۱۰ برابر شدن قیمت داروی راپامیون در بازار/وقتی جان بیماران در داروخانه‌ها گروگان گرفته میشود/ زمانی، عضو کمیسیون بهداشت: نمی توان رانت در توزیع دارو را انکار کرد/منافع عده ای خاص توزیع دارو وجود دارد
در هفته‌های اخیر بحران کمبود دارو صدای بیماران خاص را درآورده است و برخی از نمایندگان مجلس نیز معتقدند که سایه رانت و منافع اقتصادی منجر به توزیع سلیقه ای داروها شده است. در ادامه انتقادات نسبت به وضعیت نابسامان بازار دارویی کشور، عالیه زمانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار دیده‌بان ایران؛ از احتمال دخالت گروه‌های ذی‌نفع در روند سیاست‌گذاری و توزیع دارو سخن گفت و با تأکید بر لزوم نظارت جدی‌تر بر عملکرد وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، هشدار داد. زمانی گفت: به هر حال در روند توزیع و سیاست‌گذاری دارویی، رانت‌هایی وجود داشته دارد و این بحث در کمیسیون هم مطرح شده است به‌هرحال، سیاست‌هایی که در وزارت بهداشت تزریق میشود و توسط سازمان غذا و دارو اجرا میشود، ممکن است چه مستقیم و چه غیرمستقیم تحت تأثیر گروه‌ها یا افرادی باشد که به دنبال منافع شخصی هستند و افرادی ممکن است در جایگاه‌هایی باشند که بتوانند از این شرایط سوءاستفاده کنند.
دیده‌بان ایران؛ مهشید جعفری: در هفته‌های اخیر، بیماران پیوند کلیه با یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های درمانی خود مواجه شدند، دارویی حیاتی به نام راپامیون (Rapamune) که برای جلوگیری از پس‌زدگی پیوند در بدن استفاده میشود، به‌طور ناگهانی از قفسه داروخانه‌ها ناپدید شده و در صورت یافت شدن نیز با قیمتی نجومی عرضه میشد.
این دارو که از کشور ایرلند وارد میشود، برای بیماران پیوندی نقش حیاتی دارد و حذف یا وقفه در مصرف آن می‌تواند به از کار افتادن کلیه پیوندی منجر شود.
یکی از بیماران کلیوی که بیش از یک دهه است این دارو را مصرف می‌کند در گفت و گو با خبرنگار دیده‌بان ایران؛ گفت: بنده هر روز صبح دو عدد از این دارو را صرف میکنم و هنگامی که برای خرید سهمیه دو ماهه خود به داروخانه رفتم آنها اعلام کردند که این دارو را خیلی وقت است که تمام کرده و ندارند.
وی ادامه داد: به هرحال با دردسر فراوان توانستم این دارو را در یک داروخانه خصوصی پیدا کنم اما نکته مهم این است که این دارو تا ۴ ماه قبل رایگان بود؛اما دو ماه قبل به ۹۰۰ هزار تومن رسید و در آخرین مرتبطه نیز به قیمت ۸ میلیون با بیمه تامین اجتماعی فروخته شد و معلوم نیست بعدا نیز توزیع شود یا خیر.
بحران در توزیع داروهای خاص
اما این افزایش قیمت، تنها یک روی ماجراست. سوی دیگر بحران، نحوه توزیع دارو و نقش نهادهای مسئول به‌ویژه سازمان غذا و دارو در ایجاد این وضعیت است. طبق قانون، داروهای حیاتی بیماران پیوندی باید از طریق داروخانه‌های منتخب و زیر نظر وزارت بهداشت توزیع شوند با این حال، شواهد نشان می‌دهد که داروی راپامیون به این داروخانه‌ها به راحتی نمی‌رسد، و در گاهی موارد همچون دیگر داروهای خاص توزیع آن سلیقه‌ای و بدون نظارت مناسب صورت می‌گیرد.
سازمان غذا و دارو، که مسئول مستقیم تأمین و توزیع داروهای وارداتی است، در هفته‌های اخیر در معرض انتقادات شدید قرار گرفته است علی خضریان، نماینده مجلس، صراحتاً اعلام کرده که برخی مدیران فعلی یا سابق این سازمان، دارای منافع اقتصادی در شرکت‌های دارویی خصوصی هستند؛ مسأله‌ای که شائبه تضاد منافع و فساد سازمان‌یافته را در ذهن عموم تقویت می‌کند و او خواستار ورود کمیسیون اصل نود مجلس به بررسی تخلفات احتمالی در این حوزه شده است.
