محمدی، مدیرعامل آتشنشانی تهران: دستور توقیف فعالیت سرای آزادی بازار توسط دادستان تهران صادر شد/ تعداد ساختمانهای ناایمن به ۵۴ دستگاه رسید/ ساختمانهایی در مرکز شهر بهصورت غیرقانونی به انبار مواد شیمیایی تبدیل شدهاند
قدرتالله محمدی، مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران با تأکید بر این که ساختمانهای مسکونی، پرچالشترین گروه ساختمانها در حوزه ایمنسازی است، به دیدهبان ایران گفت: «ما تقریباً روزانه در حال رصد بازار هستیم. دوشنبه هفته گذشته با حضور دادستانی تهران، فرمانداری و همه عوامل دخیل، جلسه ویژهای برای سرای آزادی برگزار شد و برای اولین بار، دستور توقف فعالیت این سرای بازار صادر شد تا ایمنسازی آن آغاز شود. یکی از مهمترین مشکلات درباره ایمنسازی سراهای بازار، وجود اختلاف بین مالکان و مستأجران است که هرکدام مسئولیت را به گردن یکدیگر میاندازند و این اختلاف باعث کند شدن کار میشود.»/ او همچنین درباره ساختمانهایی که در مرکز شهر بهصورت غیرقانونی به انبار مواد شیمیایی تبدیل شدهاند و همچون بمبهایی در وسط شهر قرار دارند، گفت: «تغییر کاربری در بازار تهران و اطراف آن بسیار زیاد است و خانههای بسیاری به انبار تبدیل شدهاند. وقوع حوادث آتشسوزی در انبارها در مرکز شهر زیاد است. در حالی که این انبارداری باید از تهران خارج شود و این اقلام که بخشی از آن مواد شیمیایی است، به اطراف شهر منتقل و از آنجا توزیع شود. متأسفانه در حال حاضر انبارهای زیادی در مرکز تهران وجود دارد که هر از گاهی دچار حادثه میشوند. ساماندهی این انبارها وظیفه دستگاههای مسئول مانند وزارت صمت است که باید در اطراف تهران شهرکهای صنعتی و انبار بسازند و این انبارها را به آنجا منتقل کنند.»
دیدهبان ایران؛ پریسا هاشمی: از دیماه ۱۳۹۲ تا دیماه ۱۳۹۵، فاصلهای سهساله در تقویم ثبت شده، اما در حافظه آتشنشانی تهران، این فاصله با زخم، آتش و مرگ گره خورده است. دی ۱۳۹۲، آتشسوزی یک ساختمان و سقوط زنی از ارتفاع، صحنهای تلخ رقم زد؛ صحنهای که در آن، نردبان آتشنشانی باز نشد و خشم شاهدان، بر سر آتشنشانان آوار شد و آنها اولین قربانی کمبود امکانات شدند. آن روز شهروندان عصبانی از کشته شدن یک زن جوان، آتشنشانان را زدند، اما سه سال بعد در ۳۰ دی ۱۳۹۵، پلاسکو فروریخت و ۱۵ آتشنشان، جان خود را در دل آتش و آوار از دست دادند. حادثهای که در تاریخ ایران ثبت شد و هرگز فراموش نمیشود.
با جان باختن آتشنشان در پلاسکو میان «نادیده گرفتن» و «دیده شدن» و حتی «تنفر» و «دوست داشته شدن» مرزبندی شد. آتشنشانان یعنی مردانی که هر روز، جانشان را کف دست میگیرند و به دل خطر، حریق، دود و آوار میزنند، بیآنکه بدانند بازگشتی هست یا نه، هنوز برای نجات شهروندان استوار ایستادهاند. اما آنها پیش از آن که قهرمان باشند، انسانند؛ با دغدغه نان، مسکن، آینده فرزندان و امنیت شغلی. آتشنشانان ایران بهویژه تهران، سالهاست که علاوه بر خطر مرگ در عملیات، با فشارهای معیشتی دستوپنجه نرم میکنند؛ فشاری که در سکوت، همزمان با صدای آژیرها، ادامه دارد.
حادثه پلاسکو نقطه عطفی در تاریخ آتشنشانی کشور بود. پس از آن، نگاهها به سمت آتشنشانی چرخید، تأمین تجهیزات مورد توجه قرار گرفت و در ردیفهای بودجهای، اعتبارات برای جبران کمبودها لحاظ شد. نردبانها، خودروها، تجهیزات تنفسی و برخی امکانات نوسازی شدند و آموزشها توسعه یافت. اما واقعیت این است که عقبماندگیهای سالهای پیش از پلاسکو، آنقدر عمیق و انباشته بود که حتی با این اقدامات هم، هنوز کمبودها وجود دارد. سالها کمتوجهی، یکشبه جبران نمیشود؛ بهویژه در شهری مانند تهران که شبانهروز با تراکم بالا، ساختمانهای فرسوده، معابر تنگ و مخاطرات پیچیده مواجه است.
