جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس: کم‌کاری سازمان محیط‌زیست در مسأله آلودگی هوا کاملاً پررنگ است/ بنزین موجود در جایگاه‌های سوخت بعضی جاده‌ها، یورو ۴ نیست/ اغلب نیروگاه‌های مازوت‌سوز، همچنان مازوت پرگوگرد می‌سوزانند
سید محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تأکید بر این که سازمان حفاظت محیط‌زیست در پیگیری اقدامات دستگاه‌های گوناگون و نظارت عالی در حوزه آلودگی هوا ضعیف عمل کرده و کم‌کاری این سازمان در این مسأله کاملاً پررنگ است، به دیده‌بان ایران گفت: کیفیت بنزین تولیدی در بعضی موارد پایین است و کیفیت پایین بخشی از بنزین مصرفی در سطح کشور، به تشدید آلودگی هوای کلانشهرها دامن می‌زند. البته مسئولان سازمان محیط‌زیست می‌گویند بنزینی که به پمپ‌بنزین‌های شهرهای بزرگی مثل تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و اراک تحویل داده می‌شود، از استاندارد یورو ۴ برخوردار است، اما نکته قابل توجه این است که در کلانشهری مثل تهران، همه خودروها از جایگاه‌های سوخت داخل شهر بنزین نمی‌زنند، بلکه برخی خودروها در خارج شهر باک خود را پر می‌کنند، اما روزانه در تهران تردد دارند. این در حالی است که بنزین موجود در جایگاه‌های سوختی که در بعضی جاده‌ها قرار گرفته‌اند، کیفیت یورو ۴ را ندارد./ با وجود این که سال‌هاست درباره مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها صحبت می‌شود، اما هنوز بسیاری از نیروگاه‌ها به سمت استفاده از مازوت کم‌گوگرد حرکت نکرده‌اند. این در حالی است که از سال ۱۴۰۰، ۵ سال فرصت داده شد تا نیروگاه‌ها به سمت مازوت کم‌گوگرد حرکت کنند، اما اکنون شاهد آن هستیم که این برنامه به‌کُندی پیش رفته است و فقط در برخی استان‌ها مازوت کم‌گوگرد تحویل داده شده، ولی در اغلب نیروگاه‌های مازوت‌سوز، همچنان مازوت پرگوگرد سوزانده می‌شود.
دیده‌بان ایران؛ سال‌هاست که آلودگی هوا در کلانشهرها به یکی از پایدارترین و جدی‌ترین بحران‌های محیط‌زیستی کشورمان تبدیل شده است؛ بحرانی که به‌ویژه در فصول سرد سال، شهرهای بزرگ را درگیر می‌کند و سلامت میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ به نحوی که براساس اعلام مرکز کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سالانه حدود ۵۴ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در ایران ثبت می‌شود. افزایش محسوس غلظت آلاینده‌ها در تهران، اصفهان، مشهد، اهواز، تبریز، اراک و دیگر شهرهای بزرگ نشان می‌دهد که مسأله آلودگی هوا تنها یک پدیده موضعی یا مقطعی نیست، بلکه به ساختارهای فرسوده، اجرا نشدن قوانین و مقررات مصوب و سال‌ها بی‌توجهی انباشته‌شده بازمی‌گردد.
یکی از دلایل اصلی این وضعیت، سهم بالای خودروها و موتورسیکلت‌های پرمصرف و بعضاً فرسوده در تردد در کلانشهرهاست که با استانداردهای روز دنیا فاصله چشمگیری دارند. ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز در تمام شهرهای کشورمان به‌دلیل کمبود سرمایه‌گذاری، قدیمی و ناکارآمد مانده است و این موضوع، هم شهروندان را به استفاده از وسایل نقلیه شخصی سوق داده و هم خود این ناوگان فرسوده را به منبعی برای انتشار آلاینده‌های بیشتر تبدیل کرده است. برخوردار نبودن بسیاری از شهرهای کشور از سوخت استاندارد، ضعف در نظارت بر معاینه فنی و تولید خودروهای کم‌کیفیت داخلی نیز بر شدت بحران افزوده است.
این مسائل در کنار استفاده از سوخت آلاینده مازوت در برخی نیروگاه‌ها و صنایع کشور، منجر به تشدید معضل آلودگی هوا در سراسر ایران شده است. همچنین فعالیت‌های صنعتی در حاشیه و حتی در داخل شهرهای بزرگ و بی‌توجهی به انتقال یا نوسازی آن‌ها، سهم قابل توجهی در انتشار آلاینده‌ها داشته است. با این حال، شاید مهمترین ریشه بحران، نگاه کوتاه‌مدت مسئولان به مسأله آلودگی هوا باشد. در دهه‌های گذشته، قوانین و مقررات متعددی برای کنترل آلودگی تصویب شده است، اما بسیاری از آن‌ها یا اجرا نشده‌اند یا نیمه‌کاره رها شده‌اند. این اتفاق باعث شده است که آلودگی هوا از مرز هشدار خارج شود و به یک وضعیت مزمن تبدیل شود که تقریباً دامن همه شهرهای بزرگ ایران را گرفته است.
