المانیتور: آمریکا راهی برای خروج از بن بست غنی سازی پیشنهادهایی مطرح کرده است
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، اعلام کرد که آمریکا به یک «راه‌حل» درباره برنامه هسته‌ای ایران نزدیک شده است؛ تازه‌ترین نشانه از آن‌که دو طرف در آستانه دستیابی به یک توافق موقت هستند. یکی از منابع منطقه‌ای به المانیتور گفت: «فضا مثبت است. به نظر می‌رسد ایالات متحده راهی برای خروج از بن‌بست غنی‌سازی پیشنهاد کرده است.»
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ در ادامه این مطلب آمده است: ترامپ روز چهارشنبه در دفتر کار خود در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «ما گفت‌وگوهای بسیار خوبی داریم»، و افزود که به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هشدار داده که علیه ایران دست به اقدام نظامی نزند.
ترامپ گفت: «به [نتانیاهو] گفتم که این کار در حال حاضر مناسب نیست، چون ما بسیار به یک راه‌حل نزدیک شده‌ایم».
منابع آمریکایی و منطقه‌ای آشنا با مذاکرات، نسبت به دستیابی به نوعی توافق خوش‌بین هستند، حتی با وجود آن‌که مسئله ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران هنوز به‌هیچ‌وجه حل‌وفصل نشده است.
یکی از منابع منطقه‌ای به المانیتور گفت: «فضا مثبت است. به نظر می‌رسد ایالات متحده راهی برای خروج از بن‌بست غنی‌سازی پیشنهاد کرده است.»
ایالات متحده، با تیم مذاکره‌کننده‌ای که به رهبری استیو ویتکوف، فرستاده ترامپ به خاورمیانه، هدایت می‌شود، در پی توافقی هسته‌ای است که ایران را به‌کلی از غنی‌سازی منصرف کند. این خواسته‌ای است که برای ایران پذیرفتنی نیست؛ چرا که ایران به‌عنوان یک عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) مصوب ۱۹۷۰، خود را محق به غنی‌سازی می‌داند.
همان‌طور که المانیتور هفته گذشته از واشنگتن گزارش داده بود، راهی برای عبور از اختلاف در موضوع غنی‌سازی وجود دارد. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، پس از مذاکرات جمعه گذشته در رم گفت که مذاکره‌کنندگان در حال حرکت به‌سوی توافقی چارچوبی هستند که «مسئله غنی‌سازی را به تعویق می‌اندازد» تا مذاکرات برای توافقی پایدارتر ادامه یابد.
واعظ گفت: «وقتی متوجه شدند شکاف‌ها بیش از آن است که پر شود، تصمیم گرفتند به سمت توافقی چارچوبی بروند تا مانع از فروپاشی روند شوند. آنچه به احتمال زیاد در چند هفته آینده رخ خواهد داد، صدور یک بیانیه اصولی است — اساساً خطوط کلی و بسیار کلی که برخی از دشوارترین مسائل را به تعویق می‌اندازد.»
به گفته واعظ، چارچوب موردنظر احتمالاً شامل تعهد ایران به عدم توسعه سلاح هسته‌ای در برابر به‌رسمیت شناختن حق این کشور برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای خواهد بود — بدون آن‌که مشخص شود ایالات متحده چه میزان غنی‌سازی، در صورت وجود، را در خاک ایران می‌پذیرد.
مذاکرات فعلی یادآور گفت‌وگوهای محرمانه دولت اوباما با مقامات ایرانی در پایتخت عمان، مسقط، در سال ۲۰۱۳ است. آن مذاکرات زمینه‌ساز توافق موقت موسوم به «برنامه اقدام مشترک» شد که در ازای کاهش موقت غنی‌سازی ایران، بخشی از تحریم‌ها را لغو کرد.
آن توافق با مخالفت جمهوری‌خواهان کنگره، از جمله سناتور وقت و وزیر خارجه کنونی، مارکو روبیو، مواجه شد که توافق موقت را به دلیل ادامه غنی‌سازی توسط ایران مورد انتقاد قرار داد. بازهای ایران‌ستیز در کنگره نیز در صورت اعلام توافق چارچوبی از سوی دولت ترامپ که به توقف کامل غنی‌سازی نمی‌انجامد، مطمئناً اعتراض مشابهی خواهند داشت.
ایران و شش قدرت جهانی در سال ۲۰۱۵ توافق جامع اقدام مشترک (برجام) را امضا کردند که به ایران اجازه می‌داد برای اهداف صلح‌آمیز و پژوهشی، اورانیوم را در سطح پایین غنی‌سازی کند. طبق این توافق، سطح غنی‌سازی به ۳.۶۷ درصد محدود شد و ذخیره اورانیوم ایران به ۳۰۰ کیلوگرم (۶۶۱ پوند) کاهش یافت.
ایران پس از خروج ترامپ از این توافق در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش، مفاد برجام را نقض کرد. دانشمندان هسته‌ای این کشور اکنون اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کنند — تنها یک گام فنی با سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد فاصله دارد.
نشانه‌های فزاینده‌ای از تمایل ایران به مصالحه برای دستیابی به کاهش تحریم‌های اقتصادی دیده می‌شود. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز چهارشنبه گفت که در صورت دستیابی به توافق با ایالات متحده، تهران ممکن است اجازه دهد بازرسان آمریکاییِ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تأسیسات هسته‌ای این کشور حضور یابند.
یک منبع منطقه‌ای که خواست نامش فاش نشود گفت عمان — که نقش میانجی در مذاکرات را ایفا می‌کند — پیشنهاد توقف شش‌ماهه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران را به‌عنوان اقدامی اعتمادساز در مذاکرات ارائه داده است. به گزارش رویترز و به نقل از دو مقام ایرانی، ایران در حال بررسی توقف موقت در ازای به‌رسمیت شناختن حق غنی‌سازی برای مصارف غیرنظامی و آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده توسط ایالات متحده است.
بهنام بن‌طالب‌لو، عضو ارشد اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، گفت توقف غنی‌سازی دیگر بسیار دیر شده و فایده‌ای ندارد، با توجه به پیشرفت زیاد برنامه هسته‌ای ایران.
او گفت: «تهران فقط برای خرید زمان و اجازه یافتن پایان مکانیزم اسنپ‌بک، حاضر به توقف موقت غنی‌سازی در سال ۲۰۲۵ شده — آن هم صرفاً برای آن‌که در زمان مورد نظر خودش تهدید را از سر بگیرد؛ کاری که گفته بود هرگز انجام نمی‌دهد.»
سه کشور اروپایی (E3) — فرانسه، بریتانیا و آلمان — تا ماه اکتبر فرصت دارند تا تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران که طبق برجام تعلیق شده بود را دوباره برقرار کنند (مکانیزم اسنپ‌بک). اگر ایالات متحده و ایران به یک توافق چارچوبی برسند، ممکن است اروپایی‌ها از طریق قطعنامه جدیدی در شورای امنیت، به دنبال تمدید مهلت اسنپ‌بک باشند.
تهران و واشنگتن توافق کرده‌اند دور دیگری از مذاکرات را برگزار کنند، هرچند هنوز تاریخی برای آن تعیین نشده است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، روز پنجشنبه در پستی در شبکه اجتماعی «ایکس» (توییتر سابق) گزارش‌هایی مبنی بر قریب‌الوقوع بودن توافق هسته‌ای میان کشورش و ایالات متحده را کم‌اهمیت جلوه داد.
عراقچی نوشت: «مطمئن نیستم هنوز به آن نقطه رسیده باشیم.»
