ویژگی های فنی ماهواره جاسوسی«افق ۱۹» اسرائیل/ تصویربرداری در هر شرایط جوی و شناسایی اجسام تا ۵۰سانتی‌متر
اسرائیل ماهواره جاسوسی پیشرفته‌ای با نام «افق ۱۹» (اُفِک به عبری) را با استفاده از موشک بومی «شاویت» از یک پایگاه هوایی در جنوب این منطقه تحت کنترل این رژیم به مدار زمین پرتاب کرد. این اقدام در شرایطی رخ داد که تنش‌ها میان ایران و اسرائیل در حوزه‌های امنیتی و هسته‌ای به بالاترین سطح رسیده است. طبق گزارش‌های رسانه‌ای، ماهواره «افق ۱۹» دارای سامانه راداری پیشرفته و توانایی رصد تأسیسات حساس است. پرتاب این ماهواره، علاوه بر افزایش توان نظارتی اسرائیل، پیامدهای امنیتی و سیاسی مهمی برای ایران و خاورمیانه به همراه دارد که نیازمند تحلیل دقیق و راهبردی است.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ وزارت دفاع اسرائیل اعلام کرد که ماهواره «افق ۱۹» را با هدف جمع آوری اطلاعات نظامی به فضا پرتاب کرده است. بر اساس ادعای مقامات صهیونیستی این ماهواره شناسایی_ نظامی با این هدف ایجاد شده که توانایی خود را در نظارت بر خاک ایران به‌ویژه بر تاسیسات هسته‌ای تقویت کند.
بنابر گزارش دیده بان ایران ؛ مهدی میری، دبیر دپارتمان مسائل ژئوپلیتیک و استراتژیک انجمن ایرانی مطالعات غرب آسیا در گزارشی درباره ویژگی های جدید ماهواره جاسوسی رژیم صهیونیستی نوشت:
در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۴۰۴ (شامگاه سه‌شنبه دوم سپتامبر ۲۰۲۵)، اسرائیل ماهواره جاسوسی پیشرفته‌ای با نام «افق ۱۹» (اُفِک به عبری) را با استفاده از موشک بومی «شاویت» از یک پایگاه هوایی در جنوب این منطقه تحت کنترل این رژیم به مدار زمین پرتاب کرد. این اقدام در شرایطی رخ داد که تنش‌ها میان ایران و اسرائیل در حوزه‌های امنیتی و هسته‌ای به بالاترین سطح رسیده است. طبق گزارش‌های رسانه‌ای، ماهواره «افق ۱۹» دارای سامانه راداری پیشرفته و توانایی رصد تأسیسات حساس است. پرتاب این ماهواره، علاوه بر افزایش توان نظارتی اسرائیل، پیامدهای امنیتی و سیاسی مهمی برای ایران و خاورمیانه به همراه دارد که نیازمند تحلیل دقیق و راهبردی است.
این موضوع همچنین اهمیت رقابت فضایی در خاورمیانه را برجسته می‌کند؛ زیرا هر بازیگر منطقه‌ای با توسعه توانمندی‌های فضایی خود قادر به افزایش دقت اطلاعاتی، ارتقای توان دفاعی و تقویت جایگاه راهبردی در منطقه می‌شود. پرتاب «افق ۱۹» نمونه‌ای آشکار از این رقابت است؛ به‌ویژه با توجه به اینکه اسرائیل پیش از این حدود شش ماهواره جاسوسی فعال در مدار زمین داشته و این ماهواره‌ها در درگیری‌های اخیر، مانند جنگ دوازده روزه با ایران در ماه ژوئن، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده‌اند؛ از جمله در هدف‌گیری بخشی از تأسیسات هسته‌ای ایران بر اساس داده‌های فضایی. این اقدام همچنین بخشی از طرح گسترده اسرائیل برای ایجاد «منظومه‌ای از ماهواره‌ها» یا «صورت فلکی فضایی» با ارزش چند صد میلیون دلار در دهه آینده است که هدف آن استقلال تکنولوژیک و حفظ برتری اطلاعاتی در منطقه می‌باشد.
