روزنامه‌نگار افغانستانی: طالبان بعد از پذیرش از سوی جامعه جهانی، محدودیت‌های بیشتری بر زنان اعمال می‌کنند

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ ۱۳۷ روز از اشغال افغانستان به دست طالبان می‌گذرد؛ ۱۳۷ روز است که هر روز طالبان یک قدم به خود واقعی‌شان نزدیک‌تر می‌شوند و مردم را ده‌ها قدم از مطالبات و دستاوردهایشان دورتر می‌کنند. ۱۳۷ روز است که زنان افغانستانی، هر روز با یک حکم جدید از سوی طالبان مواجه می‌شوند که دایره حضورشان در جامعه را تنگ‌تر و آنها را خانه‌نشین‌تر از روز قبل می‌کند.

طالبان در این ۴ ماه و نیمی که آمده، حضور دختران کلاس ششم به بالا را در مدارس ممنوع کرده، وزارت زنان افغانستان را به «وزارت دعوت و ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر» تبدیل و حدود ۹۰ درصد از کارمندان زن آن را بیکار کرده است، سرنوشت ورزشکاران زن را در ابهام و تعلیق نگه داشته، معاینه زنان توسط پزشکان مرد را تنها در صورت حضور دو یا چند نفر دیگر مجاز می‌داند، به زنان دستور داده که بدون محرم یا اقوام مرد از خانه خارج نشوند، انجمن مستقل وکلای مدافع را با زور و ضرب بسته و در وزارت عدلیه ادغام کرده و اگرچه مردان شانس شرکت در آزمون و ادامه کار در وزارت عدلیه را داشتند به زنان اجازه آزمون دادن در عدلیه را نداده‌، زنان و دانشجویان دختر دانشگاه‌های افغانستان را ملزم به پوشیدن چادر یا عبای مشکی و پوشاندن صورت‌هایشان با برقع کرده، کلاس‌های مختلط دانشگاه را تعطیل کرده، به دانشجویان دختر دستور داده که کلاس‌های درس را پنج‌ دقیقه قبل از دانشجویان پسر ترک کنند و در سالن‌های دانشگاه منتظر باشند تا آنها ساختمان را ترک کنند، از دانشگاه‌ها خواسته استادان زن را برای دانشجویان دختر استخدام کنند، اشتغال زنان در مشاغلی مانند دفاتر دولتی،‌ بانک‌ها، رسانه‌ها و شغل‌های اینچنینی را ممنوع کرده، رادیوی اختصاصی بانوان در جوزجان افغانستان را تعطیل کرده، پخش سریال‌هایی با ایفای نقش زنان را ممنوع کرده، نشر صدای زنان و موسیقی از رسانه‌ها را ممنوع کرده، به رانندگان دستور داده که از پخش موسیقی خودداری کنند و زنان بی‌حجاب را سوار نکنند و از رانندگان وسایل نقلیه خواسته که تنها زنان با حجاب اسلامی و همراه با محرم مرد را در مسیرهای طولانی‌ سوار کنند.

این عملکرد طالبان در طی روزهای سلطه‌اش به افغانستان است؛ تصمیماتی که نشان از آن دارند که اگرچه در روزهای ابتدای اشغال افغانستان توسط طالبان و سقوط دولت افغانستان فریاد برخی که می‌گفتند «طالبان تغییر کرده‌اند» گوش فلک را کر کرده بود اما آنها هنوز همانند. هدف نهایی آنها حذف زنان از جامعه و راندن آنها به پستوی خانه‌هاست. هدفی که حالا طالبان بر خلاف روال گذشته خود، گام به گام به سوی آن می‌رود و چنان فهیم کوهدامنی، نویسنده و روزنامه‌نگار افغانستانی تاکید دارد تنها منتظر پذیرش تمام کمال دولت طالبان از سوی جامعه جهانی است. فهیم کوهدامنی که سلطه طالبان بر افغانستان او را از کشور فراری داده و حالا در کشوری غریب آواره و بیکار است، معتقد است که «در این دوره که طالبان افغانستان را اشغال کردند، با توجه به اینکه از طرف شبکه‌هایی که حمایت می شدند به آنها گوشزد شده که در خصوص زنان و جوانان بیشتر احتیاط کنند، تلاش دارند رویکرد متفاوتی در ظاهر از خود نشان دهند اما اصل ماجرا برداشت طالبان و قرائت آنها از مسائل شرعی است. متاسفانه در مجموع باورمندی طالبان بر این است که زن‌ها باید در چهاردیواری خانه محدود شوند و در هیچ اداره و هیچ جایی نباید کار کنند، برای همین در بعضی از ولایت‌ها که هنوز طالبان زیاد در مقابل خانم‌ها جدی نشده‌اند، زنان همچنان دارند کار می‌کنند یا از خانه‌ها خارج می‌شوند». این خبرنگار اما رویکرد طالب‌ها را «تاکتیک مقطعی» می‌داند: «پس از اینکه آنها مطلق مسلط شوند همان چهره گذشته‌شان را در مورد تمام مردم کشور ما به ویژه در مورد زنان بر ملا می‌سازند. طالبان هنوز نتوانستند از طریق هیچ کشوری به رسمیت شناخته شوند و برای همین یک اندازه نرم‌تر رفتار می‌کنند اما نگاه آنها از شریعت متاسفانه کما فی سابق است. آنها یک برداشت افراطی از اسلام دارند و فکر نمی‌کنم طالبان برنامه‌ای داشته باشند تا برای خانم‌ها در بخش درس و تحصیل یا حتی کارشان سهولتی داشته باشند، در بسیاری از ادارات حکومتی قرار محدودیت برای خانم‌ها وضع شده است و فقط در جاهایی که نیاز به ارشد است مثل بیمارستان‌ها به خانم‌ها اجازه فعالیت می‌دهند که آن هم در بخش‌های زنانه فعالیت کنند.»

