جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور: دولت باید برای بی‌اثر کردن تحریم‌های مکانیسم ماشه، کالاهای اساسی را در قالب کالابرگ عرضه کند/ مانند زمان جنگ، ۱۰ قلم یا تعدادی بیشتر از کالاهای اساسی را کالابرگ بدهیم/ باید اجرای NPT را به حالت تعلیق درآوریم
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس با بیان این که مهمترین اقدامی که جمهوری اسلامی می‌تواند در واکنش به فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی انجام دهد، تعلیق اجرای NPT است، به دیده‌بان ایران گفت: از ابتدا مشخص بود که فرآیند فعال‌سازی مکانیسم ماشه یک اقدام سیاسی است که توسط تروئیکای اروپایی دنبال شد و در واقع، تقسیم کاری بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای وارد کردن فشار بر ملت ایران بود. برجام یک توافقنامه مرده بود که اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر برای رسیدن به اهداف سیاسی خود، به جنازه آن استناد کردند و با استفاده از اسنپ‌بک، تحریم‌های شورای امنیت را علیه ما بازگرداندند./ با نگاه واقع‌بینانه، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، تاثیری جدی بر اقتصاد کشورمان نخواهد گذاشت، زیرا تحریم‌های ثانویه‌ای که آمریکایی‌ها در طول سال‌های گذشته علیه ما اعمال کرده‌اند، از نظر حجم و میزان تاثیرگذاری، بیشتر از تحریم‌هایی است که با بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ما اعمال خواهد شد.
دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار: با شکست قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه برای تعویق شش‌ماهه اجرای سازوکار اسنپ‌بک در شورای امنیت، از روز یکشنبه (۶ مهر) شش قطعنامه تحریمی پیشین علیه ایران که از سال ۱۳۹۴ براساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تعلیق شده بود، بار دیگر به اجرا درآمد. بازگشت این تحریم‌ها، علاوه بر محدودیت‌های اقتصادی و بانکی، پرونده ایران را ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قرار می‌دهد و زمینه بازرسی از کشتی‌های ایرانی و ممنوعیت خرید و فروش سلاح توسط تهران را فراهم می‌کند. این تحول به عنوان نقطه عطفی در پرونده هسته‌ای ایران، پیامدهای سیاسی و اقتصادی تازه‌ای را در سطح بین‌المللی رقم خواهد زد.
در روزهای منتهی به رأی‌گیری برای قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه، دستگاه دیپلماسی ایران تلاش‌های زیادی را برای جلوگیری از اجرای مکانیسم ماشه به‌کار گرفت. سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدارهایی با همتایان خود از کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکای اروپایی داشت و حتی تماس‌هایی با استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا برقرار کرد. همچنین مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در نیویورک با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه دیدار کرد. اما هیچ‌یک از این تلاش‌ها مانع فعال شدن اسنپ‌بک نشد. حتی توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ازسرگیری بازرسی‌ها نیز نتوانست نگرانی‌های سه کشور اروپایی را برطرف کند.
پس از شکست قطعنامه تعویق تحریم‌ها، عراقچی در سخنرانی خود در شورای امنیت، قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق برجام را دستاوردی تاریخی خواند و تاکید کرد که فروپاشی این توافق ناشی از خروج آمریکا در سال ۱۳۹۷ و عدم پایبندی کشورهای اروپایی به تعهدات خود بوده است. او با تاکید بر این که ایران همواره در چارچوب برجام، معاهده NPT و پادمان‌های آژانس عمل کرده است، گفت که آمریکا به دیپلماسی پشت کرده و تروئیکای اروپایی نیز با تلاش برای اجرای اسنپ‌بک عملاً دیپلماسی را مدفون کرده‌اند.
