اکبریان : حکم محاربه از سوی آیات عظام متناسب با ادبیات فقهی و تمدنی است
مدیر گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی می‌گوید: با بررسی ادبیات فتوای آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی و اینکه فتوا یا حکم هستند، به نظرم حکم است و حکمی به‌شمار می‌رود که مبتنی بر فتوا و دارای پشتوانه فتواست.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران، حجت الاسلام والمسلمین حسن‌علی اکبریان در نشست هم‌اندیشی «ظرفیت‌های فقه برای دفاع از ولی امر مسلمین و جامعه اسلامی» که در دانشگاه باقرالعلوم (ع) برگزار شد، با بررسی فتواها در حمایت از رهبری اظهار داشت: در ابتدا با بررسی حکم محاربه آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی برانیم تا ظرفیت فقه را از دل این ادبیات مراجع در بیاوریم.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: زمان‌شناسی و به‌موقع بودن حرکت مراجع جای تقدیر دارد، وقتی آیت‌الله سیستانی برای نخستین‌بار نسبت به تهدید رهبری از سوی رئیس‌جمهور آمریکا بیانیه‌ای دادند و مراجع ایران فکر کردند که این بازدارندگی کامل را نداشت و ادبیات را به ادبیات فقهی تغییر دادند.
وی بیان کرد: با بررسی ادبیات فتوای آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی و اینکه فتوا یا حکم هستند، به نظرم حکم است و حکمی به‌شمار می‌رود که مبتنی بر فتوا و دارای پشتوانه فتواست؛ اما از تعابیری استفاده شده که به‌لحاظ موقعیتی و مصداقی، حکم محسوب می‌شود.
اکبریان عنوان کرد: در این میان یکی از سؤالات متداول این است که آیا مراجع عظام دارای حق برای صدور حکم هستند و یا خیر؛ در اینجا باید پاسخ داد اگر ولی فقیه در جامعه ولایت خود را بالفعل کرد این ولایت بالفعل مانع از فعلیت ولایت دیگران است، ولی در شرایطی که مسئله تمدنی مطرح است سایر فق‌ها نیز بسط ید دارند و مسئله‌ای که آیات عظام مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی ورود کردند از همین جهت است.
وی تصریح‌کرد: در زمانی که دشمن، جان رهبر معظم انقلاب را تهدید کرده و مساله جان ایشان به‌عنوان ولایت فقیه مطرح است، دیگر دست دیگران برای دفاع از معظم‌له برای آیات عظام بسته نیست.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: در این باب تزاحم وجود ندارد زیرا مسئله دفاع است و این امر عقلایی و دفاع از ولی امر در حیطه عقل است.
وی اظهار داشت: در مساله اخیر یعنی تهدید رهبر معظم انقلاب، ترامپ تهدید ضمنی داشته است، چرا که بیان کرده فعلاً قصد آن را نداریم، اما در موضوع رژیم غاصب اسرائیل نوع تهدید مستقیم است.
اکبریان گفت: در فتاوای اخیر دیدیم آیت الله مکارم شیرازی در ابتدا فرمودند که هر «شخص یا رژیمی» که تهدید نماید که در اینجا استفاده از این واژه بسیار هوشمندانه و آگاهانه بوده است.
وی افزود: در واقع در این عبارت عنوان محارب هم‌بر شخص حقیقی و هم حقوقی صدق می‌کند که استفاده از محارب برای شخص حقوقی یک ادبیات جدید به‌شمار می‌رود.
این استاد حوزه و دانشگاه در تشریح این فتاوا عنوان کرد: آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ادامه می‌فرمایند: «برای ضربه به امّت اسلامی و حاکمیت آن، رهبری و مرجعیت را تهدید کند یا «لا سَمَحَ الله» تعرّضی نماید، حکم محارب دارد. »
وی بیان کرد: در این فتوا ایشان از تجرید سلاح و اخافه مؤمنین استفاده نکردند در حالی که در تعریف محارب تجرید سلاح و اخافه مؤمنین آمده است؛ اما آیت الله مکارم شیرازی از عبارت ضربه به حاکمیت اسلامی استفاده کردند که ادبیات تمدنی ایجاد کرده است.
