غذارسانی نادرست به حیوانات خیابانی منجر به وارد شدن آسیب به حیوانات، اکوسیستم شهری و بهداشت عمومی جامعه می‌شود/ افزایش جمعیت سگ‌های رهاشده، خطر حمله آن‌ها به انسان‌ها را بالاتر می‌برد/ مدیریت جمعیت حیوانات خیابانی از ضروریات حفظ امنیت عمومی محسوب می‌شود
عادات نادرست در تغذیه حیوانات خیابانی علاوه بر این که می‌تواند منجر به بروز مشکلات جسمی متعددی برای خود این حیوانات شود، تأثیرات مخربی بر اکوسیستم‌های شهری و طبیعی نیز وارد می‌کند و تهدیدی جدی برای بهداشت عمومی جامعه محسوب می‌شود. تغذیه مکرر حیوانات خیابانی همچنین باعث می‌شود آن‌ها به حضور انسان وابسته شدند و از رفتارهای طبیعی خود مانند شکار و جست‌وجوی غذا دست بکشند. این وابستگی می‌تواند منجر به کاهش توانمندی‌های بقا و افزایش آسیب‌پذیری حیوانات شود. یکی از پیامدهای جدی غذارسانی به حیوانات خیابانی، افزایش خطر حمله و رفتارهای پرخطر از سوی برخی حیوانات، به‌ویژه حمله سگ‌ها به انسان‌ها است. تغذیه بی‌رویه و غیرمنطقی سگ‌های رهاشده باعث افزایش جمعیت این حیوانات می‌شود که در نتیجه، کنترل و مدیریت آن‌ها را دشوارتر می‌سازد و احتمال برخوردهای خطرناک آن‌ها با انسان‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین ایجاد فرهنگ آموزش صحیح نگهداری حیوانات، مدیریت جمعیت حیوانات خیابانی و تدوین قوانین سختگیرانه‌تر در این حوزه از ضروریات حفظ امنیت عمومی به شمار می‌رود.
دیده‌بان ایران؛ اکرم قدرت: حیوانات خانگی نظیر سگ و گربه بخش مهمی از زندگی بسیاری از خانواده‌ها را تشکیل می‌دهند و مراقبت صحیح از آن‌ها نقش اساسی در حفظ سلامت و رفاه آن‌ها دارد. یکی از مهم‌ترین مسائل در این زمینه، تغذیه مناسب این حیوانات است. متأسفانه، برخی از مردم به دلایل مختلف، عادت‌های نادرستی در غذا دادن به حیوانات خانگی دارند که می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت آن‌ها وارد کند.
عادات نادرست در تغذیه حیوانات خانگی و حیوانات خیابانی می‌تواند منجر به بروز مشکلات متعددی شود، از جمله چاقی و مشکلات مرتبط با اضافه وزن، اختلالات گوارشی مانند اسهال، استفراغ و زخم معده، بروز بیماری‌های کبدی و کلیوی، کمبود مواد مغذی ضروری و ضعف سیستم ایمنی و مسمومیت‌های حاد و حتی در بیشتر موارد مرگ این حیوانات به دلیل همین عادات نادرست تغذیه‌ای رخ می‌دهد.
علاوه بر مشکلات سلامتی که تغذیه نادرست برای حیوانات خانگی و خیابانی ایجاد می‌کند، این عادات می‌تواند تأثیرات مخربی بر اکوسیستم‌های شهری و طبیعی نیز داشته باشد. غذا دادن به سگ‌ها، گربه‌ها و حتی سایر حیوانات خیابانی با خوراکی‌های نامناسب، می‌تواند بیش از حد تعادل زیستی را به‌هم بزند و پیامدهایی مانند افزایش جمعیت غیرطبیعی حیوانات خیابانی، تغییر رفتار طبیعی حیوانات، آلودگی محیط‌زیست و تداخل در زنجیره غذایی را به دنبال داشته باشد.
عادات اشتباه در تغذیه حیوانات خانگی و خیابانی، علاوه بر آسیب به خود حیوانات و اکوسیستم، می‌تواند تهدیدی جدی برای بهداشت عمومی جامعه نیز باشد. برخی از مهم‌ترین پیامدهای بهداشتی شامل گسترش بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، افزایش جمعیت حیوانات ناقل بیماری، آلودگی محیط‌زیست و منابع آبی، کاهش کیفیت زندگی شهری، تجمع حیوانات و زباله‌های ناشی از غذا دادن، مشکلاتی مانند بوی نامطبوع، سر و صدا و آسیب به فضای عمومی است که به‌طور مستقیم بر رفاه و سلامت مردم تأثیرگذار است.
همچنین تغذیه مکرر حیوانات خیابانی باعث می‌شود آن‌ها به حضور انسان وابسته شدند و از رفتارهای طبیعی خود مانند شکار و جست‌وجوی غذا دست بکشند. این وابستگی می‌تواند منجر به کاهش توانمندی‌های بقا و افزایش آسیب‌پذیری حیوانات شود.
