نخست‌وزیر سابق انگلیس: باید با ایران، روسیه و چین مقابله کنیم
نخست‌وزیر پیشین بریتانیا با هشدار درباره نقش ایران، چین، روسیه و کره‌شمالی در نظم جهانی آینده، خواستار شکل‌گیری یک ائتلاف جدید میان «دموکراسی‌های بازار آزاد» در حوزه‌های اقتصادی، فناورانه و امنیتی شد.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ نخست‌وزیر سابق انگلیس در مقاله‌ای با اذعان به سقوط نظم جهانی تحت رهبری غرب که بعد از جنگ جهانی ایجاد شده بود، تاکید کرد که رقبای غرب از جمله ایران، چین و روسیه در حال اعمال تغییراتی بنیادین در نظم حاکم بر جهان هستند.
«ریشی سوناک» نخست‌وزیر سابق انگلیس در این مقاله که در روزنامه «وال‌استریت ژورنال» منتشر شده، دهه آینده را یکی از خطرناک‌ترین اما در عین حال دگرگون‌کننده‌ترین دوره‌هایی توصیف می‌کند که جهان تاکنون تجربه کرده است. او همچنین چین، روسیه، ایران و کره شمالی را دولت‌هایی «اقتدارگرا» توصیف کرده است که سعی دارند از موقعیت کنونی بهره ببرند.
سوناک با اشاره به اینکه نظم بین‌المللی قبلی بعد از جنگ سرد از بین رفته و دیگر بازنخواهد گشت، می‌گوید افکار عمومی آن را کنار گذاشته‌اند و محدودیت‌هایش به‌وضوح مشخص شده است. او همچنین می‌گوید فناوری در حال تغییر دادن جهان است و رقابت سنتی قدرت‌های بزرگ دوباره از سر گرفته شده است. به گفته سوناک، ایالات متحده اکنون برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته، با رقیبی اقتصادی، فناورانه و نظامی همچون چین روبروست.
او در ادامه نوشت که در چنین شرایطی، همکاری در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و فناوری باید به‌طور توأمان انجام شود. به‌گفته او، دیگر توافقات معمول تجارت آزاد یا اتحادهای نظامی سنتی متعلق به قرن نوزدهم برای وضعیت فعلی کافی نیست. سوناک تأکید کرد که باید یک شراکت جامع ایجاد شود که تمام این حوزه‌ها را پوشش دهد و افزود که ایالات متحده باید درک کند هیچ کشوری به‌تنهایی قادر به مقابله با اتحاد ایران، روسیه، چین و کره شمالی نیست.
سوناک همچنین نوشت: «نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که از حمایت دوستانمان بهره‌مند شویم، اگر خودمان مشارکتی نداشته باشیم.» به‌گفته او، کشورهای اروپایی باید حاضر باشند برای امنیت خود، فداکاری‌های بیشتری انجام دهند. بنابراین، سنگ‌بنای این شراکت جدید باید افزایش بودجه دفاعی از سوی همه طرف‌ها باشد.
او اعلام کرد که تقریباً تمام اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی متعهد شده‌اند که تا سال ۲۰۳۵، ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امنیت ملی کنند. اما سوناک تأکید کرد که به ترتیباتی گسترده‌تر نیاز است - ترتیباتی که هم منطقه ایندوپاسیفیک و هم حوزه آتلانتیک شمالی را دربرگیرد. به باور او، تحقیق و توسعه در حوزه دفاعی به اندازه خرید تجهیزات نظامی اهمیت دارد.
سوناک نوشت که ایالات متحده به‌تنهایی نمی‌تواند با سرعت لازم خود را مسلح کند؛ زیرا ظرفیت کارخانه کشتی‌سازی جیانگ‌نان در چین بیشتر از مجموع تمام کارخانه‌های کشتی‌سازی ایالات متحده است. با این حال، کره جنوبی و ژاپن دومین و سومین تولیدکنندگان بزرگ کشتی در جهان هستند. از این رو، به‌گفته او، یک راهبرد مشترک تولید بین متحدان، توان رقابت با چین را خواهد داشت.
سوناک خاطرنشان کرد که با توجه به بحران‌های مالی از جمله کسری بودجه در بریتانیا، فرانسه و آلمان در سال‌های اخیر، افزایش هزینه‌های دفاعی با موانع جدی مواجه است. در همین راستا، نخست‌وزیر سابق انگلیس خواستار کاهش تقابل‌های اقتصادی از جمله جنگ تعرفه‌ها شد.
به باور سوناک، قدرت اقتصادی دولت‌های دموکراتیک یکی از قوی‌ترین ابزارهای آن‌ها است. او آن را ابزاری برای متقاعد کردن کشورهای بی‌طرف جهانی برای همسویی با غرب به‌جای چین و روسیه دانست. به‌علاوه، تقویت تجارت میان متحدان می‌تواند از شدت تبعات اقتصادی ناشی از جدا شدن از چین در حوزه‌های راهبردی بکاهد. او تأکید کرد که در عصر رقابت همه‌جانبه، نمی‌توان با رقبای ژئوپلیتیکی به همان شیوه‌ای دادوستد کرد که با دوستان انجام می‌شود.