در همین راستا درباره علل تشدید آلودگی هوا در اغلب شهرهای بزرگ کشور، کم‌کاری دستگاه‌های ذی‌ربط در مبارزه با این معضل، نقش ریشه‌های مختلف آلودگی هوا در انتشار آلاینده‌ها و راهکارهای مؤثر برای کاهش بحران در فصول سرد سال، دیده بان ایران با سید محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان و نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است.
مشروح گفت‌وگوی ا سید محمد جمالیان، نماینده مجلس دوازدهم با دیده بان ایران را در ادامه می‌خوانید.
معضل آلودگی هوا از تهران به دیگر کلانشهرها سرایت کرده است
سید محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تأکید بر این که معضل آلودگی هوا سال‌هاست که حل‌نشده باقی مانده و در سال‌های اخیر، از تهران به سایر کلانشهرهای کشور نیز سرایت کرده است به دیده بان ایران گفت : وقتی می‌خواهیم معضلی را حل کنیم، نیازمند داشتن برنامه هستیم و باید زمان‌بندی مشخصی را تعیین کنیم تا بدانیم که قرار است در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، چه اقداماتی انجام دهیم. اما در مسأله آلودگی هوا، با وجود داشتن قوانین و مقررات مشخص، کمتر شاهد اجرایی شدن دستورالعمل‌های مربوطه بوده‌ایم و همین موضوع، معضل را تشدید کرده است.
نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در موضوع آلودگی هوا، ارگان‌های متعددی از جمله وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و نهادهای دیگری باید کمک کنند تا آلودگی هوا کاهش یابد، اما گلایه اصلی ما این است که سازمان حفاظت محیط‌زیست در پیگیری اقدامات دستگاه‌های گوناگون و نظارت عالی در این زمینه ضعیف عمل کرده و کم‌کاری این سازمان در این مسأله کاملاً پررنگ است. این روزها بحث افزایش آلاینده‌های هوا به یک مطالبه عمومی در کشور تبدیل شده است و شاهد آن هستیم که همه مردم درگیر این معضل هستند، اما اقدام مؤثری برای کاهش آلودگی هوا در سطح کشور انجام نمی‌شود.
رئیس سازمان محیط‌زیست چند بار مسأله آلودگی هوا را در دولت مطرح کرده است؟
جمالیان با بیان این که پایین بودن توان سازمان محیط‌زیست برای برخورد با دیگر دستگاه‌های اجرایی که مقصر تشدید آلودگی هوا هستند، قابل درک است، عنوان کرد: ما می‌پذیریم که سازمان حفاظت محیط‌زیست از قدرت کافی برای ایستادگی در برابر وزارتخانه‌های بزرگی که نقش مهمی در تشدید آلودگی هوا دارند، برخوردار نیست، ولی این موضوع نمی‌تواند توجیهی برای کم‌کاری‌های این سازمان در این بحران باشد. خانم دکتر شینا انصاری در طول یک سال و چند ماه گذشته که ریاست سازمان محیط‌زیست را برعهده دارند، چند بار در زمینه مقابله با آلودگی هوا از مجلس کمک گرفته‌اند یا چند بار این مسأله را در دولت فریاد زده‌اند؟
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تأکید کرد: در رأس دولت، یک شخصیت علمی قرار دارد که در سطح جهان شناخته شده است و من بعید می‌دانم که اگر خانم دکتر انصاری، دو هفته پشت سر هم موضوع آلودگی هوا را در هیأت دولت مطرح کند، دکتر پزشکیان بی‌تفاوت از کنار این مسأله عبور کند. بنابراین با وجود همه مشکلاتی که پیشِ‌روی سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار دارد، حتماً امکان پیگیری مسائل مربوط به آلودگی هوا در هیأت دولت وجود دارد.
