اقتصادخرها؛ چین توانست بر الاغ های آفریقا سلطه پیدا کند
اغلب، تصویر ذهنی سنتی از الاغ‌ها این است که فقط حیواناتی هستند که برای حمل بار استفاده می‌شوند، اما واقعیت نشان می‌دهد که این حیوانات نقش‌های اقتصادی و اجتماعی خاصی در جوامع روستایی و نیمه‌شهری در سراسر جهان دارند.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ الصحافة العربیة نوشت: مردم و الاغ‌ها در جزیره لامو خیابان‌ها و خانه‌ها و کارها را با هم شریک‌اند. جوامع روستایی در آفریقا برای حمل کالاها و آوردن آب به الاغ‌ها وابسته‌اند.
اغلب، تصویر ذهنی سنتی از الاغ‌ها این است که فقط حیواناتی هستند که برای حمل بار استفاده می‌شوند، اما واقعیت نشان می‌دهد که این حیوانات نقش‌های اقتصادی و اجتماعی خاصی در جوامع روستایی و نیمه‌شهری در سراسر جهان دارند.
در بسیاری از این مناطق، داشتن الاغ وسیله‌ای برای فرار از فقر شدید است، زیرا منبع مستقیم یا پایداری برای درآمد فراهم می‌کند.
امروزه الاغ‌ها دیگر فقط ابزار خدماتی نیستند، بلکه محور تجارتی شده‌اند که بر روابط بین کشورها تاثیرگذار است. رابطه میان چین و برخی کشورهای آفریقایی نمونه‌ای از این تأثیر و تداخل است.
مطالعه‌ای که توسط مرکز مطالعات الاهرام انجام شده است، به این موضوع پرداخته است که در حوزه تحولات اقتصادی و تأثیرات آن بر روابط بین‌الملل قرار دارد.
این مطالعه که توسط پژوهشگر رنا احمد تهیه شده و با عنوان «اقتصاد الاغ‌ها.. رشد تقاضای چینی برای “ایجیاو” و تأثیر آن بر آفریقا» منتشر شد، به افزایش تقاضای چین برای الاغ‌ها در آفریقا و پیامدهای منفی آن و اقداماتی که این کشورها برای محدود کردن صادرات این ثروت حیوانی انجام داده‌اند، پرداخته است.
تقاضای فزاینده
مطالعه اشاره کرد که اخیراً تجارت پوست الاغ به بزرگ‌ترین تهدید برای الاغ‌ها و جوامع وابسته به آن‌ها تبدیل شده است. این امر ناشی از افزایش تقاضا برای محصول چینی «ایجیاو» است، ژلاتینی که از پوست الاغ به دست می‌آید و یکی از اجزای اصلی طب سنتی چینی است.
افزایش تقاضا در چین باعث شد روند کشتار و صادرات یا قاچاق الاغ‌ها از سراسر آفریقا تسریع شود، به گونه‌ای که فشار بی‌سابقه‌ای بر اقتصاد چندین کشور این قاره وارد شد.
مطالعه هشدار داد که کشتار الاغ‌ها برای استخراج روغن و پوست آن‌ها جدید نیست، بلکه به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. ماده استخراج‌شده از پوست الاغ، معروف به «ایجیاو»، بخشی از طب چینی بوده که به دلیل اثرات مفید آن در درمان کم‌خونی، کاهش سلول‌های خونی یا مشکلات باروری شهرت یافته است.
این اقدامات باعث کاهش تعداد الاغ‌ها در چین از ۱۲ میلیون رأس در دهه ۱۹۹۰ به حدود ۶.۴ میلیون رأس در سال ۲۰۱۲ و کمتر از ۳ میلیون رأس در سال ۲۰۲۳ شد.
چین از سال ۲۰۱۶ تولید «ایجیاو» را ۱۶۰٪ افزایش داده است، اما این افزایش برای تأمین مصرف داخلی کافی نبوده و این کشور به سمت آفریقا روی آورده است تا شکاف بازار را پر کند.
این امر باعث شد بازار «ایجیاو» در چین از ۳.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به حدود ۷.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ برسد.
پیامدهای منفی
روابط چین و آفریقا از حوزه زیرساخت‌ها یا سرمایه‌گذاری فراتر رفته و مستقیماً بر اکوسیستم‌ها و معیشت جوامع محلی تأثیر گذاشته است.
این موضوع باعث کاهش سریع تعداد الاغ‌ها شده و خشم کشاورزان محلی را برانگیخته و سرقت الاغ‌ها را به شدت افزایش داده است.
این امر همچنین پیامدهای مختلفی مانند کاهش درآمد، کاهش توانایی تأمین غذا و پرداخت شهریه مدارس کودکان و همچنین انتقال وظایف خانگی که قبلاً بر عهده الاغ‌ها بود، مانند آوردن آب، به کودکان، داشته است.
