علوی، عضو شورای شهر: بودجه ۳۵۰ میلیاردی مرمت برگشت خورد/ بی‌سرپرستی خانه‌های تاریخی تهران/ طالقانی، فروغ، وثوق‌الدوله؛ چهره‌هایی که خانه‌شان به دست فراموشی سپرده شد + فیلم
احمد علوی، رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران از سرنوشت تلخ خانه‌های تاریخی مشاهیر تهران خبر داد و گفت: درباره بودجه‌ای که به صورت کلی برای مرمت خانه‌های تاریخی متعلق به شهرداری گذاشته بودیم، متاسفانه از ۴۰۰ میلیارد تومان اعتباری که در این زمینه در نظر گرفته بودیم، ۳۵۰ میلیارد تومان آن برگشت خورد. چون در دوره کنونی مدیریت شهری تهران، تمرکز لازم در حوزه گردشگری و میراث وجود نداشت تا املاکی را که نیاز به مرمت داشت، در اولویت قرار دهند./ در همین راستا ما امسال پیگیر هستیم که شرکت گردشگری شهر تهران در زیرمجموعه شهرداری راه‌اندازی تا بودجه‌هایی که در این زمینه تخصیص پیدا می‌کند، متولی مشخصی داشته باشد. به نظر می‌رسد چون این مساله متولی خاصی ندارد، کارها به‌خوبی پیش نمی‌رود.
دیده‌بان ایران؛ پریسا هاشمی: خانه آیت‌الله طالقانی در آستانه تخریب است و این میراث انقلاب در حال فراموشی. فروپاشی خانه‌های تاریخی تهران در سکوت پیش میررود و شهرداری و میراث فرهنگی در مرمت خانه طالقانی درمانده‌اند. حال اختلاف نهادها بر سر خانه چهره‌های مشهوری همچون فروغ، طالقانی و وثوق‌الدوله سایه افکنده و فراموشی انقلابی بزرگی در دل پایتخت را رقم زده است. خانه تاریخی آیت‌الله طالقانی در قلب تهران، با وجود جایگاه ملی و انقلابی این شخصیت در بی‌توجهی و اختلافات دستگاه‌ها دست و پا می‌زند و در آستانه تخریب قرار دارد. اعضای شورای شهر از ضعف عملکرد شهرداری و ارائه نشدن مجوزهای لازم از سوی میراث فرهنگی برای مرمت این خانه تاریخی گلایه دارند. از جمله این که مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورا روز ۲۰ خرداد درباره وضعیت نامناسب این خانه گفت: «هیچ کاری برای احیای خانه تاریخی مرحوم آیت‌الله طالقانی انجام نشده است، وضعیت آن در شأن شهرداری نیست؛ همکاران ما در شهرداری اگر دغدغه خانه اندیشمندان را دارند، به این فضاهای خالی رسیدگی کنند.»
مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در صحن شورا در تایید صحبت‌های اقراریان درباره خانه آیت‌الله طالقانی گفت: «به‌شخصه چندین بار این موضوع را پیگیری کرده‌ام و تماس‌هایی با خانواده ایشان، به‌ویژه دختر‌شان داشته‌ام. بخشی از گلایه‌های مطرح‌شده صحیح و درخور توجه است و نباید این موضوع بیش از این به درازا بکشد. حیف است چنین مکانی بلااستفاده باقی بماند؛ آن‌هم در شرایطی که شهر تهران با کمبود مراکز فرهنگی مواجه است. این فضا می‌تواند به یک مرکز فرهنگی فعال و اثرگذار تبدیل شود.»
این اظهارات اما اخیرا در حالی مطرح شده است که پیش از این نیز موضوع بی‌توجهی به مرمت خانه‌های تاریخی به‌ویژه خانه‌های متعلق به افراد مشهور، مورد انتقاد اعضای شورای شهر قرار گرفته بود. از جمله این که در تاریخ ۳۰ اردیبهشت، سید احمد علوی، رئیس کمیته گردشگری و میراث فرهنگی شورای شهر تهران در صحن شورا به وضعیت نامشخص چند بنای تاریخی اشاره و بیان کرد: «با وجود وعده‌های متعدد در طول زمان، همچنان تعیین تکلیف مرمت خانه فروغ، خانه آیت‌الله طالقانی و خانه وثوق‌الدوله به تعویق افتاده است؛ در حالی که مشکلات مالکیتی خانه امین‌لشکر پس از سال‌ها با همکاری شهرداری حل شده و سه دانگ از این ملک بازگردانده شده است. همچنین اقدامات اولیه برای مرمت خانه علاءالدوله آغاز شده و این پروژه به شرکت توسعه سپرده شده است. اما این که یک دوره مدیریت شهری به پایان برسد و هنوز وعده‌های داده‌شده درباره مرمت بناهای مهم محقق نشود، غیرقابل پذیرش است.»
مجوز میراث برای مرمت خانه‌های آیت‌الله طالقانی و فروغ گرفته نشده است
در همین زمینه از سید احمد علوی، رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران پرسیدیم که در حال حاضر چه تعداد خانه تاریخی به‌ویژه خانه‌های تاریخی افراد مشهور باید مرمت شود و چرا شهرداری از مسئولیت خود در این زمینه شانه خالی می‌کند که او نیز در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران، تاکید کرد: شورای شهر هر سال برای خانه‌هایی که یا واجد ارزش تاریخی هستند یا میراثی محسوب می‌شوند (جزو میراث ملی به ثبت رسیده‌اند)، اعتباراتی را تعیین می‌کند، البته این‌ها مربوط به خانه‌های تاریخی است که در تملک شهرداری هستند؛ مثل خانه‌های وثوق‌الدوله، فروغ، آیت‌الله طالقانی، شیخ فضل‌الله، علاءالدوله و امین لشکر که از این دست هستند، یعنی مالکیت آن‌ها در اختیار شهرداری است.
