روایت تأسیس اولین آموزشگاه موسیقی اصفهان؛ قصه‌ای از رودکی و استاد امید علی نحوی
هر شهری در تاریخ خود نقطه‌ای دارد که همه‌چیز از آن آغاز می‌شود. برای موسیقی اصفهان، این نقطه در میانه‌ی دهه ۱۳۴۰ رقم خورد؛ زمانی که جوانی نابینا اما بینشی روشن و عزمی راسخ، تصمیم گرفت رؤیای خود را به واقعیت بدل کند: راه‌اندازی نخستین آموزشگاه موسیقی اصفهان. نام او امید علی نحوی بود و نام آموزشگاهش «رودکی».
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ هر شهری در تاریخ خود نقطه‌ای دارد که همه‌چیز از آن آغاز می‌شود. برای موسیقی اصفهان، این نقطه در میانه‌ی دهه ۱۳۴۰ رقم خورد؛ زمانی که جوانی نابینا اما بینشی روشن و عزمی راسخ، تصمیم گرفت رؤیای خود را به واقعیت بدل کند: راه‌اندازی نخستین آموزشگاه موسیقی اصفهان. نام او امید علی نحوی بود و نام آموزشگاهش «رودکی».
پیش از آن، موسیقی در اصفهان بیشتر در خانه‌ها، محافل خصوصی یا نزد استادان شفاهی آموزش داده می‌شد. خبری از کلاس‌های منظم، کتاب‌های درسی یا برنامه‌های مدون نبود. جوانان علاقه‌مند به موسیقی یا باید به تهران می‌رفتند، یا دل به شیوه‌های غیررسمی می‌سپردند. رودکی، پاسخی بود به این خلأ.
بستر تاریخی: اصفهان پیش از رودکی
دهه ۴۰ خورشیدی، اصفهان در حال پوست‌اندازی بود. شهر از دل سنت دیرینه‌اش بیرون آمده و با مظاهر نوگرایی روبه‌رو می‌شد. در چنین فضایی، موسیقی همچنان در جایگاه دوگانه‌ای قرار داشت: از سویی ریشه در دل مردم داشت و با نام‌هایی چون تاج اصفهانی و حسن کسایی زنده بود، و از سوی دیگر، به‌عنوان امری «غیررسمی» دیده می‌شد که جایی در ساختارهای آموزشی نداشت.
دانش‌آموزان و جوانان علاقه‌مند، اگر می‌خواستند یادگیری منظم داشته باشند، ناگزیر بودند راهی تهران شوند. همین نیاز بود که جرقه‌ای در ذهن امید علی نحوی روشن کرد.
شخصیت بنیان‌گذار
امید علی نحوی کودکی سخت اما پربار داشت. در پنج‌سالگی بینایی‌اش را از دست داد، اما خانواده‌اش او را به هنرستان موسیقی رودکی در تهران فرستادند؛ جایی که با بهترین استادان آن روزگار شاگردی کرد. او در همان‌جا یاد گرفت که موسیقی فقط نواختن یک ساز نیست، بلکه علمی است دقیق با مبانی نظری، تمرین روزانه و روحیه گروهی.
وقتی به اصفهان بازگشت، در ذهنش ایده‌ای می‌جوشید: «چرا اصفهان، با همه‌ی پیشینه درخشانش، نباید یک آموزشگاه رسمی موسیقی داشته باشد؟»
تولد رودکی
سال ۱۳۴۴ مجتمع سلطانی در چهارباغ پایین شاهد رویدادی بود که تاریخ موسیقی اصفهان را دگرگون کرد. در اتاقی نه‌چندان بزرگ، با چند صندلی ساده، یک پیانو قدیمی و شور و شوق هنرجویان جوان، آموزشگاه موسیقی رودکی آغاز به کار کرد.
خبر دهان‌به‌دهان پیچید: «در چهارباغ پایین یک استاد جوان کلاس موسیقی باز کرده!» و جوانان یکی‌یکی به آنجا می‌آمدند. برای نخستین بار، موسیقی در اصفهان لباسی رسمی به تن کرد؛ کلاس‌هایی با برنامه مشخص، حضور استادان، و فضایی که یادگیری را جدی می‌گرفت.
