تحلیل بازار جهانی ساخت‌وساز تا 2034؛ آمار، فناوری و فرصت‌های ایران

رشد بازار: شتاب شهرنشینی، سرمایه‌گذاری زیرساختی و فناوری‌های تحول‌آفرین عامل رشد بی‌سابقه صنعت ساخت‌وساز است. - سهم مناطق: آسیا/اقیانوسیه با ۴۰٪ پیشتاز؛ رشد پایدار در آمریکای شمالی، اروپا، خاورمیانه و آفریقا با تمرکز بر ساختمان‌های سبز. - فناوری‌های کلیدی: BIM، چاپ سه‌بعدی، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و واقعیت افزوده. - ایران و فرصت‌ها: نیاز گسترده به مقاوم‌سازی و زیرساخت نو، زمینه‌ای برای توسعه صادرات خدمات و محصولات فناورانه. - چالش‌ها: نوسان قیمت مصالح، کمبود نیروی کار ماهر، و الزامات زیست‌محیطی. - راهکار: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، آموزش تخصصی، و استفاده از مصالح کم‌کربن و بازیافتی. - پیام نهایی: آینده ساخت‌وساز سبزتر، هوشمندتر و سریع‌تر خواهد بود و برنده‌ها کسانی‌اند که امروز روی زیرساخت علمی و فناورانه خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.

آقای دکتر، لطفاً به‌صورت خلاصه خودتان و مسیر حرفه‌ای‌تان را معرفی کنید.

بنده سجاد میرزامحمدی دارای دکتری تخصصی مهندسی سازه با تمرکز بر توسعه مصالح نوین، مقاوم‌سازی و بهسازی سازه‌ها می‌باشم. از دوران کارشناسی‌ارشد و دکتری، تحقیق من روی ارتقای عملکرد مکانیکی بتن و تولید متریال‌های ساختمانی سازگار با محیط‌زیست متمرکز بود. نتیجه این مسیر انتشار مقالات تخصصی، تألیف کتاب، و نهایتاً تأسیس شرکت «سازه فن‌ آور پایدار آرات» در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس می‌باشد. هدف ما، تخصصی‌سازی صنعت ساخت‌وساز و آماده‌سازی زیرساخت‌های فناورانه برای چالش‌های آینده این صنعت است.

با توجه به گزارش‌های بین‌المللی، وضعیت فعلی و آینده بازار ساخت‌وساز را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

طبق داده‌های دو گزارش معتبر(Straits research و Expert Market Research)، در سال ۲۰۲4 این بازار ارزشی معادل 13/57 تریلیون دلار داشته و در ۲۰۲5 به 14/45 تریلیون دلار رسیده است. پیش‌بینی‌ها رقم 25/47 تریلیون دلار را برای ۲۰۳4 نشان می‌دهند. این موج رشد، نتیجه ترکیب شهرنشینی پرشتاب، سرمایه‌گذاری عظیم زیرساختی و ورود فناوری‌های تحول‌ساز است.

سهم مناطق مختلف جهان در این بازار چگونه است و چه روندهایی در پیش است؟

آسیا/اقیانوسیه با بیش از ۴۰ درصد سهم، بزرگ‌ترین بازیگر بازار بوده که ناشی از رشد اقتصادی و شهرنشینی سریع در کشورهایی مثل چین و هند می‌باشد. آمریکای شمالی تحت‌تأثیر قوانین زیرساختی جدید مانند CHIPS Act در آمریکا رشد چشمگیری دارد. اروپا بر بازسازی سازه‌های پایدار، مقاوم‌سازی در برابر تغییرات اقلیم و ساختمان‌های با انتشار خالص صفر متمرکز شده است. خاورمیانه و آفریقا نیز با پروژه‌های عظیم شهری و گردشگری (از جمله برنامه‌های Vision 2030 در عربستان) نقش پررنگی در رشد آینده دارند.

نقش فناوری در تحول بازار ساخت‌وساز را چطور می‌بینید؟

گزارش‌های بین‌المللی نقش فناوری‌هایی مثل BIM، چاپ سه‌بعدی، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، و واقعیت افزوده را کلیدی می‌دانند. این ابزارها دقت طراحی را افزایش، زنجیره تأمین را بهینه و زمان ساخت را کاهش می‌دهند. شرکت سازه فن ‌آور پایدار آرات با توسعه تجهیزات فناورانه مانند دستگاه ملات‌پاش و تحقیق روی بتن‌های دوستدار محیط‌زیست، دقیقاً در راستای این روند جهانی حرکت می‌کند.

