گفت‌وگوی دیده‌بان ایران درباره مصوبه دولت پیرامون اصلاح ساختار وزارت کشاورزی؛

«انحلال، واگذاری، واگرایی؟» ؛ صیانت از امنیت غذایی و منابع طبیعی در سایه مصوبه جدید دولت چه سرنوشتی خواهد داشت؟ / خطر جدی تخریب جنگل‌ها و منابع طبیعی با انحلال و واگذاری وظایف سازمان متولی

محمد شجاع‌الدینی، نماینده پیشین وزارت جهاد کشاورزی در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی درباره مصوبه دولت چهاردهم مبنی بر «الزامات اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته» به دیده‌بان ایران گفت: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، مهم‌ترین نهادی است که در عمل با این تصویب‌نامه تجزیه و تا حدی منحل می‌شود و وظایف سیاست‌گذاری آن میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و ستاد وزارت جهاد کشاورزی تقسیم می‌شود و بخش اجرایی وظایفش نیز به واحدهای استانی (سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها) منتقل می‌شود./ تجربه تغییرات نهادها از قبل انقلاب تا کنون نشان داده اگر اصلاح ساختار، بدون تقویت ظرفیت نهادی، افزایش شفافیت و تضمین استقلال کارشناسی انجام شود، عملاً به تضعیف حفاظت از عرصه‌های طبیعی خواهد انجامید. انتقال وظایف به ستاد وزارتخانه آن هم در حالی‌که این وزارتخانه ذاتاً توسعه‌محور و بهره‌بردار است، قطعا به تسهیل تغییر کاربری، تشدید تصرف اراضی و تسریع تخریب جنگل‌ها منجر شود. سازمان منابع طبیعی با همه کاستی‌هایش، ساختاری تخصصی و متمرکز در حوزه صیانت است. واگذاری پراکنده وظایف آن، ما را با تهدیدی جدی علیه امنیت سرزمینی و اکولوژیکی کشور روبه‌رو می‌کند و به‌جای اصلاح، مسأله را به لایه‌های ناپیدا و آسیب‌پذیرتری منتقل می‌کند./ این مصوبه با وجود نیت اعلام‌شده برای چابک‌سازی و کاهش تصدی‌گری دولت، ظرفیت حل ریشه‌ای چالش‌های ساختاری امنیت غذایی را ندارد، بلکه در برخی حوزه‌ها حتی ممکن است نابسامانی‌ها را تشدید کند. واگذاری گسترده وظایف به بخش غیردولتی بدون تضمین نظارت و پاسخ‌گویی، آن هم در شرایطی که نهادهای نظارتی تضعیف شده‌اند و ساختارهای محلی نیز با بحران منابع و ظرفیت انسانی مواجه‌اند، نه تنها مشکل آب، تخریب منابع و مهاجرت را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند به تعمیق شکاف بین مناطق و بی‌ثباتی بیشتر دامن بزند. چالش‌های امنیت غذایی امروز ایران، بیش از آن که فنی یا اداری باشد، مساله‌ای ساختاری و سیاسی است.