جزییات ۶ قطعنامه شورای امنیت که با اجرایی شدن مکانیسم ماشه فعال می شوند+اسامی

به گزارش  سایت دیده‌بان ایران،  «مکانیسم ماشه» یا  «مکانیسم اسنپ بک تحریم‌ها علیه ایران» (Snapback mechanism of sanctions against Iran)  در حقیقت یک روند قانونی و دیپلماتیک تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است. قطعنامه ۲۲۳۱ قطعنامه‌ای بوده است که توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام) که ۱۰ سال پیش در سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی (۵ عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان) امضا گردید را قانونی کرد و با تصویب این قطعنامه، هر شش قطعنامه‌ای که پیشتر علیه ایران صادر شده بود و منجر به تحریمهای وسیع علیه ایران شده بود را ملغی کرد. حالا با اجرایی مکانیسم ماشه ۶ قطعنامه اجرایی می شود

کدام قطعنامه‌هایی که با مکانیسم ماشه مجددا فعال می‌شوند؟

قطعنامه ۱۶۹۶ (سال ۲۰۰۶) – الزام ایران به تعلیق غنی‌سازی اورانیوم. 

قطعنامه ۱۷۳۷ (سال ۲۰۰۶) – تحریم فعالیت‌های حساس هسته‌ای و ممنوعیت انتقال فناوری.

قطعنامه ۱۷۴۷ (سال ۲۰۰۷) – تشدید تحریم‌ها، محدودیت‌های مالی و تسلیحاتی.

قطعنامه ۱۸۰۳ (سال ۲۰۰۸) – محدودیت‌های بانکی، بازرسی محموله‌ها، ممنوعیت بیشتر سفر مقامات.

قطعنامه ۱۸۳۵ (سال ۲۰۰۸) – تأکید مجدد بر تعهدات ایران و تکرار خواسته‌های قبلی.

قطعنامه ۱۹۲۹ (سال ۲۰۱۰) – شدیدترین تحریم‌ها: تحریم تسلیحاتی جامع، محدودیت بانکی و کشتیرانی.

بنابر گزارش دیده بان ایران؛ در ادامه  نگاهی خواهیم انداخت به ماهیت مکانیسم ماشه. 

مکانیسم ماشه چیست؟ 

«مکانیسم ماشه» که از آن در منابع انگلیسی معمولا با نام «اسنپ بک» یا به طور کاملتر «مکانیسم اسنپ بک تحریم‌ها علیه ایران» (Snapback mechanism of sanctions against Iran) نام برده می‌شود، در حقیقت یک روند قانونی و دیپلماتیک تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است. قطعنامه ۲۲۳۱ قطعنامه‌ای بوده است که توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام) که ۱۰ سال پیش در سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی (۵ عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان) امضا گردید را قانونی کرد و با تصویب این قطعنامه، هر شش قطعنامه‌ای که پیشتر علیه ایران صادر شده بود و منجر به تحریمهای وسیع علیه ایران شده بود را ملغی کرد. 

«اسنپ بک» (snapback) در معنای تحت اللفظی خود طبق آنچه که در دیکشنری آنلاین کمبریج آمده، به معنای «بازگشت سریع به شرایط و وضعیت قبلی» است. 

در آن زمان ایالات متحده بیم آن را داشت که روسیه یا چین بازگشت مجدد تحریم‌ها را وتو کنند و به همین دلیل تلاش زیادی کرد تا امکان وتو را در این خصوص لغو کند. بر مبنای مکانیسم ماشه، در صورتی که «کشورهای عضو این توافق» تصمیم بگیرند آن‌را فعال کنند و شورای امنیت سازمان ملل هم به آن رأی دهد، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که تمامی قطعنامه‌های پیشین آن شورا علیه ایران را لغو کرده بود، لغو خواهد شد و در نتیجه تمام تحریم‌ها دوباره علیه ایران فعال می‌شوند. 

در متن قطعنامه ۲۲۳۱ آمده است که هر کشور «شرکت‌کننده» در توافق هسته‌ای می‌تواند در صورتی که کشور دیگر را ناقض تعهد تشخیص دهد، درخواست فعال شدن این مکانیسم را ارائه دهد. 

بنابر این همانطوری که در تعریف تحت اللفظی اسنپ بک گفته شد که اسنپ بک به معنای «بازگشت سریع به شرایط و وضعیت قبلی» است؛ در صورت فعال شدن اسنپ بک، بلافاصله شرایط به پیش از برداشته شدن تحریمهای ایران باز می‌گردد و تحریمهای قبلی شورای امنیت سازمان ملل دوباره سریعا بازخواهند گشت. 

اما اینکه چرا به «اسنپ بک» مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) می‌گویند نیز باید بگوییم در زبان سیاسی و بین المللی، این اصطلاح به فرایندی اشاره دارد که باعث می‌شود به شکلی خودکار اقدام یا واکنشی خاص آغاز شود. اصطلاح ماشه نیز به این دلیل بکار می‌رود که ماشه وقتی فشرده می‌شود، شلیک به صورت خودکار انجام می‌شود. 

با نزدیک شدن زمان به پایان ضرب الاجل داده شده از سوی اروپا به ایران، از روز چهارشنبه شماری از منابع غربی از احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در روز پنجشنبه خبر دادند. 

در حالی تنها سه روز به پایان ضرب الاجل اروپا یعنی پایان ماه اوت (نهم شهریور) مانده که طبق گزارشهای منابع غربی، به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی و غربی تصمیم خود را برای اجرایی کردن روند فعال‌سازی این مکانیسم اتخاذ کرده‌اند. 

اروپا تصمیم دارد از آخرین کارت برنده خود، یعنی بند مکانیسم ماشه که در چارچوب توافق برجام و ذیل توافق ۲۲۳۱ شورای امنیت تعریف شده بود، استفاده کند. برای همین نیز اروپا پس از جنگ ۱۲ روزه، به ایران ضرب الاجل داد که تا پیش پایان ماه اوت میلادی (نهم شهریور) بایستی به توافقی دست یابد؛ وگرنه تروئیکای اروپایی مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد. 

منبع : دیده بان ایران