چالش‌های اصلی صنعت جهانی ساخت‌وساز چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید؟

چالش‌ها شامل نوسانات قیمت مواد اولیه، کمبود نیروی کار ماهر، ریسک‌های ژئوپلیتیک، و نیاز به انطباق با مقررات زیست‌محیطی است. راهکار، تخصصی‌سازی فرآیندها و تقویت واحدهای تحقیق‌وتوسعه است. سرمایه‌گذاری بر روی متریال نوین ساختمانی و آموزش نیروی انسانی می‌تواند تاب‌آوری صنعت را بالا ببرد. شرکت آرات با برگزاری دوره‌های آموزشی و انجام خدمات تحقیق‌و‌توسعه، در این مسیر نقش فعالی ایفا می‌کند.

پایدارسازی و الزامات زیست‌محیطی تا چه حد بر آینده صنعت اثر می‌گذارند؟

سیاست‌هایی مانند قانون اقلیم و تاب‌آوری فرانسه یا ابتکارات NDC در کشورهایی چون ترکیه، اردن و مصر نشان می‌دهند که آینده ساخت‌وساز بدون رویکرد سبز غیرممکن است. بتن کم‌کربن، مصالح بازیافتی و طراحی انرژی‌ کارآمد به استانداردهای اجباری بدل شده‌اند و همین موضوع فرصت بزرگی برای کشور ما ایجاد کرده است. استفاده از بتن کم‌کربن و مصالح سبز دیگر انتخاب نیست، بلکه اجبار بازار جهانی است. ما در سازه فن آور پایدار آرات، بتن‌ها و مصالح سازگار با محیط‌زیست را به‌عنوان یکی از اولویت‌های تحقیقاتی دنبال می‌کنیم.

جایگاه ایران و شرکت‌های فناور ایرانی را در این بازار چگونه می‌بینید؟

ایران به دلیل نیاز گسترده به نوسازی شهری، مقاوم‌سازی سازه‌های قدیمی، و توسعه زیرساخت‌های نوین، بازاری بالقوه بسیار بزرگ دارد. اگر واحدهای R&D و تیم‌های تخصصی تقویت شوند، می‌توانیم سهم قابل‌توجهی از بازار داخلی و حتی صادرات خدمات و محصولات نوآورانه را به ‌دست آوریم. سازه فن ‌آور پایدار آرات نمونه‌ای است که تلاش می‌کند این مسیر را با رویکردی علمی و مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی پیش ببرد.

چرا تخصصی‌سازی و ایجاد تیم‌های R&D برای شرکت‌های ساختمانی ضروری است؟

طبق داده‌های آماری، شرکت‌هایی که بیش از ۵ درصد درآمد سالانه را به پژوهش و نوآوری اختصاص می‌دهند، بهره‌وری بالاتر و ریسک عملیاتی کمتر دارند. تخصصی‌سازی سرعت تصمیم‌گیری و دقت در اجرا را افزایش می‌دهد. در صنعت ساخت‌وساز امروز، R&D زیربنای هر پیشرفت پایدار است.

نمونه‌های بین‌المللی موفق در به‌کارگیری نوآوری کدام‌اند؟

پروژه The Edge (آمستردام) که به‌عنوان یکی از هوشمندترین ساختمان‌های جهان شناخته می‌شود، و One Central Park (سیدنی) که ترکیب معماری سبز با فناوری‌های نوین را به نمایش گذاشته، نشان می‌دهند که نوآوری سودآور و پایدار است.

نقش آموزش در ارتقای کیفیت ساخت‌وساز را چگونه می‌بینید؟

آموزش، حلقه گمشده بسیاری از پروژه‌هاست. ما در سازه فن آور پایدار آرات با برگزاری دوره‌های تخصصی برای پیمانکاران و مهندسان، از انتقال دانش روز دنیا به بدنه صنعت حمایت می‌کنیم.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی در این حوزه چیست؟

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سبز، مصالح پیشرفته و پروژه‌های زیرساختی بلندمدت در ایران و منطقه در حال افزایش می‌باشد. روند رشد نشان می‌دهد که بازده بلندمدت این سرمایه‌گذاری‌ها بالاتر از متوسط بازار خواهد بود.

در پایان، چه پیامی برای فعالان و سرمایه‌گذاران این حوزه دارید؟

بازار جهانی ساخت‌وساز تا یک دهه آینده در حال رشد شتابان است و بازیگران اصلی آن شرکت‌هایی خواهند بود که تحقیق‌وتوسعه را به قلب استراتژی خود ببرند. تیم‌های تخصصی، بهره‌گیری از فناوری‌های نو، و تعهد به پایداری محیط‌زیست، سه کلید موفقیت هستند. آینده از آنِ کسانی است که امروز زیرساخت‌های علمی و فناورانه خود را تقویت می‌کنند. بازار ساخت‌وساز در دهه پیش‌رو سریع‌تر، سبزتر و هوشمندتر خواهد شد.