تحلیلگران معتقدند فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند فشار مضاعفی بر اقتصاد ایران وارد کند و موقعیت تهران را در عرصه دیپلماسی بین‌المللی دشوارتر سازد. بازگشت تحریم‌ها، به‌ویژه در حوزه فروش نفت و مبادلات مالی، علاوه بر محدود کردن توان اقتصادی کشور، به منزله کاهش قدرت چانه‌زنی در مذاکرات آتی نیز خواهد بود. همزمان، قرار گرفتن پرونده ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، ابعاد امنیتی موضوع را پررنگ‌تر می‌کند و می‌تواند سایه جنگ را بار دیگر بر سر کشورمان سنگین کند.
در همین راستا در رابطه با نهایی شدن روند اجرای مکانیسم ماشه، پیامدهای اجرای اسنپ‌بک به‌ویژه از منظر اقتصادی و واکنش ایران به این اقدام تروئیکای اروپایی دیده بان ایران با محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها و نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است.
مشروح گفت‌وگوی محمد صالح جوکار نماینده مجلس دوازدهم را با دیده‌بان ایران بخوانید.
فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اقدام سیاسی تروئیکای اروپایی بود
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در ابتدای اظهارات خود به خبرنگار دیده‌بان ایران توضیح داد: از ابتدا مشخص بود که فرآیند فعال‌سازی مکانیسم ماشه یک اقدام سیاسی است که توسط تروئیکای اروپایی دنبال شد و در واقع، تقسیم کاری بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای وارد کردن فشار بر ملت ایران بود. اگر بخواهیم این فرآیند را از منظر حقوق بین‌الملل بررسی کنیم که آیا کشورهای اروپایی حق داشتند که سازوکار اسنپ‌بک را اجرایی کنند یا نه، باید به خود برجام بازگردیم. یعنی باید بررسی کنیم که آیا برجام به عنوان یک توافق جامع که بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها با ایران بسته شده بود، اجرایی شد یا خیر.
نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: زمانی هست که یک توافق امضا می‌شود که دو طرف به آن پایبند هستند و اجرا می‌شود، اما بعد که یک طرف در اجرای توافق تخطی کند، موضوع را به مجامع بین‌المللی نظیر شورای امنیت ارجاع می‌دهند. ولی درباره برجام چنین شرایطی پیش نیامد، زیرا این توافق اصلا اجرایی نشد. ایده برجام توسط آمریکایی‌ها پیشنهاد شده بود، اما خود آن‌ها اولین کسی بودند که این توافق را پاره کردند. بعد از آن هم اروپایی‌ها به تعهدات خود عمل نکردند. زمانی که آمریکا از برجام خارج شده بود، اروپایی‌ها دائما اعلام می‌کردند که ما به تعهدات برجامی خود پایبند هستیم و مسیرهایی را برای تبادلات و تراکنش‌های مالی ایران باز می‌کنیم، اما هیچ‌وقت به این وعده خود جامه عمل نپوشاندند.
اگر ایران هم از اروپا شکایت می‌کرد، امکان داشت اسنپ‌بک فعال شود
این نماینده مجلس با تاکید بر این که توافق برجام هیچ‌گاه اجرایی نشد، گفت: در طول ۱۰ سال گذشته که قرار بود برجام اجرا شود، تحریم‌های ثانویه آمریکا همچنان پابرجا بود و این تحریم‌ها نه‌تنها کمتر نشد، بلکه بیشتر هم شد. در ادامه، خود اتحادیه اروپا هم در حین اجرای برجام، تحریم‌های جدیدی را علیه ما وضع کرد. بندهای ۳۶ و ۳۷ توافق برجام که مربوط به همین مکانیسم ماشه است، به هیچ وجه عادلانه نیست؛ به نحوی که براساس این بندها، دو طرف می‌توانستند ادعا کنند که طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نیست و اگر هر طرفی چه ایران که می‌خواست از مزایای برجام بهره‌مند شود، چه طرف مقابل که تعهداتی ذیل این توافق داشت، بابت پایبند نبودن طرف دیگر شکایت می‌کرد، این شکایت‌ها به شورای امنیت ارجاع داده می‌شد و در هر دو صورت، امکان بازگشت تحریم‌ها علیه ایران وجود داشت.