او در این زمینه به طور خاص به خانه امین لشکر اشاره کرد و گفت: در دوره‌ای از مدیریت شهری، ارزش خانه امین لشکر را تشخیص نداده بودند و سه دانگ از آن را به یک پیمانکار که از شهرداری طلب داشت، داده بودند که ما در این دوره، با فشارهای زیادی توانستیم پول پیمانکار را بدهیم و شش دانگ را به شهرداری برگردانیم تا بتوانیم برای مرمت این خانه بودجه بگذاریم.
علوی با بیان این که تعداد زیادی خانه تاریخی وجود دارد که در تملک شهرداری تهران است، افزود: مرمت یک موضوع تخصصی است؛ نخست باید یک متخصص، کار مرمت را انجام دهد، دوم این که برای مرمت باید مجوز میراث فرهنگی وجود داشته باشد. در موضوع خانه آیت‌الله طالقانی، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران خودش هم قبول دارد که معاونت فنی و عمرانی ندارد و برای مرمت این خانه پیمانکاری گرفته بود که متخصص این کار نبود و مجوز میراث فرهنگی را هم نداشت.
او تاکید کرد: بعد از تذکری که در پایان اردیبهشت‌ماه در این زمینه دادیم، دوستان شهرداری پذیرفتند که مرمت این خانه به شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران سپرده شود. انتظار ما این بود که این شرکت بتواند در یک بازه زمانی کوتاه، مجوز میراث فرهنگی را برای مرمت خانه تاریخی آیت‌الله طالقانی و حتی خانه فروغ بگیرد، ولی متاسفانه هنوز چنین مجوزی گرفته نشده است.
بودجه امسال مرمت خانه‌های تاریخی را فریز کردیم
رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر افزود: این موضوع درباره سایر اماکن میراثی شهر تهران که نیاز به مرمت آن‌ها وجود دارد نیز هست، اما این دو خانه جزو مهمترین موارد هستند. اخیرا با مدیرکل محترم میراث و گردشگری شهر تهران جلسه‌ای داشتیم و قرار شد که کارگروهی بین شهرداری و میراث فرهنگی در این زمینه تشکیل شود که علاوه بر خانه‌های آیت‌الله طالقانی و فروغ، موضوعاتی مثل چشمه علی و بام ری هم در آنجا تعیین تکلیف شود.
علوی در پاسخ به این پرسش که چه مقدار از بودجه‌ای که برای مرمت خانه‌های تاریخی پیش‌بینی شده، طی چهار سال گذشته محقق شده است، گفت: درباره آنچه که به صورت موردی تعیین کرده بودیم، بودجه‌ها در چهار سال اخیر محقق شد، یعنی مثلا درباره خانه وثوق‌الدوله کار انجام می‌شود، اگرچه کُند انجام می‌شود. درباره عمارت سلیمانیه در پارک آزادگان نیز کار انجام می‌شود، اگرچه سرعت آن مناسب نیست. درباره خانه علاءالدوله نیز کار آغاز شده و درباره خانه امین لشکر نیز مشغول جمع‌آوری اسناد هستند.
رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران تاکید کرد: درباره بودجه‌ای که به صورت کلی برای مرمت خانه‌های تاریخی متعلق به شهرداری گذاشته بودیم، متاسفانه از ۴۰۰ میلیارد تومان اعتباری که در این زمینه در نظر گرفته بودیم، ۳۵۰ میلیارد تومان آن برگشت خورد. چون در دوره کنونی مدیریت شهری تهران، تمرکز لازم در حوزه گردشگری و میراث وجود نداشت تا املاکی را که نیاز به مرمت داشت، در اولویت قرار دهند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران بیان کرد: در همین راستا ما امسال پیگیر هستیم که شرکت گردشگری شهر تهران در زیرمجموعه شهرداری راه‌اندازی تا بودجه‌هایی که در این زمینه تخصیص پیدا می‌کند، متولی مشخصی داشته باشد.
او در پاسخ به این سوال که چرا حساسیت شورای شهر در خصوص کم‌توجهی شهرداری به مرمت خانه‌های تاریخی از سطح تذکر بالاتر نرفته است، گفت: در این زمینه حساسیت داشتیم، هم تذکر دادیم و هم با مسئولان ذی‌ربط جلسه داشتیم. اما به نظر می‌رسد چون این مساله متولی خاصی ندارد، کارها به‌خوبی پیش نمی‌رود. البته در حوزه گردشگری نهادهای مختلفی در پایتخت مسئولیت دارند، مثلا ستاد گردشگری مسئول برگزاری تورها است و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهر تهران نیز موضوعات دیگری را دنبال می‌کند.
علوی افزود: تحلیل ما بر این است که وقتی کار دست این نهادها باشد، چون به صورت تخصصی انجام نمی‌شود، ممکن است هزینه بیشتری به شهرداری تحمیل شود، امسال هم به دوستان گفته‌ایم که فعلا به بودجه‌هایی که برای مرمت خانه‌های تاریخی در نظر گرفته شده است، دست نزنید، تا شرکت گردشگری تعیین تکلیف شود.
منبع: دیده‌بان ایران
