علوی، عضو شورای شهر: انتخابات تناسبی احزاب را پاسخگو می‌کند/ شکل‌گیری ائتلاف‌های شکننده در شورای شهر تهران/ شهردار پایتخت نگران ائتلاف‌ها می‌شود + فیلم
سید احمد علوی، عضو شورای شهر تهران درباره برگزاری انتخابات تناسبی در هفتمین دوره انتخابات شورای شهر تهران، به دیده‌بان ایران گفت: «برگزاری انتخابات تناسبی در مدیریت شهری نکته مهمی دارد؛ جایی که قرار است که شهردار انتخاب شود و شهردار باید حداقل چهار سال با مجموعه شورا کار کند، وجود میزان بالایی از پراکندگی دیدگاه‌ها در شورا، اگرچه می‌تواند کار را به‌خوبی پیش ببرد، اما شهردار هر روز باید نگران ائتلاف‌های شکننده‌ای باشد که در میان احزاب حاضر در شورای شهر ایجاد می‌شود. یعنی شهردار برای شروع هر کاری باید دغدغه خارج شدن یا باقی ماندن یکی از احزاب در ائتلاف‌ها را داشته باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که برگزاری انتخابات تناسبی برای مدیریت شهری که باید فعالیت‌هایش صرفاً معطوف به فعالیت‌های عمرانی، خدمات شهری و اجتماعی باشد، جای تأمل و تفکر بیشتری داشت.»
دیده‌بان ایران؛ پریسا هاشمی: سال‌هاست سیاستمداران ایرانی وعده «دموکراتیک‌تر شدن انتخابات» را با چاشنی واژه‌های زیبا تکرار می‌کنند؛ از «افزایش مشارکت مردم» گرفته تا «نمایندگی بهتر اقلیت‌ها». حالا نوبت «انتخابات تناسبی» رسیده است؛ نسخه‌ای که می‌تواند توازن را به میدان رقابت‌های سیاسی بازگرداند. مدافعان این طرح می‌گویند نظام تناسبی، عدالت انتخاباتی می‌آورد؛ می‌گویند رأی هیچ‌کس در صندوق گم نمی‌شود، هر حزب و گروهی به اندازه وزن واقعی‌اش در شورای شهر تهران سهم می‌گیرد و دوران «تک‌صدایی اکثریت مصنوعی» به‌سر می‌رسد. اما انتخابات تناسبی در کشوری با احزاب نه‌چندان قدرتمند، بیشتر شبیه شوخی است تا اصلاح ساختاری.
نظام تناسبی در جهان زمانی موفق بوده است که پایه احزابِ قوی و شفافیت سیاسی وجود داشته است؛ از جمله آلمان، هلند وسوئد. اما در عراقِ بعد از صدام، یا لبنان، همین نظام تناسبی به زمین بازیِ سهم‌خواهی طایفه‌ها و فساد ساختاری بدل شد. در ایران نیز نگرانی از آن است که ائتلاف‌های یک‌شبه، فهرست‌های بی‌برنامه و بده‌بستان‌های پشت‌پرده ایجاد شود. از سوی دیگر، نظام تناسبی در ایران می‌تواند به «تکثیر بی‌صداها» منجر شود. هر کسی با چند هزار رأی وارد پارلمان شهری تهران می‌شود، اما بدون پشتوانه فکری یا برنامه سیاسی. همچنین این دغدغه وجود دارد که ورود چهره‌های پراکنده و ناهماهنگ به شورای شهر، بحران‌ها را افزایش دهد.
با این حال، طرح برگزاری انتخابات تناسبی که قرار است در هفتمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا به‌صورت آزمایشی در تهران اجرا شود و در صورت موفقیت، در دوره بعدی در همه شهرهای دارای بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت، اجرا خواهد شد، حامیان پرشوری دارد؛ نه به‌خاطر کارآمدی، بلکه چون هر گروهی خیال می‌کند می‌تواند سهم فهرست خود را از شورای شهر تهران تضمین کند و به همین دلیل، اکنون جنگ قدرت به سرلیست‌ها رسیده است؛ آن هم در شرایطی که در این دوره از انتخابات، نه‌تنها شیوه تناسبی آزمایش می‌شود، بلکه برای نخستین بار قرار است انتخابات به‌صورت تمام الکترونیک برگزار شود.