از ۲۹ دی ۱۳۹۲ تا ۳۰ دی ۱۳۹۵ و از حادثه پلاسکو تا امروز، یک سؤال همچنان بیپاسخ مانده است: آیا جامعه و مدیریت شهری، آتشنشان را فقط در روز حادثه میبینند؟ آیا توجهها باید حتماً با آوار و مرگ همراه باشد تا به سمت تجهیزات، بودجه و معیشت برود؟ حادثه خیابان جمهوری و دیگر حوادث کوچک و بزرگ ابرشهر تهران حاکی از آن است که هزینه غفلت، چقدر سنگین است.
درست است که تجهیزات آتشنشانی پس از حادثه پلاسکو متحول شد، اما هنوز هم باید برای این سازمان بودجههای مناسب دیده شود، کما این که رئیس سازمان آتشنشانی تهران بهصراحت اعلام میکند: «با توجه به افزایش قیمتها، خرید تجهیزات امری ضروری است و دیگر نمیتوان با قیمتهای قدیمی اقدام به خرید کرد.» هنوز هم شغل آتشنشانان در تهران (برعکس بیشتر شهرهای کشور) جزو مشاغل سخت محسوب نمیشود و هنوز هم آتشنشانان دل به تصمیمات و قوانین و بودجهها بستهاند.
قدرتالله محمدی، مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در گفت وگو با دیده بان ایران به بررسی وضعیت ایمنی تهران پرداخته است.
تورم، معیشت آتشنشانان را نشانه گرفته است
قدرتالله محمدی، مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران درباره وضعیت حقوق آتشنشانان به دیده بان ایران گفت: «در ابتدای دوره ششم مدیریت شهری، ۴ هزار نفر از کارکنان زیر ۱۰ میلیون تومان حقوق دریافت میکردند و این میزان با توجه به حساسیت مأموریتها شوکهکننده بود. اما امروز حقوق کارکنان ۴۰۰ درصد افزایش یافته است. اما تورم اجازه نداده که این افزایش حقوق، اثری ملموس در زندگی آتشنشانان داشته باشد. از سوی دیگر، ۸۰ درصد آتشنشانهای تهران مستأجر هستند.»
او با اشاره به درخواستش از شوای شهر تهران برای بهبود وضعیت معیشتی کارکنان سازمان آتشنشانی، افزود: «بهطور میانگین آتشنشانان ماهیانه ۱۵ میلیون تومان اجاره میپردازند و پرداخت اقساط مسکن نیز فشار مالی آنها را بیشتر کرده است. البته در این دوره مدیریت شهری، بالغ بر ۴ همت تجهیزات آتشنشانی خریداری شده و ۲ هزار آتشنشان در سال ۱۴۰۶ منازل خود را تحویل میگیرند.»
روند کاهشی آمار حریق در تهران
محمدی درباره آمار حوادث شهر تهران نیز گفت: «بهطور میانگین، روزانه ۳۵۰ حادثه در انواع مختلف از حریق گرفته تا سایر حوادث و موضوعات داریم. خوشبختانه طبق ارزیابیهای انجامشده، آمار حوادث در تهران ۸ درصد کاهش یافته است. آرزوی ما این است که این روند ادامه یابد. اما باید توجه داشت که تأثیر اصلی بر کاهش حوادث تنها با «پیشگیری» میسر میشود. بازدیدهای آتشنشانی از اماکن افزایش پیدا کرده است و آتشنشانان در زمان استراحتشان به بازدید مختلف اماکن کمک میکنند.»
او با اشاره به نقش مؤثر آموزشهای شهروندی، افزود: «اکنون در آموزش شهروندی از یک میلیون نفر عبور کردهایم و بیش از یک میلیون نفر آموزش شهروندی در حوزهها و صنوف مختلف را انجام دادهایم و حضور ما در این حوزه مستمر است. نتیجه این اقدامات، کاهش حوادث در شهر تهران است.»