حیواناتی که به طور مداوم از طریق غذا دادن توسط انسان‌ها تغذیه می‌شوند، استقلال خود را در پیدا کردن غذا از دست می‌دهند و ممکن است در مواجهه با تغییرات محیطی یا حذف ناگهانی منبع غذایی، دچار مشکل شوند. علاوه بر این، تغذیه غیرطبیعی می‌تواند چرخه طبیعی تولید مثل و رفتارهای اجتماعی حیوانات را مختل کند که این مسأله هم به سلامت جمعیت آن‌ها و هم به تعادل اکوسیستم آسیب می‌زند.
از همه مهمتر، حیوانات دست‌آموز یا وابسته به انسان، ممکن است در مواجهه با شرایط غیرمنتظره یا حملات دیگر حیوانات، توان مقابله و فرار نداشته باشند و آسیب ببینند.
یکی از پیامدهای جدی عادت‌های نادرست در تغذیه و نگهداری از حیوانات خانگی و حیوانات خیابانی، افزایش خطر حمله و رفتارهای پرخطر از سوی برخی حیوانات، به‌ویژه حمله سگ‌ها به انسان‌ها است. این مسأله به‌خصوص برای کودکان که آسیب‌پذیری بیشتری دارند، می‌تواند تهدیدی جدی باشد.
تغذیه بی‌رویه و غیرمنطقی سگ‌های خیابانی باعث افزایش جمعیت این حیوانات می‌شود که در نتیجه کنترل و مدیریت آن‌ها را دشوارتر می‌سازد و احتمال برخوردهای خطرناک آن‌ها با انسان‌ها را افزایش می‌دهد.
سگ‌هایی که به دلیل عدم آموزش، ترس یا احساس تهدید، دچار اضطراب و پرخاشگری می‌شوند، ممکن است به کودکان حمله کنند که این حوادث می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی شدید و حتی خطرات جانی شود. بنابراین ایجاد فرهنگ آموزش صحیح نگهداری حیوانات، مدیریت جمعیت حیوانات خیابانی و تدوین قوانین سختگیرانه‌تر در این حوزه از ضروریات حفظ امنیت عمومی به شمار می‌رود.
مطالعات و آمارهای جهانی نشان می‌دهد که هرساله هزاران مورد حمله سگ‌ها به انسان‌ها گزارش می‌شود که بخش قابل توجهی از قربانیان، کودکان هستند. در ایرانی نیز گزارش‌هایی از حملات سگ‌های خیابانی و حتی برخی سگ‌های خانگی که به درستی نگهداری نشده‌اند، وجود دارد که منجر به آسیب‌های جسمی و روانی شدید شده است.
آسیب‌های فیزیکی شامل گازگرفتگی، پاره شدن پوست و عضلات و در موارد شدیدتر، جراحات عمیق و حتی تهدید جانی و ایجاد ترس و اضطراب در کودکان و خانواده‌ها در کشور کاملا قابل مشاهده است.
بنابراین مدیریت و کنترل جمعیت حیوانات خیابانی از طریق برنامه‌های عقیم‌سازی و نگهداری مناسب، تدوین و اجرای قوانین سختگیرانه‌تر در خصوص نگهداری از حیوانات خانگی و برخورد با حیوانات خیابانی خطرناک و همچنین آگاهی‌رسانی به خانواده‌ها و کودکان درباره نکات ایمنی و رفتار مناسب در مواجهه با حیوانات، نه‌تنها سلامت و امنیت شهروندان را تضمین می‌کند، بلکه موجب بهبود رفاه حیوانات و حفظ تعادل اکوسیستم شهری نیز خواهد شد.
یکی از سوالات اساسی که در حوزه حمایت از حیوانات مطرح می‌شود، چرایی اختصاص منابع و توجه به حیوانات خیابانی، در حالی است که برخی افراد نیازمند و آسیب‌پذیر جامعه هنوز در انتظار حمایت‌های حداقلی هستند. متأسفانه در بسیاری از جوامع از جمله ایران، نظام حمایتی و رفاهی جامع و مؤثر برای افراد نیازمند وجود ندارد یا ناکافی است. این خلأ باعث می‌شود که برخی افراد احساس کنند کمک به حیوانات حداقل کاری است که می‌توانند انجام دهند.
بهترین راهکار، توسعه و تقویت برنامه‌های حمایتی هم‌زمان برای انسان‌ها و حیوانات است. این امر نیازمند سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه، بودجه‌بندی دقیق و افزایش آگاهی عمومی است تا هیچ‌یک از دو حوزه آسیب‌پذیر نادیده گرفته نشوند.
همچنین تأثیر رسیدگی نادرست به گربه‌ها بر افزایش جمعیت موش‌ها و پیامدهای زیست‌محیطی آن غیرقابل انکار و واضح است. گربه‌ها به طور طبیعی شکارچیان موش‌ها و سایر جوندگان شهری به شمار می‌آیند و حضور آن‌ها در محیط‌های شهری می‌تواند به کنترل جمعیت این آفات کمک کند. با این حال، رسیدگی نامناسب و مدیریت ناقص جمعیت گربه‌ها می‌تواند به‌طور غیرمنتظره‌ای بر تعادل اکوسیستم شهری تأثیر بگذارد.