انتخابات تناسبی البته مخالفان خود را هم دارد. مخالفان معتقدند که با این نوع انتخابات، احزاب بی‌خاصیت از صحنه سیاست ایران حذف می‌شوند، اما نمی‌شود هم احزاب را تقویت کرد و هم به مستقلین امتیاز داد. از سوی دیگر، آغاز برگزاری انتخابات تناسبی از تهران، ظلم به وزارت کشور است. انتخابات تناسبی نباید از پایتخت به‌عنوان پرجمعیت‌ترین شهر کشور شروع شود. همچنین به نظر می‌رسد با توجه به این که زیرساخت‌ها برگزاری انتخابات تمام‌الکترونیک در کشور وجود ندارد، وقوع اتفاقاتی مانند تقلب در انتخابات می‌تواند کام همه را تلخ کند و این جزو نگرانی‌های جدی است.
احزاب باید در قبال لیست‌هایی که می‌دهند پاسخگو باشند
سید احمد علوی، عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران درباره برگزاری انتخابات تناسبی در پایتخت، گفت: «انتخابات تناسبی چند سال پیش برای اولین بار برای انتخابات مجلس مطرح شد. دلیل مطرح شدن این نوع انتخابات برای پارلمان هم این بود که تمام احزاب در خانه ملت نماینده‌ای داشته باشند. لذا این بحث مطرح شد که انتخابات تناسبی در مجلس برگزار شود تا تمام احزاب در پارلمان کشور نماینده داشته باشند و صدای آنها شنیده شود.»
او افزود: «شورای نگهبان و نمایندگان مجلس با برگزاری این نوع انتخابات در انتخابات مجلس موافقت نکردند، اما به‌طور ناگهانی، برگزاری این انتخابات به‌صورت آزمایشی برای شورای شهر تهران تصویب شد. قانون انتخابات تناسبی در بسیاری از کشورها در حال اجرا است و در حقیقت انتخابات را به سمت تقویت احزاب سوق می‌دهد و احزاب را در قبال لیستی که ارائه می‌کنند، پاسخگو می‌کند. پس این نوع انتخابات خوب است. اما برگزاری انتخابات تناسبی در مدیریت شهری نکته مهمی دارد؛ جایی که قرار است که شهردار انتخاب شود و شهردار باید حداقل چهار سال با مجموعه شورا کار کند، وجود میزان بالایی از پراکندگی دیدگاه‌ها در شورا، اگرچه می‌تواند کار را به‌خوبی پیش ببرد، اما شهردار هر روز باید نگران ائتلاف‌های شکننده‌ای باشد که در میان احزاب حاضر در شورای شهر ایجاد می‌شود. یعنی شهردار برای شروع هر کاری باید دغدغه خارج شدن یا باقی ماندن یکی از احزاب در ائتلاف‌ها را داشته باشد.»
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: «به نظر می‌رسد که برگزاری انتخابات تناسبی برای مدیریت شهری که باید فعالیت‌هایش صرفاً معطوف به فعالیت‌های عمرانی، خدمات شهری و اجتماعی باشد، جای تأمل و تفکر بیشتری داشت. اما به هر حال این قانون در مجلس و شورای نگهبان تصویب شده است و در این دوره از انتخابات شوراها باید در تهران اجرایی شود. همه ما هم باید کمک کنیم که این نوع انتخابات به بهترین شکل اجرا شود و نقاط ضعف آن استخراج شود تا زمانی که می‌خواهد فراگیر شود و در کلانشهرها برگزار شود، اشکالات آن برطرف شده باشد.»
علوی در پایان پاسخ به این پرسش که چرا برخی معتقدند که این دوره از انتخابات شوراهای شهر و روستا در زمان پیش‌بینی‌شده برگزار نخواهد شد، تأکید کرد: «من نه مرجع تصمیم‌گیری در این زمینه هستم و نه خیلی تمایلی دارم که اظهار نظر بکنم. در حال حاضر طبق قانون، انتخابات شوراها ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۵ برگزار خواهد شد. به نظرم همه دوستان باید به قانون احترام بذارند و اگر زمانی قانون تغییر کرد، طبیعتاً آن زمان می‌توان راجع به تغییر زمان برگزاری انتخابات صحبت کرد.»
منبع: دیده‌بان ایران