جمعیت خیریه حیوانات «بروک» تغییر ملموسی در بسیاری از جوامع روستایی کنیا مشاهده کرده است. پس از آنکه الاغ‌ها زمان و تلاش لازم برای حمل کالا و آب را تأمین می‌کردند، اکنون این وظایف بر دوش زنان و کودکان افتاده است.
در کامرون، یک نظرسنجی اجتماعی و اقتصادی اخیر که چند منطقه کشور را شامل می‌شد، نشان داد که ۹۱٪ از مالکان الاغ‌ها کشاورزان کوچک مرد هستند که به این حیوانات در سیستم‌های کشاورزی ترکیبی، دامداری و دسترسی به بازارها وابسته‌اند.
در مالی، که در حال حاضر حدود ۱.۱۹ میلیون الاغ دارد و در بین ۱۵ کشور برتر از نظر تعداد الاغ‌ها قرار دارد، جابجایی آب، هیزم و غلات و اتصال روستاهای دورافتاده به بازارهای هفتگی که خودروها نمی‌توانند به آن‌ها برسند، دشوار شده است.
اقدامات مقابله‌ای
برای مقابله با تهدید کاهش تعداد الاغ‌ها و پیامدهای آن بر جوامع روستایی که به آن‌ها برای حمل و نقل، کشاورزی و آوردن آب وابسته‌اند، چندین کشور اقدامات متعددی اتخاذ کرده‌اند، از جمله ممنوعیت کشتار و جلوگیری از صادرات به خارج.
در تانزانیا، تصمیم به ممنوعیت کشتار الاغ‌ها تا رسیدن تعداد آن‌ها به ۱۰ میلیون رأس گرفته شد، پس از کاهش تعداد از حدود ۱.۵ میلیون رأس در سال ۲۰۱۶ به ۵۹۵ هزار رأس در سال ۲۰۱۸.
در کنیا، با وجود لغو ممنوعیت کشتار الاغ‌ها توسط دیوان عالی در ۲۰۲۱، هنوز کشتار از سر گرفته نشده زیرا وزارت کشاورزی صدور مجوز کشتارگاه‌ها را در پاسخ به شکایات جوامع مالکان متوقف کرده است.
در نیجر، وزارتخانه‌های کشاورزی، مالی، کشور و تجارت تصمیم مشترکی در سپتامبر ۲۰۱۶ صادر کردند که صادرات و کشتار محلی الاغ‌ها را ممنوع می‌کرد، اما این تصمیم اجرا نشد و بیشتر فعالیت‌های تجاری به صورت مخفی انجام شد.
نیجر در سال ۲۰۱۶ منبع اصلی الاغ‌های زنده در غرب آفریقا بود و آمار رسمی نشان می‌داد که از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۱۶، ۸۰ هزار رأس صادر شده‌اند که این رقم نسبت به سال ۲۰۱۵، ۲۷۰ هزار رأس افزایش داشت.
با افزایش تقاضای کشتارگاه‌های نیجری و خریداران چینی پوست، قیمت‌ها سه برابر شد و از حدود ۳۵-۴۰ دلار به ۱۲۰-۱۴۵ دلار برای هر رأس رسید.
اخیراً دفتر بین‌المللی دام اتحادیه آفریقا - با همکاری ائتلاف بین‌المللی الاغ‌های کاری که شامل «بروک»، انجمن الاغ، انجمن حمایت از حیوانات در خارج و سازمان جهانی مراقبت از اسب‌هاست - «کنفرانس الاغ ۲۰۲۵» را برای پیگیری تصمیمات رؤسای کشورهای اتحادیه آفریقا در توقف کشتار به منظور حفاظت از این حیوانات برگزار کرده است.
با افزایش انتقادات بین‌المللی از نقش چین در بهره‌برداری از الاغ‌ها، پکن روایت متقابلی ارائه کرده است تا رویکرد خود را بازتعریف کند و بر جنبه‌های توسعه‌ای همکاری با آفریقا تأکید نماید و سه‌چرخه چینی (وسیله نقلیه کوچک سه چرخ) را معرفی کرده که به حل مشکلات تجار محلی کمک کرده و آن‌ها را قادر ساخته بر چالش‌های مربوط به حمل و نقل مبتنی بر الاغ غلبه کنند.
با توجه به این داده‌ها، می‌توان گفت تجارت «ایجیاو» نابرابری موجود در توازن قدرت در روابط چین و آفریقا را نشان می‌دهد و زمینه را برای پرسش‌های عمیق‌تر درباره مفهوم حاکمیت محیط‌زیستی و اجتماعی باز می‌کند و نباید صرفاً به عنوان یک پرونده انتقادی مورد بحث قرار گیرد تا چالش‌های ساختاری کشورهای جنوب جهان در مسیر دستیابی به توسعه پایدار و عادلانه فهمیده شود.