از سوی دیگر، علی‌اصغر باقرزاده، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با اشاره به سوءمدیریت در حوزه دارو، تأکید کرده که حتی داروهای ساده نیز با کمبود مواجه هستند و اگر در خصوص داروی حیاتی همچون راپامیون چنین بحرانی ایجاد شود، مسئولان باید پاسخگو باشند.
احتمال وجود رانت در توزیع دارو را نمی‌توان انکار کرد
در ادامه انتقادات نسبت به وضعیت نابسامان بازار دارویی کشور، عالیه زمانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار دیده‌بان ایران؛ از احتمال دخالت گروه‌های ذی‌نفع در روند سیاست‌گذاری و توزیع دارو سخن گفت و با تأکید بر لزوم نظارت جدی‌تر بر عملکرد وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، هشدار داد.
زمانی گفت: به هر حال در روند توزیع و سیاست‌گذاری دارویی، رانت‌هایی وجود داشته دارد و این بحث در کمیسیون هم مطرح شده است به‌هرحال، سیاست‌هایی که در وزارت بهداشت تزریق میشود و توسط سازمان غذا و دارو اجرا میشود، ممکن است چه مستقیم و چه غیرمستقیم تحت تأثیر گروه‌ها یا افرادی باشد که به دنبال منافع شخصی هستند و افرادی ممکن است در جایگاه‌هایی باشند که بتوانند از این شرایط سوءاستفاده کنند.
این نماینده مجلس با بیان اینکه این موضوع یک واقعیت است به دیده بان ایران گفت: ممکن است برخی بخواهند این موضوع را انکار کنند، اما نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت؛اگر همه دستگاه‌ها وظایف خود را به‌درستی انجام دهند و فرآیندها شفاف و قانون‌مند باشد، میزان کمبود دارو بسیار جزئی خواهد بود.
این عضو کمیسیون بهداشت همچنین بر نقش نهادهای نظارتی تأکید کرد و گفت: وزارت بهداشت، کمیسیون بهداشت مجلس، سازمان غذا و دارو، و نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور باید به‌طور مستمر و دقیق بر فرآیند توزیع و تأمین دارو نظارت داشته باشند همچنین گزارش‌های مردمی باید جدی گرفته شود، نه اینکه بی‌تفاوت از کنار آنها عبور کنند.
زمانی در پایان خاطرنشان کرد: از طریق همین گزارش‌هاست که می‌توانیم مداخلات خود را افزایش دهیم و با قدرت بیشتری به سمت حل مشکلات برویم. اگر این گزارش‌ها به‌درستی رصد شوند، می‌توانیم برای اصلاح ساختار توزیع، رفع کمبود و کنترل قیمت داروها اقدامات مؤثرتری انجام دهیم.
بحران‌های مشابه در حوزه سلامت کشور
بحران راپامیون، تنها یک نمونه از ده‌ها بحران مشابه در حوزه سلامت کشور است و داروهایی که گاه از نسخه رایگان در داروخانه‌های دولتی به قیمتی نجومی در بازار آزاد می‌رسند تصویری نگران‌کننده از وضعیت نابسامان بازار داروی ایران، به‌ویژه در حوزه داروهای حیاتی بیماران پیوندی، ترسیم می‌کند
گزارش‌های میدانی و داده‌های موجود تأکید دارند که کمبود بسیاری از داروها، از جمله داروهای خاص و حیاتی، به یک بحران تبدیل شده و نقش نهاد ناظر و مجری توزیع، به‌شدت زیر سؤال رفته و حتی نمایندگان مجلس از احتمال وجود رانت و نفوذ گروه‌های ذی‌نفع در فرآیند تصمیم‌گیری سخن می‌گویند و افزایش قیمت دارو از یک طرفه و کمبود آن از سویی دیگر مشکلاتی هستند که درد بیماری را برای بیماران چند برابر می‌کنند؛ اگر فوراً اقدامات اصلاحی انجام نشود، این بحران‌ها می‌توانند به فاجعه هایی تبدیل شوند و باید دید که چه زمانی این مشکلات برطرف میشوند و مشکل بیماران حل میشود.
منبع: سایت دیده بان ایران