چنانچه فهیم کوه‌دشتی هم اشاره کرده، پس از اشغال افغانستان توسط طالبان صدها هزار خانم شاغل بیکار شدند و شاید میلیون‌ها دختر دانش آموز و دانشجو از ادامه درس و تحصیل باز ماندند. نکته‌ای که به وضوح بر اینکه در برای طالبان بر همان پاشنه گذشته می‌چرخد و تنها چیزی که تغییر کرده ظاهر ماجراست، صحه می‌گذارد: «ما هیچ جایی ندیدیم که طالبان اعلامیه‌ای در مورد تغییر فکر و روش‌شان صادر کرده باشند ولی به عنوان یک حربه و تاکتیک از این موضوع استفاده کردند و در بعضی از رادیوها و تلوزیون‌ها اجازه دادند که برخی از زنان به عنوان مجری یا گوینده خبر فعالیت کنند اما اگر اینها به صورت مطلق بر همه کشور مسلط شوند و نگرانی‌های آنها رفع شود، بدون شک محدودیت‌های بیشتری برای زنان ایجاد می‌کنند و سانسور را در رسانه‌ها بیشتر می‌کنند. تا جایی که من اطلاع دارم تعداد زیادی از مردهای منتقد در رسانه‌ها از طرف طالبان ممنوع الکار شدند و در رسانه‌ها به طور شفاهی گفته شده است که این افراد از این به بعد در برنامه‌ها دعوت نشوند و آغاز سانسور از همینجاست». این نویسنده و روزنامه‌نگار اما تاکید دارد که شرایط برای مردم افغانستان با گذشته متفاوت است چرا که حالا «شبکه‌های اجتماعی وجود دارد و در این شبکه‌ها در مورد طالبان مطالب زیادی منتشر می‌شود و از آنجایی که هر شهروند که موبایل در جیب دارد، می‌تواند به عنوان یک خبرنگار فعالیت کند و هر واقعه‌ای که از طرف طالبان اتفاق می‌افتد را فیلم‌برداری کرده و آن را در شبکه‌های اجتماعی(فیس بوک، اینستاگرام، توئیتر و ..) پُست کنند، دیگر وضعیت مثل سابق نیست». برهمین اساس هم «توان طالبان در این دوره به آن اندازه نیست که بتوانند همه چیز را سانسور کنند اما فکر آنها برای سانسور و ایجاد محدودیت است و برای آن برنامه دارند.»

با همه سختگیری‌های طالب‌ها و با همه قوانینی که آنها وضع کرده‌اند که شرایط بدی را برای مردم افغانستان رقم زده اما فهیم کوه‌دامنی به آینده امیدوار است: «مردم افغانستان نزدیک به نیم قرن است که برای داشتن حکومتی ایده‌ال مبتنی بر خواست‌ها و ارزش‌های مردم تلاش و مبارزه می‌کنند. مردم ما مردمی امیدوار، پر تلاش و مبارز هستند و من باور دارم که مردم افغانستان برای رسیدن به خواست‌هایشان مبارزه می‌کنند و سکوت نمی‌کنند.» او اعتراض‌های برخی زنان افغانستان در کابل و دیگر شهرهای این کشور را گواه همین مساله می‌داند: «این نشان دهنده این است که مردم به ویژه زنان اینبار در مقابل اعمال فشاری که به آنها وارد می‌شود، سکوت نمی‌کنند و قشر جوان ما (هم زنان و هم مردان) به هیچ عنوان در مقابل خواسته‌های مستبدانه یک حکومت کودتایی و اشغال‌گر سر فرود نمی‌آورند.»

منبع: امتداد