شبیه‌سازی خاک ماه در ایران برای اولین بار
استادیار گروه مهندسی فناوری ماهواره از اجرای پروژه‌های متعددی با هدف امکان‌سنجی زندگی در ماه در دانشگاه علم و صنعت خبر داد.
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ مهدی نصیری سروری استادیار گروه مهندسی فناوری ماهواره در مراسم افتتاح هفته جهانی فضا که صبح امروز در محل پژوهشگاه فضایی ایران برگزار شد با اشاره به شعار هفته جهانی فضا با عنوان «زندگی در فضا»، به تبیین ضرورت ورود جدی‌تر کشور به عرصه تحقیقات ماه و بهره‌برداری از ظرفیت‌های این قمر طبیعی زمین اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته بیشتر تمرکز بر دستاوردهای فنی و مهندسی فضایی بود، اما با توجه به تغییر رویکرد جهانی به سمت بهره‌برداری اقتصادی و سکونت در ماه، ما نیز تحقیقات خود را در این حوزه توسعه داده‌ایم.
وی افزود: ماه از نظر زمین‌شناسی، احتمالاً بخشی جداشده از زمین است که پس از برخورد یک جرم آسمانی، از زمین جدا شده و پس از میلیون‌ها سال به شکل کنونی درآمده است. از همین رو برخی آن را «قاره هشتم» قاره‌ای با پتانسیل فراوان برای زندگی، معدن‌کاوی و حتی کشاورزی می نامند.
نصیری ادامه داد: دانشگاه علم و صنعت در سال‌های اخیر، پروژه‌های متعددی را با هدف امکان‌سنجی زندگی در ماه اجرا کرده که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از شبیه‌سازی خاک ماه، بر اساس نمونه‌های بازگشتی مأموریت‌های آپولو، به‌ویژه آپولو ۱۴، و داده‌های طیف‌سنجی از ماهواره‌های مدارگرد، نمونه‌ای از خاک ماه با همکاری دانشکده فیزیک دانشگاه علم و صنعت شبیه‌سازی شده است. ترکیب این نمونه با نمونه واقعی تطابق بالایی داشته و این دستاورد برای نخستین‌بار در کشور حاصل شده است.
وی با اشاره به پروژه امکان‌سنجی کشاورزی در ماه نیز گفت: در یک چرخه نوآورانه، پژوهشگران دانشگاه موفق شدند با طراحی یک محفظه زیستی اختصاصی، رشد گیاهان پایه‌ای را در خاک شبیه‌سازی‌شده ماه انجام دهند. در این چرخه، دو نوع گیاه انتخاب شده‌اند که یکی اکسیژن مصرف و دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند، و دیگری بالعکس که امکان پایداری نسبی چرخه تنفسی را فراهم می‌کند.
این استاد دانشگاه همچنین سکونت‌پذیری ماه با سازه‌های سبک اوریگامی را یکی دیگر از این پروژه ها اعلام کرد و گفت: در زمینه مسکونی‌سازی ماه، دو روش مورد بررسی قرار گرفته است، یکی استفاده از سازه‌های سبک و قابل‌حمل با فناوری اوریگامی که در محل گسترش می‌یابند همچنین بهره‌برداری از منابع موجود در سطح ماه برای ساخت و ساز از جمله خاک ماه برای ساخت نوعی "سیمان فضایی" نیز بررسی شده است.
وی با بیان اینکه نمونه‌ای یک‌متری از سازه اوریگامی نیز در دانشگاه ساخته شده است، گفت: مطالعه بر منابع معدنی و عنصر ارزشمند هلیوم-۳ نیز در دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته است.
نصیری همچنین گفت:پژوهشگران با بررسی تکنیک‌های مختلف استخراج و حفاری در ماه، روی ماده بسیار ارزشمند «هلیوم-۳» تمرکز کرده‌اند. این عنصر که در زمین بسیار نایاب است، در ماه به وفور یافت می‌شود و به عنوان یکی از پاک‌ترین منابع تولید انرژی از طریق همجوشی هسته‌ای شناخته می‌شود. تخمین زده می‌شود ماه بین ۱ تا ۵ میلیون تن از این ماده را در خود جای داده باشد.
وی اظهار کرد: روش‌های مختلفی برای تأمین انرژی در ماموریت‌های ماه بررسی شده است که شامل استفاده از پنل‌های خورشیدی، آینه‌های خورشیدی برای انعکاس نور و راکتورهای کوچک هسته‌ای می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه در گروه فضایی گفت: در راستای توسعه ادوات الکترونیکی قابل استفاده در سطح ماه، بررسی اثرات ذرات پرانرژی خورشیدی و کیهانی (پلاسما) نیز انجام شده است. این تابش‌ها می‌توانند باعث بروز اختلال در عملکرد تجهیزات شوند.
وی بر ضرورت تأسیس یک مرکز تحقیقاتی مستقل برای پژوهش‌های سطح ماه در کشور تأکید کرد و گفت: این مرکز می‌تواند پایگاهی برای شبیه‌سازی شرایط واقعی سطح ماه، آزمایش فناوری‌های ساخت‌وساز، کشاورزی و معدن‌کاوی و آموزش نیروی متخصص باشد.
نصیری به معرفی فناوری استنترونیک اشاره کرد و گفت: این فناوری با استفاده از «اسپین الکترون»به جای صرفاً بار الکتریکی، می‌تواند در طراحی تجهیزات مقاوم در برابر دماهای بالا و شرایط دشوار ماه، نقش مهمی ایفا کند.