بازدید دورهای ساختمانها متولی ندارد
نکته قابل توجه دیگر این است که برخی از سازندگان ساختمانها، تجهیزات آتشنشانی را اجاره میکنند و پس از بازدید سازمان آتشنشانی، تجهیزات را پس میدهند. برای رفع این مشکل تمهیداتی اندیشیده شده است؟ همچنین آتشنشانان چقدر در عملیاتها با این معضل روبهرو شدهاند؟ مدیرعامل سازمان آتشنشانی در پاسخ به این سؤال تأکید کرد: «این موضوع مربوط به همان مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان است که متولی آن مشخص نیست. مبحث ۲۲ مکلف کرده است که پس از بهرهبرداری از ساختمان، باید بازدیدهای نوبهای و دورهای انجام شود تا چنین اتفاقاتی نیفتد. اما در حال حاضر این مبحث متولی خاصی ندارد و عملاً کسی این بند را رعایت نمیکند. در بازدیدهای آتشنشانی هم مشخص نمیشود که تجهیزات استفادهشده اجارهای است یا متعلق به خود ساختمان. به نظر من، تعداد این ساختمانها زیاد یا بهصورت بحرانی و سیستماتیک نیست. قاعدتاً در مجتمعهای ساختمانی بعد از تحویل واحدها، هیأتمدیره تشکیل میشود و بخشی از وظایف آنها نگهداری از تجهیزات و سیستمهای ساختمان است. شاید در گذشته این اتفاق میافتاد، اما در حال حاضر با سختگیریهایی که سازمان آتشنشانی انجام میدهد، ساکنین و هیأتمدیرهها ملزم به داشتن این سیستمها هستند.»
نجات ساختمانها با نصب تجهیزات اطفای حریق
مدیرعامل سازمان آتشنشانی شهرداری تهران در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «در هنگام وقوع حریق در ساختمانهای بلندمرتبه، اگر سیستمها و فایرباکس فعال و آب داشته باشند، بهجای این که آتشنشانها از طبقه همکف تا طبقات بالا، آن هم در شرایطی که به علت حریق آسانسور قطع است، لولهکشی کنند، از همان جعبهها استفاده میکنند و سرعت اطفای حریق افزایش پیدا میکند. از سوی دیگر اگر چنین تجهیزاتی وجود داشته باشد، بخشی از ساکنین، نیروهای خدماتی یا نگهبانها میتوانند تا رسیدن آتشنشانی عملیات اولیه را انجام دهند. موارد زیادی داشتهایم که با شلنگ راهرو، خاموشکننده یا فایرباکس، آتش مهار شده است.»
محمدی درباره تجهیزات مدرن اطفای حریق و وقوع آتشسوزی در شرایطی که ساکنان در منزل نباشند، توضیح داد: «در صورت وقوع حریق در شرایطی که ساکنان در منزل نباشند، اسپرینکلرها عمل میکنند و بخشی از اطفا در منزل را انجام میدهند. علاوه بر این، وقتی سیستم اعلام حریق روشن باشد و حریقی صورت گیرد، حتی اگر مالک در محل نباشد، بهصورت سیستماتیک بهسرعت آلارم در ۱۲۵ فعال میشود و آتشنشانان زودتر به محل میرسند و آتش سریعتر خاموش میشود. مسلماً بهکارگیری تجهیزات و سیستمهای اطفای حریق در ساختمانها، حتی اگر بلندمرتبه نباشند، شرایطی به وجود میآورد که موقع بحران به کاهش خسارت شهروندان منجر میشود.»
ایمنسازی؛ قربانی اختلاف بین مالکان و مستأجران
مدیرعامل سازمان آتشنشانی درباره آخرین وضعیت ایمنسازی بازار نیز به خبرنگار دیدهبان ایران گفت: «ما تقریباً روزانه در حال رصد بازار هستیم. دوشنبه هفته گذشته با حضور دادستانی تهران، فرمانداری و همه عوامل دخیل، جلسه ویژهای برای سرای آزادی برگزار شد و دستور توقف فعالیت این سرای بازار صادر شد تا ایمنسازی آن آغاز شود. این اتفاق تا به حال سابقه نداشت. رصد بازار هر روز انجام میشود و بخشی از سراها ایمنسازی را شروع کردهاند و پیگیر آن هستیم تا تمام سراها و پاساژها ایمنسازی شوند.»
او در پاسخ به این سؤال که چرا در برابر ایمنسازی سراهای بازار مقاومت میشود، خاطرنشان کرد: «دلیل اصلی، وجود اختلاف بین مالکان و مستأجران است که هرکدام مسئولیت را به گردن یکدیگر میاندازند و این اختلاف باعث کند شدن کار میشود.»