ابعاد فنی ماهواره «افق ۱۹»
اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد که ماهواره «افق ۱۹» دارای قابلیت‌های زیر است:
▪️سامانه راداری پیشرفته با توانایی تصویربرداری در شب و روز تحت هر شرایط جوی و شناسایی اجسام به کوچکی ۵۰ سانتی‌متر از فاصله بسیار بالا
▪️توانایی رصد و جمع‌آوری اطلاعات از تأسیسات حساس، به‌ویژه حوزه هسته‌ای و نظامی ایران با تمرکز بر ردیابی فعالیت‌های هسته‌ای پنهان یا بازسازی‌شده؛ مانند بازسازی احتمالی سایت‌های هسته‌ای یا تلاش برای ایجاد تأسیسات مخفی
▪️ظرفیت انتقال داده‌های امنیتی در زمان واقعی (Real-Time) به مرکز فرماندهی اسرائیل
این قابلیت‌ها به اسرائیل امکان می‌دهد اطلاعات دقیق و به‌روز درباره فعالیت‌های ایران در حوزه هسته‌ای، موشکی و دفاعی جمع‌آوری کند؛ امری که فشار بر ایران را در سطوح مختلف افزایش می‌دهد. بواز لِوی، مدیرعامل صنایع هوافضای اسرائیل، در اینباره تأکید کرده است: «توانایی‌های پیشرفته مشاهداتی در منطقه برای تضمین برتری هوایی و زمینی اسرائیل حیاتی است.»
پیامدهای امنیت ملی، منطقه‌ای و راهبردی
پرواز ماهواره «افق ۱۹» پیامدهای چندجانبه‌ای برای ایران به همراه دارد که امنیت ملی، محیط منطقه‌ای و راهبردهای بلندمدت آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از منظر امنیت ملی، توانایی رصد لحظه‌ای و تصویربرداری دقیق این ماهواره، تأسیسات هسته‌ای، مراکز دفاعی و زیرساخت‌های حیاتی ایران را در معرض دید مستقیم دشمن قرار می‌دهد و ایران را با چالش افزایش آسیب‌پذیری اطلاعاتی روبه‌رو می‌سازد. این وضعیت می‌تواند ایران را وادار به تسریع در توسعه سامانه‌های ضدماهواره‌ای (ASAT)، تقویت استتار و پوشش راداری تأسیسات و ارتقای سیستم‌های هشدار زودرس و ضدجاسوسی کند. یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل، پس از پرتاب ماهواره اعلام کرد: «اسرائیل پیامی روشن به همه دشمنانش می‌دهد: هر جا که باشند، ما پیوسته و در هر شرایطی بر آنان نظارت می‌کنیم.» این اظهارات مستقیماً بر افزایش فشار بر ایران دلالت دارد و می‌تواند به عملیات پیشگیرانه یا هماهنگی با متحدان غربی منجر شود.
در سطح منطقه‌ای، «افق ۱۹» موقعیت اسرائیل را در رصد و پایش تحرکات ایران و متحدانش (مانند حزب‌الله و حوثی‌ها) تقویت می‌کند و رقابت فضایی و امنیتی در خاورمیانه را تشدید می‌نماید. این امر ممکن است بازیگرانی مانند عربستان سعودی و امارات را به سرمایه‌گذاری بیشتر در فناوری‌های مشابه وادارد، که نتیجه آن تشدید رقابت تسلیحاتی و تکنولوژیک خواهد بود. علاوه بر این، برتری اطلاعاتی اسرائیل جایگاه آن را در ائتلاف‌های منطقه‌ای (همچون پیمان ابراهیم) مستحکم‌تر کرده و امکان اعمال فشار دیپلماتیک و امنیتی همزمان بر ایران را فراهم می‌آورد.
از منظر راهبردی نیز این پرتاب، بازدارندگی چندلایه ایران را به چالش می‌کشد و ضرورت سرمایه‌گذاری در برنامه‌های فضایی، فناوری‌های نوین اطلاعاتی و پدافند سایبری را برجسته می‌سازد. قابلیت جمع‌آوری داده‌های به‌روز توسط اسرائیل، می‌تواند طراحی سناریوهای فشار سیاسی، تهدیدهای نظامی محدود و هماهنگی با شرکای بین‌المللی را آسان‌تر سازد و در نتیجه، گزینه‌های دفاعی، هسته‌ای و دیپلماتیک ایران را محدودتر نماید. این تحول همچنین نشان‌دهنده روند جهانی است که در آن قدرت‌های منطقه‌ای از فضا به عنوان حوزه‌ای جدید برای رقابت ژئوپلیتیکی استفاده می‌کنند.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
پرتاب «افق ۱۹» نشان‌دهنده گذار اسرائیل از قدرت سخت صرف به ترکیب قدرت فضایی-اطلاعاتی است؛ تغییری که نه‌تنها موازنه امنیتی منطقه را دگرگون می‌کند، بلکه نوع جدیدی از دیپلماسی فضایی را در خاورمیانه به جریان می‌اندازد. برای ایران، اهمیت اصلی این تحول صرفاً در تهدیدات جاسوسی و نظارتی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در پیامدهای بلندمدت آن بر جنگ‌های آینده، کنترل افکار عمومی و قدرت چانه‌زنی بین‌المللی نهفته است.