او در ادامه نوشت که «ریسک‌زدایی» باید سومین عنصر این شراکت جدید باشد. به گفته سوناک، همه‌گیری کرونا نشان داد که چین چگونه از تجارت به‌عنوان ابزار فشار استفاده می‌کند. چین کنترل زنجیره تأمین ده‌ها کالای حیاتی را در اختیار دارد و این تنها به منابع معدنی محدود نمی‌شود. سوناک نوشت که بیش از یک‌چهارم داروهای ضروری، از جمله بیش از ۸۰ درصد آنتی‌بیوتیک‌ها، به مواد اولیه‌ای متکی هستند که از چین تأمین می‌شود.
سوناک تصریح کرد تصور اینکه یک کشور بتواند به‌تنهایی در همه منابع راهبردی خودکفا باشد، غیرواقعی است. اما دموکراسی‌های جهان، در صورت همکاری جمعی، می‌توانند به این هدف برسند.
عنصر چهارم مورد تأکید ریشی سوناک، همکاری فناورانه است. او می‌نویسد برای جلوگیری از انتقال فناوری به رقبای ژئوپلیتیک و کند کردن روند آن، کشورها باید به یک رویکرد مشترک در زمینه کنترل صادرات، سرمایه‌گذاری در بخش‌های حساس و حفاظت از تحقیقات علمی دست یابند. سوناک هشدار می‌دهد کشورهایی که در این زمینه تعلل ورزند یا وابستگی خود را به فناوری چینی حفظ کنند، باید از مزایای تجارت آزاد متقابل محروم شوند. او تأکید می‌کند که در زمینه فناوری‌های پیشرفته، هم‌راستایی کامل ضروری است و جایی برای مماشات یا دوپهلو عمل کردن وجود ندارد.
سوناک هشدار می‌دهد که اگر چین در حوزه هوش مصنوعی از غرب پیشی بگیرد، نه‌فقط از منظر اقتصادی، بلکه در حوزه راهبردی نیز برتری خواهد یافت، چرا که کاربردهای نظامی این فناوری بسیار حیاتی است. او به نقل از «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور می‌نویسد که «فناوری پیشرفته سلاح تیز دولت مدرن است» و رهبران چین آماده‌اند برای دستیابی به اهداف خود، از روش‌های نامتقارن استفاده کنند.
او بار دیگر بر لزوم اتحادها برای حفظ امنیت و رفاه مشترک تأکید می‌کند. به گفته سوناک، زنجیره تأمین نیمه‌رساناها تنها به ایالات متحده محدود نیست و کشورهای مهمی چون اروپا، کره جنوبی، تایوان و ژاپن نیز نقش اساسی در آن دارند. او یادآور می‌شود که چین تلاش کرده از نارضایتی‌های موجود در روابط دو سوی آتلانتیک بهره‌برداری کرده و هلند را تحت فشار بگذارد تا کنترل‌های صادراتی بر ماشین‌آلات لیتوگرافی را کاهش دهد.
عنصر پنجم این ساختار پیشنهادی، انرژی است که به گفته سوناک «خونِ جاری در رگ‌های اقتصاد از زمان انقلاب صنعتی» بوده است. از آنجا که صنعت هوش مصنوعی، انرژی‌بر است، اهمیت انرژی ارزان و پایدار هر روز بیشتر می‌شود. سوناک می‌نویسد که ایالات متحده به استقلال انرژی دست یافته، اما این موضوع در مورد بسیاری از متحدان آمریکا صدق نمی‌کند و همین مسئله باعث بروز ریسک‌های ژئوپلیتیکی شده است.
او تأکید می‌کند که رقبای غرب به اهمیت انرژی آگاه‌اند. به اذعان سوناک، چین تا پایان این دهه، بزرگ‌ترین بهره‌بردار انرژی هسته‌ای در جهان خواهد بود. پکن در زمینه تجاری‌سازی فناوری هسته‌ای نسل چهارم، از سایر کشورها جلوتر است. سوناک خواستار شکل‌گیری یک مشارکت جدید در حوزه انرژی هسته‌ای غیرنظامی است تا هزینه‌ها کاهش یابد و مزایای این فناوری به اشتراک گذاشته شود. او همچنین پیشنهاد می‌کند از تجربه موفق کشورهایی مانند کره جنوبی در این حوزه بهره گرفته شود.
سوناک در پایان مقاله، تأکید می‌کند که صحبت از یک معماری نوین اقتصادی، فناورانه و امنیتی میان متحدان شاید در ظاهر انتزاعی به نظر برسد، اما در واقع مسئله‌ای است که به رفاه مردم آن‌ها گره خورده است. او هشدار می‌دهد که اگر متحدان غربی به انفعال خود ادامه دهد، کشورهایی که او آن‌ها را «محور اقتدارگرا» توصیف می‌کند به‌زودی نظم جهانی جدیدی را بنا خواهند کرد.