بیمهها، ساختمانهایی را که تأییدیه ایمنی ندارند، بیمه نکنند
محمدی در پاسخ به این پرسش که آیا بیمه خدماتی برای ایمنسازی در نظر گرفته شده است، تأکید کرد: «خیر. اما من بهترین ابزار را بیمه میدانم. بیمه میتواند ساختمانها را تا زمانی که تأییدیه ایمنی نگرفتهاند، بیمه نکنند. وقتی بیمه به ملکی مراجعه کرد، اولین چیزی که باید از مالک بخواهذ، تأییدیه ایمنی است. اگر این تأییدیه وجود داشته باشد، ریسک بیمه کردن ساختمانها برای شرکتهای بیمه هم کمتر میشود و در صورت بروز حادثه، خسارت کمتری پرداخت خواهد شد. اما متأسفانه قانون مشخص و الزامآوری نداریم که بیمهها را اجبار کند که فقط ساختمانهای دارای تأییدیه را بیمه کنند.»
تغییر کاربری؛ ریشه آتشسوزیهای بازار
مدیرعامل سازمان آتشنشانی تهران درباره ساختمانهایی که در مرکز شهر بهصورت غیرقانونی به انبار مواد شیمیایی تبدیل شدهاند و همچون بمبهایی در وسط شهر قرار دارند، گفت: «تغییر کاربری در بازار تهران و اطراف آن بسیار زیاد است و خانههای بسیاری به انبار تبدیل شدهاند. وقوع حوادث آتشسوزی در انبارها در مرکز شهر زیاد است. در حالی که این انبارداری باید از تهران خارج شود و این اقلام که بخشی از آن مواد شیمیایی است، به اطراف شهر منتقل و از آنجا توزیع شود. متأسفانه در حال حاضر انبارهای زیادی در مرکز تهران وجود دارد که هر از گاهی دچار حادثه میشوند. ساماندهی این انبارها وظیفه دستگاههای مسئول مانند وزارت صمت است که باید در اطراف تهران شهرکهای صنعتی و انبار بسازند و این انبارها را به آنجا منتقل کنند.»
نام دو بیمارستان همچنان در فهرست ساختمانهای ناایمن
محمدی درباره آخرین آمار ساختمانهای ناایمن تهران نیز تأکید کرد: «تعداد ساختمانهای ناایمن به ۵۴ مورد رسیده است. هنوز دو بیمارستانها در این فهرست قرار دارند و یکی از آنها بیمارستان امام خمینی (ره) است که ایمنسازی را شروع کرده است. ساختمانهای ناایمن دارای کاربریهای گوناگونی اعم از عمومی، تجاری، مسکونی، درمانی، آموزشی، پاساژ و ترکیبی هستند. بیشترین تعداد مربوط به ساختمانهای صنعتی است و پس از آن، ساختمانهای مسکونی قرار دارند.»
او با اشاره به این که چالش ایمنسازی ساختمانهای ناایمن مسکونی بیشتر است، افزود: «چالشها به این دلیل است که برخی در این ساختمانها ساکن شدهاند و برخی هم در آن مستأجر هستند و زیر بار هزینههای ایمنسازی نمیروند. اما در سایر بخشها، کار راحتتر پیش میرود.»
مستأجران و مالکان بهجای کابینت و نور، به ایمنی ساختمان توجه کنند
محمدی با تأکید بر این که مستأجران برای حفظ جان و زندگی خود، باید زمان عقد قرارداد از ایمنی ساختمان مطمئن شوند، به دیده بان ایران گفت گفت: «در دنیا ساختمانها براساس ایمنی گریدبندی میشوند و خریدار قبل از هر چیز به ایمنی ساختمان توجه میکند. اما متأسفانه این فرهنگ در کشور ما جا نیفتاده است. به جای آن که اولویت اول مردم در خرید ملک، نکات ایمنی ساختمان باشد، معمولاً اول به ظاهر، نور، کابینت و موارد مشابه توجه میکنند و ایمنی در اولویت آخر قرار میگیرد یا اصلاً مورد توجه خریداران نیست. اگر این فرهنگ ایجاد شود، سازندگان مجبور میشوند که ایمنی ساختمان را در دستور کار خود قراردهند.»
کوچههای تنگ و بافت فرسوده، همچنان مشکل آتشنشانی است
مدیرعامل سازمان آتشنشانی در بخش پایانی اظهارات خود درباره معابر و کوچههای تنگ شهر تهران نیز تأکید کرد: «هنوز با این معضل روبهرو هستیم. به همین دلیل، یکی از راهکارهای آتشنشانی تهیه خودروهای سبک و کمعرض است که در خریدهای جدید لحاظ شده است. این خودروها با ظرفیت ۴ تا ۵ تن، مانند خودروهای سبک تویوتا است. در کنار آن، راهکار دیگر لولهکشی است؛ یعنی آتشنشانها تا ۲۰۰ متر لوله میاندازند تا به محل حادثه برسند. آتشنشانی تا زمانی که کل محدودههای بافت فرسوده ساماندهی نشود، با این مشکل روبهرو خواهد بود.»
منبع: دیدهبان ایران
