تاخیر مضاعف در پرداخت مطالبات گندمکاران در سال 96 / وعده هایی که هیچ گاه عملی نمی شود!
در بعضی از مناطق همچون استان اردبیل عدم پرداخت مطالبات دیده شده در حالیکه کشاورز می بایست برای کشت مجدد در مهرماه، بذر گندم و کود را خریداری کند و بابت آن وجهی را پرداخت کند. این یعنی عدم توانایی خرید بذر و کود و عدم توان کشت به موقع از سوی کشاورز و در نتیجه هم کشاورز متحمل ضرر غیر قابل جبران میشود و هم تولید سال آینده به شدت کاهش مییابد. با این وضعیت یعنی پرداخت مطالبات پس از آبان ماه و در آن زمان دیگر کشت گندم، معنا پیدا نخواهد کرد.

دیده بان ایران: تابستان فصل خرید قوت غالب مردم است. گندمی که بعد از یک سال با عرق جبین و کد یمین کشاورزان حاصل شده است. خرید تضمینی است، اما قیمتش آینده کشاورز را تضمین نمیکند. با این حال کشاورزان خود را همچنان متعهد به تامین غذای کشور میدانند.مشاهدات حاکی از طلب بیش از 50 درصدی گندم کاران از دولت می دهد.
پاسخ دولت به کشاورزانی که از افزایش پیدا نکردن قیمت گندم حتی به اندازه نرخ تورم گلایه دارند، این است که ما گندم را به دو برابر قیمت میخریم. حسن روحانی در این خصوص میگوید:
«ما الان گندم را امسال از کشاورز چند میخریم؟ تقریبا دو برابر. یعنی هزار و سیصد تومان ما داریم گندم از کشاورز میخریم. این دولت اگر بخواهد گندم را از خارج وارد کند، برای ما هفتصد و پنجاه تومان در میآید.»
سال گذشته با خرید تضمینی یازده و نیم میلیون تن جشن خودکفایی که گرفتیم. امکان صادرش هم رقم خورد اما به قیمت خون دل کشاورزان. افزایش تولید گندم باعث تاخیرهای طولانی در پرداخت دسترنج کشاورزان شد. دست آخر هم دولت متوسل به فروش اوراق در بورس شد. امسال هم گویا اعلام تکراری این تراژدی جوانه زده است. موضوعی که باعث شده است کمیسیون کشاورزی مجلس دست به قلم شود و به رئیس جمهور نامه بنویسد. علی محمد شاعری رئیس کمیسیون کشاورزی در خصوص این نامه میگوید:
«ما براساس برنامه ششم دولت را مکلف کرده بودیم که تمامی محصولاتی که مشمول خرید تضمینی میشوند که یازده نوع محصول است و در صدر این محصولات هم گندم قرار دارد، باید مطالبه گندمکاران عزیز به صورت روزانه و به صورت دقیق محاسبه و پرداخت شود و به ازای هر روز تاخیری که پرداخت میشود، دولت باید جریمه تاخیر در دیرکرد را محاسبه کند و به کشاورزان عزیز پرداخت کند. سال گذشته ما تا این زمان، حدود شصت درصد مطالبات گندمکاران را پرداخت کرده بودیم ولی امسال متاسفانه حدود پنجاه درصد مطالبه پرداخت شده است و ما به همین دلیل نامهای را خدمت جناب آقای دکتر روحانی ریاست جمهور نوشتیم و در همین زمینه هم هشدار لازم را دادیم. خزانه تخصیص داده شد. الان خزانه به تعهد خودش عمل نمیکند و اگر این روند ادامه پیدا کند، با توجه به اینکه تا پایان مرداد ماه، روند خرید گندم در حال افزایش است، بیم آن میرود که میزان مطالبه گندمکاران از دولت افزایش پیدا کند و تبدیل به یک چالش جدی شود.»
امسال پیشبینی شده است حدود یازده میلیون تن گندم خریداری شود. با قیمت مصوب هزار و سیصد تومان برای گندم معمولی و هزار و سیصد و سی تومان برای گندم درون. تا امروز پنج میلیون تن گندم خریداری شده است اما نیمی از مطالبات گندمکاران پرداخت نشده است و شرکت بازرگانی که مسئول خرید تضمینی گندم کشور است، اعلام میکند؛ با اینکه دستشان خالی است اما تمام تلاششان را میکنند تا پرداخت تمام مطالبات، دیرتر از آبان نباشد. حسن عباسی معروفان عضو هیئت مدیره شرکت بازرگانی دولتی میگوید:
«ما از خدایمان است که همین امروز که از آنها میخریم، همین امروز هم پولشان را دهیم ولی همین پنجاه درصدی را که دادیم بالاخره یک مقدارش از فروشهایی که خودمان مستقیم فروختیم، از درآمدهایمان دادیم و یک مقدار از بانک تسهیلات گرفتیم، دادیم. حدودا هزار میلیارد تومان از بانک کشاورزی وام گرفتیم تا به کشاورزان دادیم. یک مقدار هم دولت باید پول از خزانه باید اختصاص دهد؛ مالیات را بگیرند، پول باشد که من به کشاورز بدهم. البته مهر پارسال که تمام شد با کشاورزان تصویه کردیم. هیچ بدهی بابت پارسال در آبان 95 نداشتیم. امسال هم پیشبینیمان این است که پایان فصل خرید به کشاورزان بدهی نخواهیم داشت.»
برخلاف گفتهها که تاکنون همان نصف مطالبات اولیه را دادند، اما کشاورزانی هم هستند که هنوز نصف همان مطالبات را دریافت نکردهاند و باقی را هم اگر قرار باشد تا آبان ماه بگیرند، مشکلشان در کشت سال آینده چند برابر خواهد شد.
در بعضی از مناطق همچون استان اردبیل عدم پرداخت مطالبات دیده شده در حالیکه کشاورز می بایست برای کشت مجدد در مهرماه، بذر گندم و کود را خریداری کند و بابت آن وجهی را پرداخت کند. این یعنی عدم توانایی خرید بذر و کود و عدم توان کشت به موقع از سوی کشاورز و در نتیجه هم کشاورز متحمل ضرر غیر قابل جبران میشود و هم تولید سال آینده به شدت کاهش مییابد. با این وضعیت یعنی پرداخت مطالبات پس از آبان ماه و در آن زمان دیگر کشت گندم، معنا پیدا نخواهد کرد.
براساس آمارها ضریب خودکفایی اقلام اساسی طی هشت سال منتهی به سال 1394 تغییری نکرده است و روی عدد 57 درصد ثابت مانده است.