چراغ سبز ارمنستان به طرح کریدور آمریکایی/ «پل ترامپ» در آستانه امضا

به گزارش سایت دیده‌بان ایران، این رسانه غربی پنجشنبه بدون اشاره به نام این مقامات آمریکایی در گزارشی نوشت:‌ الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، قرار است (فردا) جمعه ۱۷ مرداد ۱۴۰۴ برای مذاکرات و مراسم امضای توافق‌نامه در این زمینه به ترامپ در کاخ سفید بپیوندند.

مقامات آمریکایی که خواستند نامشان اعلام نشود به این خبرگزاری همچنین گفتند: رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار است چارچوبی را با هدف دستیابی به مسیری مشخص برای صلح و رسیدگی به یک مسأله مواصلاتی که مدت‌ها حل نشده باقی‌مانده است،‌ تعیین کنند.

در این گزارش آمده است: جمهوری آذربایجان درخواست ایجاد یک کریدور حمل و نقل از طریق ارمنستان را مطرح کرده است که سرزمین اصلی این کشور را به نخجوان که با «ترکیه، متحد باکو» هم‌مرز است، متصل می‌کند.

رویترز در ادامه به نقل از مقامات آمریکایی نوشت:‌ بر اساس بخشی از اسنادی که رهبران روز جمعه با دقت مورد مذاکره قرار گرفته‌اند، ارمنستان قصد دارد حقوق توسعه ویژه انحصاری را برای مدت طولانی در یک کریدور ترانزیتی که مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی نامگذاری شده است، به ایالات متحده اعطا کند.

این مقامات گفتند که این مسیر طبق قوانین ارمنستان اداره خواهد شد و ایالات متحده، زمین را برای زیرساخت‌ها و مدیریت به یک کنسرسیوم اجاره خواهد داد.

آنها افزودند:‌ رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان همچنین اسنادی را امضا خواهند کرد که درخواست انحلال گروه مینسک را می‌دهد، گروهی که از زمان تأسیس در سال ۱۹۹۲ برای میانجیگری در این درگیری، به طور مشترک توسط فرانسه، روسیه و ایالات متحده ریاست شده است.

بنا بر این گزارش، مقامات آمریکایی معتقدند که یک توافق صلح بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان می‌تواند مذاکرات مربوط به ورود باکو به فرایند عادی‌سازی روابط کشورهای اسلامی با رژیم اسرائیل را شتاب بخشد.

بنا بر این گزارش، استیو ویتکاف فرستاده ویژه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مارس ۲۰۲۵ (اسفند ۱۴۰۳- فروردین ۱۴۰۴) از منطقه قفقاز جنوبی، مکان درگیری ارمنستان و جمهوری آذربایجان، بازدید کرد.

بر این اساس،‌ اعضای تیم ویتکاف پس از آن نیز چندین سفر به این منطقه انجام دادند.

این گزارش می‌افزاید: نشست سه‌جانبه رؤسای جمهوری آمریکا،‌ ارمنستان و جمهوری آذربایجان در همان روزی برگزار خواهد شد که ترامپ به عنوان پایان ضرب‌الاجل برای روسیه، برای موافقت با اقداماتی جهت توقف تهاجم خود به اوکراین یا مواجهه با تحریم‌های اقتصادی بیشتر، تعیین کرده است.

کریدور زنگزور، به‌عنوان یک پروژه حمل‌ونقل استراتژیک در قفقاز جنوبی، با هدف اتصال جمهوری آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان، از زمان جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در ژئوپلیتیک منطقه تبدیل شده است.

این پروژه، که از آن به‌عنوان «دالان تورانی ناتو» یاد می‌شود، فراتر از یک مسیر ترانزیتی ساده، اهدافی ژئوپلیتیکی و استراتژیک را دنبال می‌کند که توسط قدرت‌های غربی، به‌ویژه ناتو، هدایت می‌شود.

از نگاه برخی کارشناسان، در واقع «دالان تورانی ناتو»، پروژه‌ای با اهداف ژئوپلیتیکی گسترده محسوب می‌شود که فراتر ازمنافع جمهوری آذربایجان و ترکیه، به دنبال تقویت نفوذ ناتو و غرب در قفقاز جنوبی و تضعیف ایران، روسیه و چین است.

