سراج، نماینده مجلس: افراد مستقل می توانند در انتخابات شورا لیست مستقل بدهند/ باید در همه انتخابات‌ها به سمت انتخابات حزبی برویم/ احزاب باید پاسخگوی عملکرد نامزدهای مورد حمایت خود باشند
محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به برگزاری آزمایشی انتخابات تناسبی در هفتمین دوره انتخابات شورای شهر تهران، به دیده‌بان ایران گفت: در انتخابات تناسبی، نباید به نامزدهای انفرادی اجازه تصاحب کرسی‌های شورای شهر داده شود، اما اگر افراد منفرد که در لیست‌های احزاب نیستند، فهرست انتخاباتی خاص خود را بدهند، یعنی مثلاً بگویند که ما ۲۱ نفر که عضو فهرست‌های احزاب نیستیم، در یک لیست جداگانه با یکدیگر ائتلاف کرده‌ایم، این موضوع قابل قبول است./ ما باید در همه انتخابات‌ها به سمت انتخابات حزبی برویم، یعنی احزاب فعال شوند و هم لیست بدهند و حمایت کنند و هم بعداً پاسخگو باشند، یعنی این‌طور نباشد که وقتی مردم براساس حمایت یک حزب به یک شخص یا لیست رأی می‌دهند، بعداً که آن شخص یا گروه به مسئولیت رسید، دیگر آن حزب نامزد یا نامزدهای مورد حمایت خود را نشناسد و درباره عملکرد آن پاسخی به شهروندان ندهد.
دیده‌بان ایران؛ محمدحسین خودکار: با نزدیک شدن به انتخابات هفتمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا که قرار است اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۵ برگزار شود، فضای سیاسی کشور به‌ویژه در کلانشهرها وارد شرایط ویژه‌ای شده است. طبق قانون، برخی مقام‌های دستگاه‌های دولتی، حاکمیتی و شهرداری‌ها تا روز یکشنبه ۲۷ مهرماه فرصت داشتند که برای نامزد شدن در این انتخابات از سمت خود استعفا دهند و هم‌اکنون مهلت برای کناره‌گیری داوطلبان انتخابات شوراهای شهر به پایان رسیده است. در این میان، انتخابات شورای شهر در پایتخت به‌دلیل اجرای آزمایشی طرح «انتخابات تناسبی» اهمیت و حساسیت ویژه‌ای یافته است؛ الگویی که وزارت کشور آن را نخستین مرتبه به‌عنوان پایلوت در شهر تهران به اجرا می‌گذارد.
براساس مصوبه مجلس درباره انتخابات تناسبی، در این دوره از انتخابات شورای شهر تهران، کرسی‌های شورا به تناسب میزان آرای فهرست‌های حزبی میان گروه‌های مختلف تقسیم می‌شود؛ روشی که موافقانش آن را گامی در جهت تقویت احزاب و جناح‌های دارای برنامه برای اداره شهر و بسیج نیروها در شورای شهر می‌دانند، اما منتقدان معتقدند چنین شیوه‌ای به نابرابری و ابهام در نتایج منجر خواهد شد. برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که تخصیص سهمیه به نامزدهای مستقل در کنار فهرست‌های حزبی می‌تواند عدالت انتخاباتی را خدشه‌دار کند، چراکه ممکن است فردی مستقل و خارج از لیست‌های انتخاباتی، با آرایی کمتر از نامزدهای حزبی، موفق به ورود به شورا شود.
در عین حال، گروهی از تحلیلگران آغاز اجرای طرح انتخابات تناسبی از تهران را تصمیمی پرریسک برای وزارت کشور ارزیابی می‌کنند و می‌گویند بهتر بود این طرح ابتدا در شهرهای کوچکتر آزموده می‌شد. با این حال، براساس مصوبه مجلس، در این دوره تنها انتخابات شورای شهر تهران به‌صورت تناسبی برگزار خواهد شد و در صورت موفقیت، این مدل در دوره‌های بعد به سایر شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر نیز تعمیم می‌یابد. پیش‌بینی می‌شود در نتیجه این تغییر، شورای هفتم تهران ترکیبی متنوع از افراد متعلق به گرایش‌های سیاسی مختلف داشته باشد و فضای شورا نسبت به دوره‌های پیشین، پویاتر و پرچالش‌تر شود.