وی همچنین خاطرنشان کرد: بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام به گونه‌ای نوشته شده بود که حتی اگر ایران هم شکایت می‌کرد که آمریکا یا طرف‌های اروپایی به تعهدات خود ذیل این توافق پایبند نیستند، بازهم موضوع به شورای امنیت ارجاع داده می‌شد و امکان داشت همین مکانیسم ماشه فعال شود و قطعنامه‌های لغوشده براساس قطعنامه ۲۲۳۱ علیه کشورمان بازگردد. برجام یک توافقنامه مرده بود که اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر برای رسیدن به اهداف سیاسی خود، به جنازه آن استناد کردند و با استفاده از سازوکار اسنپ‌بک، تحریم‌های شورای امنیت را علیه ما بازگرداندند.
بازگشت تحریم‌های شورای امنیت قاعدتا نباید اقتصاد ایران را به خطر بیندازد
جوکار با بیان این که با نگاه واقع‌بینانه، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، تاثیری جدی بر اقتصاد کشورمان نخواهد گذاشت، عنوان کرد: تحریم‌های ثانویه‌ای که آمریکایی‌ها در طول سال‌های گذشته علیه ما اعمال کرده‌اند، از نظر حجم و میزان تاثیرگذاری، بیشتر از تحریم‌هایی است که با بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ما اعمال خواهد شد. اما اروپایی‌ها در ماه‌های گذشته نوعی عملیات روانی را علیه ملت ما انجام داده‌اند و به دنبال آن هستند که بازارهای داخلی ما را برهم بزنند تا شاهد افزایش قیمت طلا و ارز و گرانی سایر کالاها باشیم تا این اتفاقات بتواند اثرات منفی روی جامعه ما بگذارد. در صورتی که در واقعیت، تحریم‌های شورای امنیت، هیچ‌چیز جدیدی را به تحریم‌های ثانویه آمریکا که همین حالا علیه ما اعمال می‌شود، اضافه نمی‌کند و بازگشت این تحریم‌ها قاعدتا نباید اقتصاد کشورمان را چندان به مخاطره بیندازد.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس تاکید کرد: با بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، قرار نیست اتفاق جدیدی در اقتصاد ما رخ دهد، مگر این که ما خودمان در این زمینه ضعف نشان بدهیم که این مساله می‌تواند فرصت سوءاستفاده را برای دشمنان فراهم کند که در این صورت، تلاش می‌کنند امتیازات بیشتری از ما بگیرند. همان‌طور که امروز با وجود این که تاسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان را بمباران کرده‌اند، خواستار بازدید از این تاسیسات هستند و می‌خواهند اورانیوم غنی‌شده ما را بگیرند و اگر زیر بار این خواسته آن‌ها برویم، فردا می‌گویند که باید بُرد موشک‌هایتان را کاهش دهید. البته آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها همین امروز هم درباره برنامه موشکی ما جسارت می‌کنند و خواهان جلوگیری از توسعه آن هستند، ولی ما باید در برابر زیاده‌خواهی‌های طرف‌های غربی مقاومت کنیم.
دولت باید قیمت کالاهای اساسی را کنترل و در قالب کالابرگ عرضه کند
نماینده یزد در مجلس خاطرنشان کرد: امروز وظیفه همه ما این است که به جامعه اطمینان دهیم اجرای مکانیسم ماشه تاثیر ملموسی بر اقتصاد کشورمان نخواهد گذاشت، مگر این که ما در برابر دشمن از خودمان ضعف نشان بدهیم. اما اگر با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت صحیح به مصاف تهدیدات دشمنان برویم، می‌توانیم شرایط روانی جامعه را نیز کنترل کنیم. همان‌طور که حضرت آقا فرموده‌اند، دولت امروز وظیفه دارد که قیمت ۱۰ قلم یا تعدادی بیشتر از کالاهای اساسی را کنترل کند که هیچ افزایشی نداشته باشند و بعد هم این کالاها را در قالب کالابرگ به مردم عرضه کند. همان‌طور که در دوران دفاع مقدس، کالابرگ کاغذی به مردم داده می‌شد، امروز دولت موظف است که به مردم کالابرگ الکترونیکی بدهد تا معیشت مردم به مشکل نخورد.