پیش از این، رسانه‌ها گزارش داده بودند که ایالات متحده پیشنهاد داده است که کنترل کریدور حمل و نقلی که بخش اصلی سرزمین جمهوری آذربایجان را به منطقه محصور آن در نخجوان هم‌مرز با ترکیه متصل می‌کند، به عنوان بخشی از انعقاد پیمان صلح بین باکو و ایروان، به مدت یکصد سال به یک شرکت خصوصی واگذار شود.

بنا بر این گزارش، این کریدور از استان سیونیک ارمنستان عبور می‌کند که در جمهوری آذربایجان به آن کریدور زنگزور می‌گویند‌.

الهام علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان پیش از این ارمنستان را تهدید کرده است که در صورت عدم همکاری ایروان، این دالان را با زور فعال خواهد کرد؛ اظهاراتی که با واکنش شدید ایران و هشدار نسبت به هرگونه تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی مواجه شده است.

۳۱ تیر ۱۴۰۴، نشریه اسپانیایی Periodista Digital در گزارشی مدعی شد: ارمنستان، جمهوری آذربایجان و ایالات متحده آمریکا توافق کرده‌اند که یادداشت تفاهمی درباره ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل موسوم به پُل ترامپ امضا کنند.

به نوشته خبرگزاری تاس، دولت ارمنستان، گزارش این نشریه را نادرست و جلوه دیگری از جنگ ترکیبی و تبلیغات فریبکارانه خواند.

پیش از آن،‌ سخنگوی وزارت امور خارجه ارمنستان ۲۴ تیر ۱۴۰۴ با رد پیشنهاد نظارت ۱۰۰ ساله آمریکا بر این گذرگاه اعلام کرد که این کشور کنترل قلمرو تحت حاکمیت خود را به هیچ کشور ثالثی واگذار نکرده و نخواهد کرد.

در این پیوند، علی اکبر احمدیان نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی ۲۸ تیر ۱۴۰۴ در تماس تلفنی با آرمن گریگوریان دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان تاکید کرد: سیاست جمهوری اسلامی ایران عدم تغییر در ژئوپلیتیک منطقه است و این را به سود همه طرف های منطقه ای می‌داند.

دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ در سخنانی در مجمع گفت‌وگوی تهران تأکید کرده بود: کریدوری به نام زنگزور وجود خارجی ندارد.

در همین حال، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری دوشنبه ۶ مرداد در پاسخ به ایرنا درباره انتشار اخبار و اظهارات متناقض پیرامون تغییر احتمالی در موضع تهران درباره تحولات جاری در قفقاز جنوبی، تأکید کرد که هیچ تغییری در موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران ایجاد نشده است.

اسماعیل بقائی با تفکیک دو موضوع اصلی مذاکرات صلح میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و موضوع مسیرهای ترانزیتی منطقه‌ای گفت: «نکته‌ای که همیشه بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ‌ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آن‌ها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. نکته دیگری که در این چند روز مطرح شده، موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه است. ما به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که این موضوع به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست و خوشحالیم که این شایعات مبنی بر مشارکت برخی طرف‌های فرامنطقه‌ای در روندهای مرتبط با جمهوری آذربایجان، از سوی بازیگران مختلف رد شده است. بنابراین، این موضوع را با دقت رصد می‌کنیم، چرا که با منافع کشور ما نیز در ارتباط است.»

از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه دوم مرداد ۱۴۰۴ پیشنهاد واشنگتن درباره مشارکت در طرح کریدوری در منطقه قفقاز را مصداق فریب‌کاری و مغایر با سازوکار تأمین امنیت این منطقه خواند و در این زمینه به ارمنستان و جمهوری آذربایجان درباره پیامدهای طرح‌های غرب هشدار داد.

ماریا زاخارووا در نشستی خبری با اشاره به تلاش‌های واشنگتن برای دخالت در روند مسیرهای مواصلاتی در منطقه گفت: آمریکایی‌ها می‌گویند که ظاهراً راه‌حل منحصر به فردی در این زمینه دارند که چیزی جز فریب‌کاری نیست.

منبع: ایرنا