. معیار ما در استفاده از ابزارها و انتخاب شیوه تعامل، صرفاً منافع ملی ایران است. بنابراین هر زمان که اقتضا کند و احساس کنیم که ادامه روند یا آغاز مجدد آن به منافع ملی ایران خدمت می‌کند، قطعاً این اقدام انجام خواهد شد.»
میانگین صحبت‌های یک هفته اخیر مقامات سیاسی عالی و ارشد کشور این است که خطوط قرمز ایران تغییری نکرده و در موضوع توان موشکی و مسائل منطقه‌ای وارد گفتگو نخواهد شد. تاسیسات هسته‌ای ساخته می‌شود و غنی‌سازی از سر گرفته خواهد شد. در صورتی که طرف مقابل خواستار مذاکره است، از موضع برابر وارد شود.
مسیر جایگزین چیست؟
پلن‌های جایگزین هم در این پیام‌ها دیده می‌شود که باید آنها را در کنار دیگر وقایع و اظهارنظرها قرار داد. در حال حاضر موضوع دیپلماسی استانی و تلاش برای تقویت روابط اقتصادی به کشورهای همسایه، بازسازی روابط منطقه‌ای و تقویت توان نظامی از طریق روابط با چین و روسیه در دستور کار به نظر می‌رسد. گاهی این روابط به صورت شکلی و با توجه به اظهارنظرهای جریان سیاسی، مورد نقد قرار می‌گیرد. اما این فضا اندکی تعدیل و کنترل شده است.
اگر مخاطب اظهارات سعید خطیب‌زاده در گفتگو با شبکه بلاروسی را هم مقامات آمریکایی در نظر بگیریم، میان سطور صحبت‌های او نیز مسیر جایگزین ایران تا حدی مشخص بود: «آنها دیگر به هیچ ارزش اخلاقی، سیاسی یا بین‌المللی پایبند نیستند. برای ما، برای بلاروس، برای چین و روسیه و دیگر کشورهای مستقل جهان، این به معنای آن است که نباید اجازه دهیم آینده‌مان به بازی گرفته شود. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم آنها با سرنوشت ملت هایمان قمار کنند. راهی جز مقاومت و ایستادگی نداریم. متجاوزان تصور می‌کنند می‌توانند «جهان جنوب» را وادار به تسلیم کنند، اما اشتباه می‌کنند.»
او همچنین با تاکید بر اینکه رویکرد آنها راهبردی برای بازنویسی نظم جهانی است، افزود: «نمی‌توانیم در برابر چنین سیاست‌هایی به‌صورت انفرادی و مقطعی و یا تاکتیکی واکنش نشان دهیم. باید با هم متحد شویم و راهبردی مشترک اتخاذ کنیم. تنها در آن صورت می‌توانیم در برابر رقیب پیروز شویم.»
نویسنده: محسن صالحی‌خواه
منبع: فرارو
