دلار مرز ۴ هزار تومان را رد کرد

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی دیده بان ایران؛ در روزی که بانک مرکزی قیمت دلار را کاهش داد، در بازار آزاد بار دیگر شاهد سرکشی قیمت دلار بودیم، تا جایی که دلار آمریکا بالاخره مرز چهار هزار تومان را گذراند و ۴۰۱۰ تومان قیمت خورد.آخرین ماه پاییز، ماه نوسانات قیمت دلار بود، اما در حالی که مسئولان اقتصادی وعده می‌دادند نوسانات قیمت دلار کنترل شده و قیمت این ارز روند کاهشی پیدا می‌کند در اولین روز زمستان شاهد رکورد شکنی دلار بودیم. مسئولان اقتصادی در دولت یازدهم یکی از افتخارات خود را کنترل نوسانات قیمت ارز می‌دانند، چرا که قیمت دلار در دولت قبل در یک بازه زمانی کوتاه افزایش چند برابری داشت و نگرانی‌هایی را در زمینه کاهش شدید ارزش پول ملی به وجود آورد. دولت یازدهم توانست نوسانات بازار دلار را تا حد زیادی کنترل کند، اما در نیمه دوم امسال به یکباره شاهد افزایش قیمت دلار بودیم. برخی تحلیل‌ها از این حکایت دارد دولت به صورت تعمدی دست به افزایش قیمت دلار زده است. البته در کنار این تحلیل که همواره توسط مسئولان دولتی تکذیب شده این مساله را نیز می‌توان قرار داد که دولت نه برای جبران کسری بودجه بلکه برای تغییر سیاست خود در حوزه ارز به گرانی دلار رضایت داده است. برخی کارشناسان سیاست دولت برای کنترل نوسانات ارزی را «سرکوب ارزی» توصیف کرده و عنوان می‌کنند این سیاست باعث شده است هزینه تولید داخلی زیادتر شده و تولید ملی به صرفه نباشد. آنها از دولت خواسته بودند که این سیاست را عوض کند. در یک مورد مسعود نیلی، مشاور ارشد اقتصادی رئیس‌جمهور نیز عنوان کرده بود قیمت دلار باید به بیش از هفت هزار تومان برسد.

قیمت دلار؛ کاهش صوری، افزایش واقعی

روز گذشته بانک مرکزی نرخ رسمی ۲۳ ارز موجود در مرکز مبادلات ارزی را افزایش داد، اما در عین حال دلار آمریکا و پوند انگلیس با کاهش قیمت همراه بوده‌اند. بر اساس این گزارش دلار با یک ریال کاهش روز گذشته ۳۲ هزار و ۳۲۰ ریال و پوند انگلیس با ۵۴ ریال کاهش به ۴۰ هزار و ۱۰ ریال رسیده است. در عین حال یورو با افزایش ۱۸ ریالی نرخ رسمی مواجه شده و نرخ آن روز گذشته به ۳۳ هزار و ۶۴۲ ریال رسیده است. بازار آزاد اما مسیری کاملا متفاوت از آنچه بانک مرکزی رفته بود را طی کرد. بر اساس گزارش‌های مربوط به بازار آزاد ارز در جریان معاملات بازار آزاد تهران، قیمت هر دلار با افزایش ۳۷ تومانی مرز ۴۰۰۰ تومانی را هم درنوردیده و به ۴۰۱۰ تومان رسیده است؛ این در حالی است که روز سه‌شنبه نیز نرخ دلار، با افزایش ۳۷ تومانی نسبت به روز قبل از آن، به ۳۹۸۱ تومان رسیده بود. بر این اساس، قیمت هر یورو نیز با ۲۷ تومان افزایش به ۴۲۶۵ تومان رسید؛ این در حالی است که پوند نیز با ۲۱ تومان افزایش به ۴۹۴۵ تومان رسیده است. در عین حال هر درهم امارات ۱۱۲۰ تومان و لیر ترکیه ۱۱۷۱ تومان است. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی نیز با ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان افزایش قیمت مواجه شد. بر این اساس، سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید به یک میلیون و ۱۴۲ هزار و ۹۰۰ تومان، سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم یک میلیون و ۱۲۲ هزار تومان، نیم سکه ۵۹۹ هزار تومان، ربع سکه ۳۱۸ هزار تومان و سکه یک گرمی ۱۹۸ هزار تومان است.

چرا دلار گران شد؟

اوایل ماه گذشته که بازار ارز نوسانات زیادی را تجربه کرد تحلیل‌های مختلفی درباره چرایی افزایش قیمت دلار منتشر شد. از جمله مهم‌ترین تحلیل‌ها این بود که دولت برای جبران کسری بودجه دلار را گران کرده است. موضوعاتی مانند انتخاب ترامپ و سفر‌های اربعین نیز از جمله دلایل گرانی دلار معرفی شد، همانطور که برخی مسئولان عنوان کردند افزایش قیمت دلار فصلی و طبیعی است. آن زمان رئیس بانک مرکزی در یادداشتی تلگرامی نوشت: واقعیت آن است که تحولات روزهای اخیر بیشتر از هر چیز دیگری ناشی از شوک‌های انتظاری است که با عواملی همچون افزایش تقاضای فصلی ارز ترکیب شده‌اند و با وجود تاثیرگذاری مقطعی بر تغییرات نرخ ارز، از سوی بنیان‌های اقتصاد کلان حمایت نمی‌شوند. در ارزیابی مانایی این اثرات باید به این نکته توجه داشت که در سه سال اخیر و با وجود افت قابل توجه قیمت نفت، بازار ارز از ثبات مطلوبی برخوردار بوده است. روند کاهشی نرخ تورم و حصول به سطوح تک‌رقمی، نرخ سود واقعی مثبت و جذاب در بازار پول، رشد اقتصادی بالای پنج درصد در فصل اول سال و نیز کاهش کسری تراز گمرکی و تبدیل آن به مازاد تجاری در هفت ماهه سال جاری از جمله عوامل توضیح‌دهنده برقراری ثبات در بازار به شمار می‌آیند.با توجه به اینکه بنیان‌های اقتصادی، جهش و نوسانات اخیر بازار ارز را تایید نمی‌کند، بنابراین ماهیت این تحولات برخلاف سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ از جنسی نیست که واجد آثار ماندگار باشد. کما این‌که در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ نیز بخشی از جهش نرخ ارز، به دلیل عوامل انتظاری بود که بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و اصلاح انتظارات، در طی زمان تعدیل شد. البته در این میان از نقش اظهارنظرهای غیرسازنده و غیرکارشناسی برخی افراد که از طریق رسانه‌های جمعی، به ذکر ارقامی در خصوص نرخ ارز تحت عناوینی همچون نرخ واقعی ارز، نرخ تعادلی ارز، نرخ واقعی بازار، کف قیمت ارز و... می‌پردازند، نباید غافل شد. برخی از همین افراد در سال گذشته وقتی نرخ دلار در همین ایام به حوالی ۳۷۴۰ تومان رسید، پیش بینی می‌کردند، تا پایان سال ۱۳۹۴ نرخ از ۴۰۰۰ تومان فراتر می‌رود. اخیرا نیز برخی افراد بدون توجه به آثار منفی انتظاری این امر، به التهاب بازار دامن می‌زنند و حتی عنوان می‌کنند دولت جهت جبران کسری بودجه از افزایش نرخ ارز استقبال می‌کند که قطعا درست نیست.

منبع: آرمان