وی در ادامه یادآور شد: دولت وظیفه دارد که همزمان با برنامه‌ریزی برای تامین معیشت مردم، هم دیپلماسی رسمی و هم دیپلماسی عمومی خود را در سطح جهان فعال کند تا بتواند با کارشکنی‌هایی که طرف‌های غربی علیه ما انجام می‌دهند، مقابله کند و کاری انجام دهد که روند مبادلات مالی و تجاری ایران به‌ویژه در حوزه فروش نفت و صادرات کالاهای گوناگون با مشکل مواجه نشود.
تروئیکای اروپایی، وابسته به آمریکا هستند و هیچ استقلالی از خود ندارند
جوکار با تاکید بر این که تروئیکای اروپایی، کشورهایی وابسته به آمریکا هستند، به دیده بان ایران گفت: از زمانی که اروپایی‌ها اعلام کردند که قصد دارند مکانیسم ماشه را فعال کنند، یکی از شروط خود برای جلوگیری از اجرای اسنپ‌بک را شروع دوباره مذاکره با آمریکا اعلام کردند. این در حالی است که اگر اروپایی‌ها کشورهای مستقلی بودند، نباید برای ما شرط می‌گذاشتند که حتما با آمریکا مذاکره کنیم، بلکه خودشان باید به میدان مذاکره می‌آمدند و در چارچوب برجام با ما گفت‌وگو می‌کردند. این که اروپایی‌ها ما را به سمت آمریکا پاس دادند، برای این بود که می‌خواستند ما خواسته‌های آمریکا را برآورده کنیم. خواسته‌های آمریکا نیز فقط محدود به مسائل هسته‌ای نیست، بلکه آن‌ها می‌خواهند برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای ما را نیز کنترل کنند.
رئیس کمیسون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس خاطرنشان کرد: در حال حاضر که اروپایی‌ها مکانیسم ماشه را نهایی کرده‌اند، عملا هیچ راهی برای مذاکره باقی نگذاشته‌اند و دیگر هیچ دلیل منطقی وجود ندارد که ما با طرف‌های غربی گفت‌وگو کنیم. بلکه می‌توانیم از ظرفیت سازمان‌هایی نظیر بریکس و شانگهای و همچنین ظرفیت‌های پیرامونی خود استفاده کنیم و ضمن تقویت روابط با کشورهای شرقی و همسایگان، مبادلات مالی و تجاری خود را تقویت کنیم تا رفته‌رفته از این تنگنا خارج شویم.
هیچ منفعتی از عضویت در NPT نصیب ایران نشده است
جوکار درباره واکنش ایران به اقدام تروئیکای اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه به دیده بان ایران گفت: مهمترین اقدامی که ما اکنون می‌توانیم انجام دهیم، تعلیق اجرای NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) است، زیرا در طول سال‌های متمادی عضویت در این معاهده توسط کشورمان، هیچ منفعتی از آن نصیب ما نشده است. براساس NPT، هم آژانس و هم کشورهای عضو این معاهده متعهد شده‌اند که همه کشورهای عضو این پیمان را در رسیدن به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای کمک کنند. اما اخیرا شاهد آن بودیم که یک کشور عضو NPT یعنی آمریکا به یک کشور دیگر عضو این معاهده یعنی ایران حمله کرد و تاسیسات هسته‌ای آن را بمباران کرد، اما آژانس در برابر این اقدام تجاوزکارانه ایالات متحده سکوت مطلق پیشه کرد.
وی در پایان تصریح کرد: سکوت آژانس در برابر حمله آمریکا و رژیم صهیونیستی به تاسیسات هسته‌ای ایران و بعد از آن، فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی، بخشی از کمپین فشار حداکثری علیه کشورمان است که البته جواب نخواهد داد. امروز گزینه‌های متعددی برای پاسخ به این اقدام اروپایی‌ها روی میز قرار دارد که مرحله اول تعلیق اجرای NPT و مرحله دوم خروج از این معاهده است.
منبع: دیده‌بان ایران