در برخی موارد، تغذیه مستقیم و بی‌رویه گربه‌ها توسط مردم، باعث افزایش بی‌رویه و غیرطبیعی جمعیت گربه‌ها شده است که این امر می‌تواند باعث افزایش فشار بر منابع غذایی طبیعی گربه‌ها و کاهش انگیزه آن‌ها برای شکار موش‌ها شود. نتیجه این تغییر رفتار، افزایش غیرمستقیم جمعیت موش‌ها است. افزایش جمعیت موش‌ها به عنوان ناقلان بیماری‌هایی نظیر هاری، طاعون و انواع عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، تهدیدی جدی برای سلامت عمومی شهروندان به شمار می‌آید.
شهرداری‌ها نقش کلیدی در مدیریت حیوانات خیابانی و حفظ سلامت محیط شهری دارند، اما در بسیاری از شهرها، عملکرد مطلوبی در این زمینه مشاهده نمی‌شود. دلایل عمده این مسأله عبارت‌اند ازکمبود منابع مالی و نیروهای انسانی، نبود برنامه‌های جامع و علمی، موانع قانونی و فرهنگی، نبود همکاری و هماهنگی بین شهرداری‌ها با سازمان محیط‌زیست، مراکز بهداشت و نهادهای غیردولتی و فشارهای اجتماعی و مخالفت عمومی.
برای جلوگیری از عادت اشتباه غذا دادن غیرمسئولانه به حیوانات خیابانی، چند نهاد مختلف به طور مشترک مسئولیت دارند که باید باهم همکاری کنند این نهادهای مسئول شامل شهرداری‌ها، سازمان حفاظت محیط‌زیست، پلیس و دستگاه قضایی هتسند که باید به مدیریت جمعیت حیوانات خیابانی، اجرای برنامه‌های عقیم‌سازی و واکسیناسیون، نظارت بر محیط‌های عمومی و جلوگیری از تجمع حیوانات و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه بپردازند.
در پایان باید گفت طی سال‌های اخیر، با افزایش تعداد حیوانات خیابانی به‌ویژه گربه‌ها و سگ‌ها در سطح شهر، پدیده غذارسانی خودسرانه توسط شهروندان به یکی از موضوعات مهم و مورد بحث در حوزه مدیریت شهری تبدیل شده است. اگرچه کمک به حیوانات بی‌سرپناه اقدامی انسان‌دوستانه تلقی می‌شود، اما رهاسازی غذا در معابر عمومی و اماکن پرتردد نه‌تنها مشکلات زیست‌محیطی و شهری به وجود می‌آورد، بلکه مستقیماً به تهدیدی برای بهداشت عمومی شهروندان انجامیده است.
شهرداری‌ها در اغلب موارد فاقد دستورالعمل مشخص برای مدیریت غذارسانی به حیوانات خیابانی هستند. هیچ آیین‌نامه شفاف و قابل اجرایی برای تعیین مکان‌های مجاز، نوع غذاها، یا افراد مسئول وجود ندارد.
موضوع غذارسانی به حیوانات خیابانی در شهرها، در تقاطع میان اخلاق انسانی و سلامت عمومی قرار دارد. شهرداری‌ها به عنوان مسئول مستقیم حفظ نظم، بهداشت و سلامت شهری، نمی‌توانند در برابر این موضوع بی‌تفاوت بمانند.
در حالی که رویکرد قهری و صرفاً تنبیهی ممکن است با واکنش منفی جامعه همراه شود، اتخاذ سیاست‌های شفاف، برنامه‌ریزی اصولی، آموزش عمومی و همکاری با نهادهای مدنی می‌تواند این چالش را به فرصتی برای ارتقای فرهنگ شهری و حفظ هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با حیوانات تبدل کند.
فضولات سگ و گربه در فضاهای عمومی شهری، به‌ویژه در کوچه‌ها و معابر، یکی از چالش‌های بهداشتی مهم است. این مسأله به دلیل انتقال عوامل بیماری‌زا از حیوان به انسان، مخصوصاً کودکان که بیشتر در معرض خطر قرار دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
کودکان به دلیل بازی در معابر و زمین‌های بازی شهری، بیشتر در تماس مستقیم با خاک و سطوح آلوده به فضولات حیوانات قرار می‌گیرند. این تماس می‌تواند موجب ابتلای آن‌ها به بیماری‌های مختلف شود.
فضولات گربه منبع اصلی این بیماری انگلی هستند. کودکان به‌ویژه کودکان خردسال و زنان باردار اگر در تماس با خاک یا اشیای آلوده قرار گیرند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. این بیماری می‌تواند باعث مشکلات جدی در سیستم عصبی و بینایی شود.
فضولات حیوانات همچنین می‌تواند محیط مناسبی برای رشد قارچ‌ها و ویروس‌ها باشند که به‌ویژه کودکانِ دارای سیستم ایمنی ضعیف را مورد آسیب قرار می‌دهد.
منبع: دیده‌بان ایران
