آیا دولت پزشکیان صدای اعتراض پرستاران را شنید؟/ دبیرکل خانه پرستار: دولت هنوز ۷ ماه اضافه‌کاری اجباری بدهکار است/ معوقات، فرع مطالبات نیروهای پرستاری است

دیده‌بان ایران - لیلا شوقی: حالا هر از چند گاهی، صدای اعتراضشان به گوش می‌رسد، جامعه پرستاری را می‌گوییم، بعد از اعتراض هم عموما همه مدیران برای عملی شدن مطالبات قول و قرار می‌دهند و بعد از آن است که بودجه‌ای تخصیص می‌یابد و معوقات پرستاران پرداخت می‎‌شود و بار بدهی دولت به پرستاران کمی کاهش پیدا می‎‌‌کند. در این میان اما محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران معتقد است که معوقات پرستاران یک بحث و عمل به مطالبات پرستاران بحث دیگری است. او در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران تاکید دارد که دولت چهاردهم که رئیس و بخشی از مسئولان ارشد آن از کادر درمان هستند، شاید به فرع توجه داشته باشند، اما همچنان مانند دولت‌های قبلی به اصل حرف پرستاران بی‌توجه هستند. 

مسعود پزشکیان در روزهای ابتدایی دولت و زمانی که تازه بر کرسی ریاست جمهوری دولت چهاردهم نشست، کم چالش نداشت، یکی از آن چالش‌ها در حوزه درمان بود. بعد از این که محمدرضا ظفرقندی، سکان‌دار وزارت بهداشت و درمان شد، یک گروه صنفی از کادر درمان یعنی پرستاران، دست به اعتراض زدند و رسیدگی به مطالبات خود را خواستار شدند؛ آن‌ها تاکید کردند که معوقات پرستاران سال‌ها است پرداخت نشده و مطالبات‌شان عملی نشده است. 

همان زمان، همه مسئولان دولت مصاحبه کردند و از تلاش برای پرداخت معوقات پرستاران گفتند، این که معوقات چندماهه آن‌ها پرداخت خواهد شد، البته که این اتفاق هم تا حدودی افتاد، بدهی دولت، وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی به پرستاران، بعد از گذشت ۲ سال، تا حدودی پرداخت شد و کمی از بار بدهی‌‎های دولتی به پرستاران را کاهش داد، اما تمام نشد.

در حال حاضر دولت به بیشتر پرستاران کشور، به جای ۲ سال بدهی، ۷ تا ۸ ماه بابت کارانه و اضافه‌کاری بدهکار است. در تازه‌ترین خبر، احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان پرستاری، گفته است: «معوقات پرستاران به بیش از ۷ ماه می‌‎رسد، نکته این است که برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی قول داده‌اند که در روزهای باقیمانده اسفند، حداقل ۲ ماه از معوقات پرستاران را پرداخت کنند که با این حساب هنوز ۵ ماه به پرستاران بدهکارند.» البته محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز، گفته است: «قرار است ۱۸ همت از ۲۵ همت مصوبه سران قوا، بابت پرداخت‌کارانه پرستاران، پزشکان و کادر بهداشت و درمان هزینه شود. در شهریور ۱۴۰۳ میزان بدهکاری وزارت بهداشت، ۱۰۷ همت اعلام شد که ۳۸ همت آن مربوط به پرداخت بدهی کادر دانشگاه‌های علوم پزشکی شامل پزشکان، پرستاران و نیروهای پشتیبانی بود؛ با پرداخت ۱۸ همت به طور میانگین مطالبات ۲ تا ۳ ماه پرداخت می‌شود تا کمی از این عقب افتادگی و نارضایتی کادر درمان جبران شود.

ارزش مطالبات را پایین نیاورید؛ معوقات حرف اصلی پرستاران نیست

از همان ابتدا، محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران به خبرنگار دیده‌بان ایران می‌گوید: «لطفا ارزش مطالبات پرستاران را با صحبت کردن درباره معوقات پایین نیاورید.» او تاکید دارد که رسیدگی به مطالبات پرستاران با مساله اعتراض برای پرداخت معوقات متفاوت است. او توضیح می‌دهد: «معوقات پرستاران، مساله بدهی دولت به نیروهای پرستاری است که امروز کاهش پیدا کرده است و به حدود ۷ ماه بدهی رسیده، اما مساله مطالبات پرستاران، مساله مهمتری است که باید به آن توجه ویژه شود.» او توضیح می‌دهد که همین معوقات ۷ ماهه هم اضافه‌کار اجباری است که پرستاران تمایلی به انجام آن ندارند.

اما مطالبات پرستاران چیست؟ دو مساله، پایین بودن دستمزد و حقوق و عمل نشدن به قانون تعرفه پرستاری مطالبات پرستاران است. شریفی مقدم توضیح می‌دهد که حقوق و دستمزد پرستاران ماهانه ۱۵ تا ۱۶ میلیون تومان است، دستمزدی که حتی برای پرستاران مجرد هم کم است.