دیده‌بان ایران درباره شیوه برگزاری انتخابات تناسبی شورای شهر تهران، جزئیات و ابهامات آن، با محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی و نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
احزاب باید پاسخگوی عملکرد نامزدهای مورد حمایت خود باشند
محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره انتخابات تناسبی شوراها به دیده‌بان ایران گفت: ما باید در همه انتخابات‌ها به سمت انتخابات حزبی برویم، یعنی احزاب فعال شوند و هم لیست بدهند و حمایت کنند و هم بعداً پاسخگو باشند، یعنی این‌طور نباشد که وقتی مردم براساس حمایت یک حزب به یک شخص یا لیست رأی می‌دهند، بعداً که آن شخص یا گروه به مسئولیت رسید، دیگر آن حزب نامزد یا نامزدهای مورد حمایت خود را نشناسد و درباره عملکرد آن پاسخی به شهروندان ندهد.
نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: انتخابات تناسبی که این دوره به صورت آزمایشی در تهران برگزار می‌شود، گامی در جهت تقویت انتخابات حزبی در کشور است که از این منظر می‌تواند پسندیده باشد. البته در انتخابات تناسبی، نباید به نامزدهای انفرادی اجازه تصاحب کرسی‌های شورای شهر داده شود، اما اگر افراد منفرد که در لیست‌های احزاب نیستند، فهرست انتخاباتی خاص خود را بدهند، یعنی مثلاً بگویند که ما ۲۱ نفر که عضو فهرست‌های احزاب نیستیم، در یک لیست جداگانه با یکدیگر ائتلاف کرده‌ایم، این موضوع قابل قبول است.
وی در ادامه یادآور شد: نحوه برگزاری انتخابات تناسبی به گونه‌ای است که وقتی یک لیست انتخاباتی، درصد مشخصی از کل آرای انتخابات را کسب می‌کند، به همین اندازه از کرسی‌های شورا سهم دارد. یعنی به طور مثال اگر لیست الف، یک‌سوم کل آرای شهروندان در انتخابات شوراها در پایتخت را کسب کند، یک‌سوم کرسی‌های شورای شهر تهران یعنی ۷ کرسی از ۲۱ کرسی متعلق به این فهرست خواهد بود. اما اگر یک لیست مثلاً ۵۰ درصد کل آرای انتخابات را کسب کند، می‌تواند نصف کرسی‌های شورا را به خود اختصاص دهد.
گروهی که بتواند اکثریت کرسی‌های شورا را به دست آورد، در تصمیمات کلیدی اثرگذار خواهد بود
سراج با تأکید بر این که انتخابات تناسبی باید به گونه‌ای طراحی شود که افراد تنها و خارج از لیست‌های انتخاباتی نتوانند وارد شورای شهر شوند، اظهار داشت: اساساً وقتی یک گروه سیاسی که از یک لیست انتخاباتی وارد شورا می‌شود، نتواند اکثریت کرسی‌های شورا را به خود اختصاص دهد، نمی‌تواند در صحن شورا اثرگذار باشد. به عنوان مثال، در شورای شهر تهران که ۲۱ کرسی دارد، اگر یک لیست بتواند ۱۰ کرسی را تصاحب کند، اما یک فهرست دیگر بتواند ۱۱ کرسی دیگر را به دست آورد، تأثیرگذاری اصلی در تصمیمات شورا را اعضای فهرستی خواهند داشت که اکثریت کرسی‌ها را به دست آورده‌اند و گروه دیگر با این که ۱۰ کرسی دارند، نمی‌توانند تأثیر خاصی در تصمیمات کلیدی شورا نظیر انتخاب شهردار و تصویب لوایح شهرداری بگذارند.
وی در پایان تصریح کرد: در انتخابات تناسبی، نسبت آرای لیست‌های انتخاباتی به کل آرای صحیح اخذشده در انتخابات شوراها مد نظر قرار خواهد گرفت و به این صورت، دیگر حضور افراد در انتخابات شوراها موضوعیت پیدا نخواهد کرد، بلکه این لیست‌های انتخاباتی هستند که می‌توانند کرسی‌های شورای شهر تهران را تصاحب کنند. در حال حاضر بسیاری از انتخابات‌های جهان براساس حضور گسترده احزاب پرشور می‌شود و انتظار داریم در این دوره از انتخابات شوراها در تهران هم احزاب وارد میدان شود تا شاهد برگزاری انتخابات پرشورتری باشیم که میزان مشارکت در آن هم افزایش پیدا کند.
منبع: دیده‌بان ایران