مردم می‌پرسند که چرا مسئولان در طول سال‌های متمادی راهکاری برای رفع آلودگی هوا اجرا نکرده‌اند
جمالیان با بیان این که در سال‌های گذشته، معضل آلودگی هوا نه‌تنها حل نشده، بلکه تشدید شده است، گفت: وضعیت آلودگی هوا و بدتر شدن آن در چند سال اخیر، بسیار نگران‌کننده است، زیرا نه‌تنها این معضل باعث تهدید سلامت عمومی مردم می‌شود، بلکه این پرسش برای افکار عمومی ایجاد شده است که چرا مسئولان در طول سال‌های متمادی، راهکاری برای رفع این معضل که مطالبه عمومی ایرانیان است، اجرا نکرده‌اند. روند کُند اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی آن با خودروهای نو و همچنین روند نامناسب تولید خودروهای کم‌کیفیت داخلی، مسائلی است که مردم هر روز تبعات آن را مشاهده می‌کنند و برایشان جای سؤال است که چرا این مشکلات حل نمی‌شود.
نماینده اراک در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: ایران خودش تولیدکننده بنزین است و مردم می‌پرسند که چرا کیفیت بنزین تولیدی در بعضی موارد پایین است و کیفیت پایین بخشی از بنزین مصرفی در سطح کشور، به تشدید آلودگی هوای کلانشهرها دامن می‌زند. همچنین با وجود این که سال‌هاست درباره مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها صحبت می‌شود، مردم می‌پرسند چرا نیروگاه‌های ما هنوز به سمت استفاده از مازوت کم‌گوگرد حرکت نکرده‌اند. این در حالی است که همه این مسائل در قانون هوای پاک مورد توجه قرار گرفته است. البته در برخی موارد مثل مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها که ۵ سال فرصت برای رفع مشکل در نظر گرفته شده، برنامه‌ای زمان‌بندی‌شده پیش‌بینی شده است و امروز دستگاه‌های متولی باید جوابگوی مردم باشند که این برنامه‌ها چگونه اجرایی می‌شود.
نمی‌دانیم که برنامه دولت و سازمان محیط‌زیست برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها چیست
جمالیان ضمن انتقاد از بی‌توجهی دولت‌های مختلف به قوانین و مقررات مصوب در حوزه آلودگی هوا، به دیده بان ایران گفت: امروز من به‌عنوان یک نماینده مجلس اطلاع ندارم که برنامه دولت و سازمان حفاظت محیط‌زیست برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها چیست و آنچه مشاهده می‌کنیم، فقط بدتر شدن وضعیت است. درباره مسأله مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها، از سال ۱۴۰۰، ۵ سال فرصت داده شد تا نیروگاه‌ها به سمت مازوت کم‌گوگرد حرکت کنند، اما اکنون شاهد آن هستیم که این برنامه به‌کُندی پیش رفته است و فقط در برخی استان‌ها مازوت کم‌گوگرد تحویل داده شده، ولی در اغلب نیروگاه‌های مازوت‌سوز، همچنان مازوت پرگوگرد سوزانده می‌شود.
نماینده اراک در مجلس در پاسخ به این پرسش که آیا بنزین تولیدی در سطح کشور از کیفیت نامناسبی برخوردار است و این مسأله به تشدید آلودگی هوا دامن زده، توضیح داد: مسئولان سازمان محیط‌زیست در جلساتی که با نمایندگان مجلس برگزار می‌کنند، می‌گویند بنزینی که به پمپ‌بنزین‌های شهرهای بزرگی مثل تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و اراک تحویل داده می‌شود، از استاندارد یورو ۴ برخوردار است، اما نکته قابل توجه این است که در کلانشهری مثل تهران، همه خودروها از جایگاه‌های سوخت داخل شهر بنزین نمی‌زنند، بلکه برخی خودروها در خارج شهر باک خود را پر می‌کنند، اما روزانه در تهران تردد دارند. این در حالی است که بنزین موجود در جایگاه‌های سوختی که در بعضی جاده‌ها قرار گرفته‌اند، کیفیت یورو ۴ را ندارد و احتراق ناقص آن می‌تواند به تشدید آلودگی هوا در کلانشهرها دامن بزند.
وی در پایان تصریح کرد: معضل مهم دیگر در حوزه آلودگی هوا، تولید خودروهای کم‌کیفیت پرمصرف توسط خودروسازان داخلی است. همه ما می‌دانیم که اگر خودروهای کم‌مصرف تولید کنیم، هم صرفه‌جویی در مصرف سوخت بیشتر می‌شود و هم آلودگی هوا کاهش می‌یابد. سال‌هاست که مردم، کارشناسان، نمایندگان مجلس و حتی برخی مسئولان دولتی، این مطالبه را مطرح کرده‌اند، اما هنوز جامه عمل پوشانده نشده است و همچنان شاهد تولید خودروهایی هستیم که بین ۱.۵ تا ۲ برابر خودروهای وارداتی سوخت مصرف می‌کنند.
منبع: دیده‌بان ایران