دبیرکل خانه پرستاران ایران در توضیح بیشتر می‌گوید: «اگر دیروز آقایان پرستار، برای تامین مخارج زندگی و اجاره‌بهای خانه در دو بیمارستان کار می‌کردند و خانم‌های پرستار در یک بیمارستان، امروز شرایط به شکلی شده است که آقایان در سه بیمارستان و سه شیفت و خانم‌ها در دو بیمارستان و دو شیفت کار می‌کنند و بدتر این است که با قانون جدید مالیات، برای مجموع حقوق پرستاران که به عنوان مثال ۳۰ میلیون تومان می‌شود، مالیات ۱۰ تا ۱۵ درصدی هم تعلق می‌گیرد، این در حالی است که طبق قانون، پزشکان تنها ۱۰ درصد از حقوق و دستمزد خود را مالیات پرداخت می‌کنند، برای هر میزان حقوقی که دریافت می‌کنند.»

پرستاران هنوز از اجرایی نشدن دقیق قانون تعرفه‌گذاری گلایه دارند

مطالبه مهم دیگر پرستاران اما اجرایی شدن دقیق قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری است، قانونی که از سال ۷۶ تا به امروز، به صورت کامل اجرا نشده و حتی وعده دولت‌های پیاپی از جمله وعده رئیس و وزیر بهداشت دولت قبل درباره اجرا شدن این قانون هم به ثمر ننشسته است.

البته دبیرکل خانه پرستار ایران می‌گوید: «در سال‌های اخیر به اسم تعرفه پرستاری، یک تعرفه نه آن تعرفه‌ای که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است که یک تعرفه تعریف‌شده دیگری که برای پرستاران خوب هم نیست، اجرا می‌شود؛ تعرفه‌ای که حق مطلب در آن هم کامل اجرا نمی‌شود.»

شریفی‌مقدم تاکید می‌کند که تعرفه پرستاری برای همه گروه‌های درمان، پزشکی، کارشناسان رادیولوژی و آزمایشگاه و برای همه اجرا می‌‎شود، اما درصد اجرایی شدن برای گروه‌های مختلف متفاوت است و در این میان، پرستاران بیش از سایر اعضای کادر درمان ضرر می‌کنند.

نتیجه اجرایی نشدن مطالبات همیشگی پرستاران اما بروز چند اتفاق مهم در نظام سلامت است که شریفی‌مقدم به آن اشاره می‌‎کند؛ او می‌گوید: «بی‌توجهی به مطالبات پرستاران، مهاجرت چند هزار پرستار در سال را به همراه دارد، زمانی که پرستار ما در یک کشور اروپایی، به عنوان مثال ۲ هزار یورو حقوق و دستمزد دریافت می‌کند، حال این که در ایران، ماهانه تنها ۲۰۰ دلار دریافت دارد.»

خانه‌‎نشین شدن ۵۰ هزار فارغ‌التحصیل پرستاری و بی‌میلی به کار کردن در رشته‌ای که سال‌ها در آن درس خوانده‌اند، از دیگر اثرات بی‌توجهی به مطالبات است. او می‌گوید که پرستارانی که در بیمارستان کار می‌کنند هم انگیزه کار کردن را از دست داده‌اند و دود بی‌انگیزگی پرستاران، تنها به چشم مردم و بیماران می‌رود تا خدمات درمانی بی‌کیفیت به بیماران ارائه شود.

تا وقتی تعارض منافع در نظام سلامت وجود دارد، در بر همین پاشنه می‌چرخد

حالا سال‌هاست که مطالبات پرستاران مطرح می‌شود، شاید بتوان گفت که از سال ۷۶، بعد از همان زمان که قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به تصویب رسید و یا پس از آن، مساله افزایش دستمزد مطرح شد؛ اما به قول شریفی ‎مقدم، عزمی برای اجرایی شدن این مطالبات تقریبا در هیچ دولتی دیده نشد.

او می‌‎گوید: «لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ به تصویب رسیده، اما تلاشی برای افزایش حقوق قشر پرستار نشده است.» این بدان معنا است که حداقل مطالبه نخست پرستاران، در سال بعد هم جامعه عمل پوشیده نمی‌‎شود.

از نظر شریفی مقدم، اجرایی شدن صحیح قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیز تا وقتی سیستم مدیریت نظام سلامت به این شکل ادامه داشته باشد، اتفاق نخواهد افتاد. دبیرکل خانه پرستار ایران می‌‎گوید: «تا زمانی که تعارض منافع در نظام سلامت، وجود داشته باشد، قانون تعرفه‌گذاری پرستاری به‌درستی اجرا نخواهد شد.»

از نظر شریفی مقدم، الگوی مدیریتی نظام سلامت در ایران، الگوی مدیریتی در کشورهای دیگر، آمریکا و سنگاپور است، حال این که حتی در این کشورها هم مثل ایران ۹۷ درصد مدیران سلامت، پزشک نیستند که در رشته‌های مدیریتی تحصیل کرده‎‌‌اند و اگر پزشکی مدیر بیمارستان باشد، کار درمان هم نمی‌‎کند، حال آن که به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران، مدیران پزشک دولتی، کار درمان هم انجام می‌دهند و آن‌ها هم برای نظام سلامت تصمیم می‌گیرند و این‌ها تعارض منافع است، زمانی که با همین مدیریت، پزشک متخصص حدود ۵۴ درصد تعرفه پزشکی دریافت می‌کند و حدود ۳۰۰ میلیون تومان و پرستاران تنها با تعرفه پرستاری که اجرا هم نمی‌شود، ماهانه حدود ۲ میلیون تومان دریافت می‌‎کند تا به قول شریفی مقدم، پاشنه مشکلات پرستاران همچنان روی یک در بچرخد و حل هم نشود.

منبع: دیده‌بان ایران