کشف یک سرمه چشم با قدمت ۳ هزار سال متعلق به عصر آهن در ایران
یافته‌ای باستان‌شناختی در شمال‌غرب ایران نشان می‌دهد مردمانی در هزاره نخست پیش از میلاد، نوعی سرمه کاملا متفاوت با نمونه‌های رایج در خاور نزدیک باستان تولید می‌کرده‌اند. این ترکیب بدون سرب که از گرافیت و اکسید منگنز ساخته شده است، هزاران سال بر فرمول‌های مدرن تقدم دارد.
به گزارش سایت دیده بان ایران یافته‌ای باستان‌شناختی در شمال‌غرب ایران نشان می‌دهد مردمانی در هزاره نخست پیش از میلاد، نوعی سرمه کاملا متفاوت با نمونه‌های رایج در خاور نزدیک باستان تولید می‌کرده‌اند.
این ترکیب بدون سرب که از گرافیت و اکسید منگنز ساخته شده است، هزاران سال بر فرمول‌های مدرن تقدم دارد.
در این پژوهش که در گورستان «کانی کوتر» واقع در کوه‌های زاگرس و در حاشیه امپراتوری آشور صورت گرفته، باستان‌شناسان به رهبری دکتر «سیلویا آمیگونه» از دانشگاه توبینگن آلمان، بقایای پودری سیاه‌رنگ در یک ظرف سفالی آرایشی کشف کردند که متعلق به دوره عصر آهن (قرون ۹ تا ۷ پیش از میلاد) است.
تحلیل‌های دقیق نشان داد این سرمه از ترکیب طبیعی گرافیت و اکسید منگنز ساخته شده و برخلاف نمونه‌های مصری و بین‌النهرینی، هیچ نشانی از سرب یا ترکیبات آلی در آن دیده نمی‌شود.
این کشف بی‌سابقه نشان می‌دهد که ساکنان این منطقه فرمولی خاص و نوآورانه را برای ساخت لوازم آرایشی به کار می‌برده‌اند؛ فرمولی که احتمالاً جلوه‌ای براق و فلزگون به چشم‌ها می‌بخشیده و نزد طبقه نخبگان رایج بوده است.
دکتر آمیگونه در این باره می‌گوید: «به جای استفاده از سرب، که در میان‌رودان و مصر رایج بود، این جامعه از منابع معدنی محلی برای تولید ترکیبی متمایز استفاده کرده است.»
این پژوهش به بُعدی تازه از زیبایی‌شناسی، فناوری و آداب شخصی در جامعه‌های ایرانی عصر آهن می‌افزاید.
نوآوری اشراف‌زادگان در حاشیه امپراتوری‌ها
گورستان «کانی کوتر» که در ارتفاعات زاگرس قرار دارد، آرامگاه‌هایی از اشراف دوره عصر آهن سوم را در خود جای داده است. در کنار آیینه‌ها و ابزارهای آرایشی، ظرفی حاوی پودر سیاه‌رنگ در یکی از این گورها توجه پژوهشگران را جلب کرد.
دکتر شیلیر آملیراد، عضو تیم پژوهش از دانشگاه هایدلبرگ، در این باره می‌گوید: «این نخستین بار است که سرمه‌ای فقط از گرافیت و اکسید منگنز دیده‌ایم. این ترکیب نشان‌دهنده خلاقیت در استفاده از مواد و ابتکاری منطقه‌ای است که نمونه‌اش در شواهد باستان‌شناسی دیده نشده بود.»