اکبریان تصریح‌کرد: ایشان از عبارت مرجعیت و رهبری جداگانه استفاده کردند؛ چرا که مرجعیت یک نهاد مستقل است اما سؤال می‌شود آیا تهدید مرجعیت بدون آنکه تهدید رهبری باشد این حکم را دارد؟ که در پاسخ به این امر باید گفت که این امر برای ایجاد دو عنوان نبوده است؛ بلکه برای تأکید بر مرجعیت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای بوده که باعث می‌شود این حرکت از نهاد دولتی بودن خارج شود.
وی خاطرنشان کرد: در قوانین بین‌المللی دولت‌ها به معاهداتی تعهد دارند مثلاً نمی‌توانند سران را تهدید به قتل کنند؛ اما وقتی مرجعیت گفته می‌شود از دولت‌ها خارج می‌شود و یک حرکت مردمی به‌شمار می‌رود.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در ادبیات فقهی عبارت در حکم محارب بودن زیاد به کار رفته‌است؛ برای مثال در خصوص دزد بیان شده که سرقت ایشان در حکم محارب است در حالی که دزد اخافه مؤمنین و تجرید سلاح ندارد، اما چون در روایت از این عبارت استفاده شده فق‌ها نیز استفاده می‌کنند.
وی افزود: در اینجا با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی ۱۲ روز علیه ایران بمباران داشته و مجهز به سلاح بوده، در آن تجرید سلاح نیز صادق است و همچنین زمانی که قصد کشتن رهبر یک جامعه را دارند اخافه مؤمنین نیز می‌شود، پس شامل محاربه می‌شود.
اکبریان بیان کرد: یکی دیگر از شبهاتی که مطرح شده این است که برخی اعلام کرده‌اند که محارب برای دارالاسلام است و خارج از دارالاسلام کافر حربی است و این محارب اصطلاحی است و همچنین در تجرید سلاح برای اخافه مؤمنین اگر من اهله‌ای نباشد؛ یعنی توان عملیاتی کردن را نداشته باشد محارب محسوب نمی‌شود؛ در حالی که رژیم صهیونیستی تروریست بزرگ دولتی بوده و شامل آن می‌شود.
وی عنوان کرد: آیت الله مکارم شیرازی در این فتوا ذکر کرده‌اند که «هرگونه همکاری و تقویت آن توسط مسلمانان یا دولت‌های اسلامی حرام است»، اما در فتوای آیت الله نوری همدانی آمده «هرکسی در این جنایت کمک کند در همین حکم می‌باشد».
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح‌کرد: در عبارت آیت الله مکارم شیرازی برای معین محارب (کمک کننده محارب) از حرام استفاده شده است که در این صورت از باب فعل حرام تعزیر می‌شود؛ اما در عبارت آیت الله نوری همدانی بیان شده که همان حکم را دارد و از باب تشدید مجازات بوده، چرا که ماهیت آن حکم است و فتوا نبوده و چون حکم است تشدید مجازات معین داشته است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین آیت الله مکارم شیرازی در این فتوا آورده‌است «لازم است عموم مسلمانان در سراسر جهان این دشمنان را از حرف و خطای خود پشیمان نمایند» که این عبارت برای یک نگاه تمدنی است و عبارت «اگر متحمل مشقت یا خسارتی شوند، اجر مجاهد فی سبیل الله را دارند» از منظر یک روایت است.
اکبریان گفت: در فتوای آیت الله نوری همدانی نیز بیان شده که «اهانت به مقام مرجعیت شیعه و شخص آیت‌الله خامنه‌ای «دامت‌برکاته» اهانت به اصل اسلام تلقی می‌شود»؛ این عبارت به‌خاطر امری بیرونی است.
وی افزود: با توجه به اینکه در جهان واقع، هویت اسلامی و جهان اسلام متقوم به آیت الله خامنه‌ای است این حکم به وجود آمده است؛ در این راستا مراجع عظام تقلید از تعبیر محارب استفاده کردند؛ زیرا یک عبارت قرآنی است و اختصاص به شیعه ندارد و از ابزارهایی است که مقبولیت جهانی در جامعه اسلامی ایجاد می‌کند.
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان اظهار کرد: محارب و مهدور دم بودن رژیم صهیونیستی متوقف بر تهدید رهبر معظم انقلاب نبوده، زیرا ۱۲ روز مردم را مورد حمله قرار دادند و کافر حربی هستند، این اقدام مراجع تقلید یک نقطه‌زنی و امری مهم برای تأکید است.
منبع: تسنیم
