رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست: مجلس با ورود دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی توسط شهرداری تهران مخالف است/ نگرانی از انتشار گازهای سمی توسط دستگاه زباله‌سوز غول‌پیکر/ دستگاه زباله‌سوز فعال در آرادکوه، بی‌کیفیت چینی است
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس با تأکید بر این که سوزاندن زباله، آخرین راهکار در مدیریت پسماندهای شهری محسوب می‌شود، گفت: در دنیا زمانی به سمت سوزاندن زباله‌ها روی می‌آورند که هیچ راهکار دیگری برای مدیریت پسماندها وجود نداشته باشد، یعنی اصطلاحاً زباله‌های ریجکتی به دستگاه زباله‌سوز هدایت می‌شوند، نه همه زباله‌های یک شهر. بنابراین این که بخواهیم کل پسماند تولیدی روزانه شهر تهران را با یک دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی بسوزانیم، به هیچ وجه راهکاری علمی برای مدیریت پسماندهای پایتخت محسوب نمی‌شود./ با توجه به نگرانی‌هایی که نسبت به انتشار گازهای سمی توسط دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی وجود دارد، هم سازمان محیط‌زیست و هم وزارت بهداشت با وارد کردن این دستگاه به کشورمان مخالف هستند و حتی خود وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها هم نسبت به این موضوع نقد دارد. ما هم در مجلس براساس مشورت با کارشناسان فنی با خریداری دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی مخالفیم./ دستگاه زباله‌سوز ۲۰۰ تنی موجود در مجتمع دفع پسماند آرادکوه که هم‌اکنون در حال فعالیت است، به‌شدت کیفیت پایینی دارد، به نحوی که هم میزان تولید آلاینده آن بسیار بالاست و هم مصرف آب و سوخت بسیار زیادی دارد. این دستگاه عملاً یک دستگاه بی‌کیفیت چینی است.
دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار: حدود دو سال قبل، شهرداری تهران قراردادی ۲.۱ میلیارد یورویی را برای توسعه ناوگان حمل‌ونقل پایتخت و سیستم‌های هوشمند شهری با شرکت‌های چینی منعقد کرد. بخشی از این قرارداد شامل خرید یک دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی است، اما این طرح با مخالفت جدی سازمان حفاظت محیط‌زیست روبه‌رو شده است. کارشناسان این سازمان معتقدند فعالیت چنین دستگاهی می‌تواند گازهای سمی و فلزات سنگین را وارد آسمان کند و به سلامت عمومی جامعه آسیب برساند. مسئولان سازمان محیط‌زیست تأکید دارند که سوزاندن زباله باید آخرین راهکار در حوزه مدیریت پسماند باشد و پیش از آن باید اقدامات پیشگیرانه مانند کاهش تولید زباله، تفکیک از مبدأ و تولید کمپوست به‌طور کامل اجرا شود. با این حال، شهرداری تهران که در گذشته طرفدار تولید کمپوست بود، اصرار دارد که خرید زباله‌سوز غول‌پیکر را ادامه دهد؛ احتمالاً برای تحقق بخشی از تعهدات مالی قرارداد با شرکت‌های چینی.
این اختلاف میان شهرداری و سازمان محیط‌زیست طی یک سال گذشته ادامه یافته است. در پنجاه و پنجمین جلسه کارگروه ملی مدیریت پسماند که روز ۲۹ مرداد امسال برگزار شد، شهردار تهران غیبت داشت و این موضوع به‌نوعی به قهر مدیریت شهری با دولت تعبیر شد. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در نشست خبری روز ۱۱ شهریور توضیح داد که ورود دستگاه زباله‌سوز توسط شهرداری تهران منوط به تأیید کامل سازمان محیط‌زیست و اطمینان از عدم آلایندگی آن است و تا رفع نگرانی‌ها، این پروژه اجرایی نخواهد شد. اما در جلسه بعدی کارگروه ملی مدیریت پسماند که روز ۲۶ شهریور برگزار شد، شهردار تهران حضور یافت، ولی اختلافات همچنان ادامه داشت. مسئولان سازمان محیط‌زیست تأکید کردند که کمپوست تولیدی شهرداری‌ها در شرایط کنونی به دلیل عدم تفکیک زباله‌ها از مبدأ، سرشار از پلاستیک، شیشه و فلزات است و استفاده از آن می‌تواند به خاک کشور آسیب برساند و میکروارگانیسم‌های خاک را مختل کند.
