بارش شهابی جوزایی؛ شب ۲۲ آذر چشم از آسمان برندارید

به گزارش سایت دیده‌بان ایران، علاقه‌مندان به نجوم در ایران و سراسر جهان باید خود را برای تماشای قوی‌ترین و قابل‌اعتمادترین بارش شهابی سال، یعنی بارش جوزایی (Geminids)، آماده کنند. اوج فعالیت این بارش در شب شنبه، ۱۳ دسامبر و بامداد یکشنبه، ۱۴ دسامبر ۲۰۲۵ (شب ۲۲ و بامداد ۲۳ آذر ۱۴۰۴) رخ خواهد داد.

منبع بارش و شرایط رصدی مناسب

شهاب‌های جوزایی که برای اولین بار در سال ۱۸۶۲ مشاهده شدند، حاصل عبور کره زمین از میان بقایای سنگی و گرد و غبار به‌جامانده از جرم آسمانی مرموزی به نام «۳۲۰۰ فایتون» (۳۲۰۰ Phaethon) هستند که به‌عنوان یک دنباله‌دار-سیارک طبقه‌بندی می‌شود.

برخلاف سال‌های قبل، شرایط رصدی در سال ۲۰۲۵ نسبتاً مطلوب ارزیابی می‌شود. یک هلال ماه ۲۵ درصدی نزدیک به زمان اوج بارش (حدود ساعت ۲ بامداد به وقت محلی) طلوع خواهد کرد، اما با انتخاب زاویه دید مناسب می‌توان تأثیر نور ماه را به حداقل رساند.

اوج شبیه‌سازی؛ مشاهده ۶۰ شهاب در ساعت

فعالیت این بارش در ساعات مختلف شب متفاوت خواهد بود. به رصدگران توصیه می‌شود برای دیدن حداکثر شهاب‌ها، از محل‌های تاریک و دور از آلودگی نوری شهرها اقدام کنند:

پیش‌نمایش کند (غروب به ۱۰ شب): در ساعات اولیه شب، هرچند تعداد کمی شهاب (حدود ۵ عدد در ساعت) دیده می‌شود، اما این شهاب‌ها که «Earthgrazers» نام دارند، به‌دلیل زاویه کم ورود به جو، بسیار آهسته و با دنباله‌های بلند دیده می‌شوند و زیبایی خاصی دارند.

زمان طلایی (۱۰ شب تا ۲ بامداد): اوج افزایش تعداد شهاب‌ها از ساعت ۱۰ شب آغاز می‌شود. در این بازه، مرکز بارش در آسمان شرقی بالا آمده و امکان مشاهده تا ۳۰ شهاب در ساعت وجود دارد.

نقطه حداکثر (حدود ۲ بامداد): بیشترین نرخ ساعتی تا ۶۰ شهاب، نزدیک به ساعت ۲ بامداد به وقت محلی (اوج بارش) مشاهده می‌شود.

این تصویر، محل کانون بارش شهابی جوزایی (Geminid) را در ساعت ۲ بامداد روز ۱۴ دسامبر، از عرض‌های میانی نیم‌کره شمالی و با جهت نگاه به سوی جنوب نشان می‌دهد. ستاره پرنور «کاستور» درون این دایره قرار دارد و می‌تواند راهنمای مناسبی برای پیدا کردن کانون بارش باشد. همچنین سیاره درخشان «مشتری» که در صورت فلکی جوزا قرار دارد، نشانه خوبی برای جهت‌یابی در آسمان و یافتن محل بارش است.

اگر آسمان ابری بود چه کنیم؟

کارشناسان توصیه می‌کنند در صورت احتمال ابری بودن آسمان در شب اوج (۱۳/۱۴ دسامبر)، رصد در شب‌های قبل را در برنامه خود قرار دهید:

شب ۱۲/۱۳ دسامبر، فعالیت بارش تقریباً ۷۵ درصد اوج خواهد بود.

شب ۱۱/۱۲ دسامبر، نرخ شهاب‌ها حدود ۵۰ درصد حداکثر خواهد بود.

برای رصد، کافی است از یک صندلی راحتی استفاده کنید و به‌جای نگاه کردن مستقیم به بالای سر، میدان دید خود را به سمت وسط و نیمه پایینی آسمان (خصوصاً در جهت شرق و جنوب) تنظیم کنید. برای پیدا کردن موقعیت مرکز بارش، به ستاره درخشان کاستور و سیاره مشتری که هر دو در صورت فلکی جوزا قرار دارند، توجه کنید.

منبع: amsmeteors