نخستین شاگردان و نسلی تازه
شاگردانی که در سال‌های نخست وارد رودکی شدند، بعدها پایه‌گذاران نسل تازه‌ای از موسیقی اصفهان شدند. بعضی از آن‌ها نوازندگان حرفه‌ای شدند، بعضی به تدریس پرداختند، و برخی راه خود را به سمت آهنگ‌سازی و اجرا در گروه‌های بزرگ باز کردند.
اما مهم‌تر از همه، آنان حامل یک فرهنگ نو بودند: اینکه موسیقی نیازمند آموزش علمی، تمرین مدون و محیطی حرفه‌ای است. استاد نحوی به هنرجویانش می‌گفت: «موسیقی فقط صدا نیست؛ انضباط، اندیشه و اخلاق هم هست.» همین نگاه بود که رودکی را از یک آموزشگاه ساده فراتر برد.
چالش‌ها و نگاه جامعه
تأسیس رودکی در عنفوان جوانی کار آسانی نبود. در دهه ۴۰، موسیقی هنوز با سوءتفاهم‌هایی روبه‌رو بود. برخی آن را سرگرمی می‌دانستند، برخی آن را بی‌فایده یا حتی ناپسند می‌پنداشتند. اما حضور امید علی نحوی، با شخصیتی متین و دانشی عمیق، توانست این نگاه‌ها را تغییر دهد.
او با اجراهای کوچک هنرجویی، کنسرت‌های محدود و نمایش توانایی‌های شاگردانش، نشان داد که موسیقی می‌تواند ارزشمند، اخلاقی و الهام‌بخش باشد.
رودکی و پیوند با فرهنگ اصفهان
به‌تدریج رودکی بدل شد به کانونی فرهنگی در اصفهان. خانواده‌ها با اعتماد بیشتری فرزندان خود را به این آموزشگاه می‌سپردند. هنرجویان نه‌تنها ساز می‌آموختند، بلکه با تاریخ موسیقی ایران، با ردیف‌ها و دستگاه‌ها و با مبانی موسیقی جهانی آشنا می‌شدند.
رودکی، پلی بود میان سنت و نوگرایی. جایی که می‌شد هم سه‌تار و سنتور آموخت، هم پیانو و ویولن.
میراث ماندگار
با گذر سال‌ها، رودکی رشد کرد و در دهه ۷۰ به چهارباغ عباسی منتقل شد. اما نام آن همچنان یادآور نخستین جرقه‌ی آموزش موسیقی رسمی در اصفهان بود. پس از درگذشت استاد نحوی در خرداد ۱۳۸۷، شاگردان و همراهان او راه را ادامه دادند.
امروز، وقتی از اولین آموزشگاه موسیقی اصفهان سخن گفته می‌شود، نام رودکی همچنان می‌درخشد. این آموزشگاه نه‌تنها قدیمی‌ترین است، بلکه به‌واسطه‌ی میراث نحوی، یکی از معتبرترین مراکز موسیقی شهر به شمار می‌رود.
نتیجه‌گیری
تأسیس آموزشگاه رودکی در عنفوان جوانی داستانی است از ایمان یک هنرمند به رؤیایش. امید علی نحوی با وجود همه محدودیت‌ها، توانست چیزی را به اصفهان ببخشد که نسل‌های بعدی هنوز از آن بهره‌مندند: فرهنگ آموزش موسیقی سازمان‌یافته.
رودکی فقط یک آموزشگاه نبود؛ نقطه‌ای بود که از دل آن، نسلی تازه از موسیقیدانان اصفهان بیرون آمدند. و همین است که باید گفت: روایت تاریخ موسیقی نوین اصفهان، بی‌ذکر نام استاد امید علی نحوی و آموزشگاه رودکی ناقص خواهد بود.
امروز، سال‌ها پس از درگذشت بنیان‌گذار، رودکی همچنان زنده است. کلاس‌ها پر از شور و شوق هنرجویان جوان است، استادان برجسته‌ای در آن تدریس می‌کنند و کنسرت‌های هنرجویی ادامه دارد. این مرکز فرهنگی نه‌تنها قدیمی‌ترین آموزشگاه موسیقی اصفهان است، بلکه با تداوم نیم‌قرن تجربه و نوآوری، به‌عنوان یکی از بهترین آموزشگاه‌های موسیقی اصفهان شناخته می‌شود. میراث استاد امید علی نحوی در قالب رودکی ادامه دارد و همچنان چراغی است برای آینده‌ی موسیقی این شهر.