مسئولان حاضر در جلسه ۲۶ شهریور همچنین درباره کاهش مواد آلی خاک کشور به دلیل خشکسالی‌های اخیر و نیاز به کود و کمپوست استاندارد صحبت کردند. توافق شد شهرداری‌هایی که زباله‌های خود را از مبدأ تفکیک می‌کنند، مشوق دریافت کنند و وزارت جهاد کشاورزی کمپوست باکیفیت این شهرداری‌ها را با قیمت تضمینی خریداری کند تا استفاده از این کمپوست در بخش کشاورزی و تولید کالاهای مصرفی مردم افزایش یابد. با این حال، موضوع اصلی جلسه همچنان خرید زباله‌سوز ۶ هزار تنی از چین بود. پیشنهاد اولیه کارشناسان این بود که ابتدا یک دستگاه زباله‌سوز ۵۰ تنی وارد شود تا میزان انتشار آلاینده‌ها و عملکرد فیلترها بررسی شود و پس از تأیید، شهرداری اقدام به خرید زباله‌سوز غول‌پیکر کند. از نظر کارشناسان حوزه محیط‌زیست، این رویکرد می‌تواند راهکاری میانه برای کاهش نگرانی‌های زیست‌محیطی باشد، اما شهرداری تهران همچنان بر خرید دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی اصرار دارد.
دیده‌بان ایران درباره چرایی اصرار شهرداری تهران برای خرید دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی، لزوم تولید کمپوست باکیفیت توسط شهرداری‌ها، مشکلات موجود در حوزه تفکیک زباله از مبدأ و سایر معضلات حوزه پسماند کشور با سمیه رفیعی، نایب‌رئیس دوم کمیسیون کشاورزی، آب، محیط‌زیست و منابع طبیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست و نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
کاهش میزان تولید زباله در تهران از ۷ هزار به ۵ تا ۶ هزار تن در روز
سمیه رفیعی، نایب‌رئیس دوم کمیسیون کشاورزی، آب، محیط‌زیست و منابع طبیعی مجلس در ابتدای اظهارات خود به خبرنگار دیده‌بان ایران توضیح داد: در گذشته کل حجم زباله تهران حدود ۷ هزار تن در روز بود، اما در حال حاضر به دلیل مشکلات معیشتی مردم، مقدار پسماند تولیدی توسط شهروندان کاهش یافته و اکنون حجم زباله تولیدی در پایتخت روزانه بین ۵ تا ۶ هزار تن است. اساساً سوزاندن زباله، یکی از راهکارهای مدیریت پسماندهای شهری و خانگی است که در همه‌جای دنیا از آن استفاده می‌شود، اما اشکالی که به این موضوع وارد است، چگونگی عملکرد دستگاه زباله‌سوز است؛ یعنی این که این دستگاه قرار است چه نوع زباله‌هایی را بسوزاند و چه آلاینده‌هایی را تولید کند و برای کاهش تولید آلاینده‌ها از چه نوع سیستم فیلتراسیونی قرار است استفاده شود.
وی با تأکید بر این که سوزاندن زباله، آخرین راهکار در مدیریت پسماندهای شهری محسوب می‌شود، گفت: در دنیا زمانی به سمت سوزاندن زباله‌ها روی می‌آورند که هیچ راهکار دیگری برای مدیریت پسماند وجود نداشته باشد، یعنی اصطلاحاً زباله‌های ریجکتی به دستگاه زباله‌سوز هدایت می‌شوند، نه همه زباله‌های یک شهر. بنابراین این که بخواهیم کل پسماند تولیدی روزانه شهر تهران را با یک دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی بسوزانیم، به هیچ وجه راهکاری علمی برای مدیریت پسماندهای پایتخت محسوب نمی‌شود.
فیلتر دستگاه زباله‌سوز باید جلوی خروج گازهای سمی را بگیرد
رفیعی همچنین نسبت به دستگاه زباله‌سوز ۲۰۰ تنی موجود در مجتمع دفع پسماند آرادکوه نیز انتقاد کرد و گفت: دستگاه زباله‌سوزی که هم‌اکنون در تهران کار می‌کند، به‌شدت کیفیت پایینی دارد، به نحوی که هم میزان تولید آلاینده آن بسیار بالاست و هم مصرف آب و سوخت بسیار زیادی دارد. این دستگاه یک دستگاه بی‌کیفیت چینی است و متأسفانه یک دستگاه زباله‌سوز تولیدشده توسط همین شرکت در نوشهر نیز نصب شده است که به خاطر مشکل تأمین آب، نمی‌تواند در این شهر فعالیت کند. این در حالی است که در شرایط امروز، ما نباید به دنبال وارد کردن دستگاهی باشیم که فناوری آن از هر حیث عقب‌مانده باشد.
رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی ادامه داد: مسئولان شهرداری تهران می‌گویند شرکت تولیدکننده دستگاه ۶ هزار تنی که قصد خرید آن را دارند، با شرکتی که زباله‌سوز بی‌کیفیت قبلی را تولید کرده، متفاوت است، ولی هنوز هم نسبت به خروجی فیلتراسیون این دستگاه انتقاد وجود دارد. فیلتر این دستگاه باید به گونه‌ای باشد که بتواند جلوی خروج دو گاز خطرناک «دی‌اکسین» و «فوران» را که در فرآیند سوزاندن زباله ایجاد می‌شود، بگیرد. همچنین این دستگاه نباید به هیچ وجه آلودگی متراکم منتشر کند و به تشدید آلودگی هوا در جنوب پایتخت دامن بزند.
وی در ادامه تأکید کرد: با توجه به نگرانی‌هایی که نسبت به انتشار گازهای سمی توسط دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی وجود دارد، هم سازمان محیط‌زیست و هم وزارت بهداشت با وارد کردن این دستگاه به کشورمان مخالف هستند و حتی خود وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها هم نسبت به این موضوع نقد دارد. ما هم در مجلس براساس مشورت با کارشناسان فنی با خریداری دستگاه زباله‌سوز ۶ هزار تنی مخالفیم و معقتدیم که سوزاندن زباله‌ها زمانی می‌تواند راهکاری برای مدیریت پسماند باشد که همه جوانب فنی و استانداردهای لازم رعایت شود.
به‌جز اصفهان، تقریباً در هیچ شهر دیگری تفکیک از مبدأ انجام نمی‌شود
رفیعی به ارتباط مهم میان تفکیک زباله از مبدأ و تولید کمپوست باکیفیت نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به این که تقریباً در همه شهرهای کشورمان تفکیک پسماندها از مبدأ انجام نمی‌شود، متأسفانه عمده شهرداری‌های کشور نمی‌توانند کمپوست باکیفیت تولید کنند. این در حالی است که از زمان تصویب قانون مدیریت پسماندها در سال ۸۳، همواره روی اصل تفکیک از مبدأ تأکید شده است، اما به‌جز شهر اصفهان، تقریباً هیچ شهر دیگری به انجام این کار روی نیاورده است. بهترین کمپوست تولیدی شهرداری‌های کشور نیز توسط شهرداری اصفهان تولید می‌شود که هم به مصرف کشاورزان می‌رسد و هم در فضای سبز این شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: کشورمان همچنان در موضوع تفکیک زباله از مبدأ به‌شدت دچار مشکل است. به‌طور کل، چرخه مدیریت پسماند در ایران باید کامل شود، در شرایطی که بعد از گذشت ۲۱ سال از تصویب قانون مدیریت پسماند، هنوز در این زمینه دچار ضعف هستیم. این در حالی است که در قانون مذکور، تعاریف مختلفی از پسماند مانند پسماند صنعتی، عادی و پزشکی انجام شده و مدیریت هرکدام از این زباله‌ها برعهده دستگاه‌های خاص خود گذاشته شده است، اما در عمل بسیاری از تکالیف تعیین‌شده در قانون به‌درستی اجرا نمی‌شوند و روی زمین مانده‌اند.
اصلاح قانون مدیریت پسماندها در دستور کار مجلس قرار دارد
رفیعی همچنین به حضور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در دی‌ماه ۱۴۰۳ در مجلس برای ارائه گزارش نظارتی درباره اجرای قانون مدیریت پسماندها، اشاره کرد و گفت: سال گذشته که خانم شینا انصاری به صحن مجلس آمد، ایشان گزارشی از نحوه اجرای قانون مدیریت پسماندها به پارلمان ارائه کرد. این در حالی است که آن زمان، ۲۰ سال از زمان تصویب این قانون می‌گذشت، اما هیچ دولتی حاضر به ارائه گزارش در این زمینه به مجلس نشده بود. بنابراین مجلس از دولت درخواست کرد که بعد از سپری شدن دو دهه، گزارشی را در این خصوص ارائه کند و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم به مجلس آمد. خوشبختانه در دولت چهاردهم شاهد اراده‌ای مناسب برای بهبود وضعیت مدیریت پسماندهای کشور هستیم و سازمان محیط‌زیست هم همراهی خوبی با مجلس برای اصلاح بخش‌هایی از قانون مدیریت پسماندها داشته است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به خلأهایی که در حال حاضر قانون مدیریت پسماندها دارد و نیازهای کشور که در آینده تغییر خواهد کرد، اصلاح این قانون در دستور کار مجلس قرار گرفته است و در همین راستا، مطالعات تطبیقی زیادی انجام شد و امکان‌های بسیاری که در کشور برای بهبود وضعیت مدیریت پسماند وجود دارد، بررسی شد و حتی ایجاد اشتغال سبز را هم در فرآیند اصلاح قانون پیش‌بینی کرده‌ایم. اساس این اصلاحیه که هم‌اکنون توسط هیأت‌رئیسه مجلس اعلام وصول شده، بر دو محور مهم اقتصاد چرخشی و امتداد مسئولیت تولید استوار است.
منبع: دیده‌بان ایران
