طالبان چقدر ثروت دارند و از چه راهی پول در می‌آورند؟

به گزارش دیده بان ایران، طالبان از اردیبهشت ماه در حال پیشروی و تصرف شهرهای افغانستان هستند آنها مدعی‌اند که بخش‌های مهمی از ولسوالی‌های افغانستان را تصرف کرده‌اند. اما مقامات افغانستان گاهی این ادعاها را رد می‌کنند و گاهی در مقابل آن سکوت می‌کنند.

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان در همین رابطه گفته «تعداد مناطق تحت کنترل این گروه ۱۶۹ منطقه است و طی دو ماه گذشته عملا کنترل ۷۰ منطقه را به دست گرفته و ۹۹ منطقه را نیز بدون درگیری از سیطره نیروهای دولتی خارج کرده است.»

اما اجمل شنواری، سخنگوی بخش امنیت و دفاع اعلام کرده که نیروهای مسلح افغانستان به صورت تاکتیکی از برخی مناطق خارج شدند اما با بازیابی نیروها مجددا حمله می‌کنند، همان طور که ۱۴ منطقه را باز پس گرفته‌اند.

دولت وزیری، سخنگوی پیشین وزارت دفاع افغانستان گفته ادعاهای گروه طالبان مبنی بر تسلط بر ۸۵ درصد اراضی افغانستان از اساس صحت ندارد. گفته‌ای که نقیب الله احمد زای، تحلیلگر سیاسی افغان هم آن را تایید کرده و گفته طالبان حتی بر ۳۰ درصد اراضی کشور هم تسلط ندارد.

گفته می‌شود که طالبان در حال پیش‌روی در شمال افغانستان است. اما آنها نهایتا تا مرز ایران هم پیش آمده‌اند. گزارش‌ها و تصاویری منتشر شد که نشان می‌داد طالبان به مرز ایران و افغانستان رسیده‌اند و گمرک اسلام قلعه را تصرف کرده‌اند.

در ایران برخی از رسانه های اصولگرا به همراه نماینده هایشان در شبکه ای اجتماعی سعی دارند که چهره تازه ای از تروریست های طالبان را به نمایش بگذارند. 

احمد نادری نماینده مردم تهران در مجلس در همین راستا روزگذشته در توییترش نوشت: "طالبان یکی از جنبش های اصیل منطقه و قوم پشتون است که می تواند از نفوذ داعش در منطقه جلوگیری کند."

ادعاهایی که سیدجلال ساداتیان درباره این حمایت ها می گوید: "گرگ زاده عاقبت گرگ شود؛ ماهیت طالبان در هر قالبی که قرار گیرد عوض نمی شود. به نظر میدان دادن به طالبان به زیان ماست. اینکه فکر کنیم چون آقای اشرف غنی تمایل به سمت آمریکا دارد، طالبان نعم البدل خوبی می شود، درست نیست. "

اظهاراتی که محمود احمدی نژاد هم هفته گذشته نسبت به آن واکنش نشان داد و گفت: طالبان با اسلحه می خواهد دولت اسلامی تشکیل بدهد عده ای هم از آنها حمایت می کنند. او اضافه کرد که اظهارنظرها درباره طالبان ربطی به مردم ایران ندارد.

طالبان از چه راهی پول در می‌آورند؟

تروریست های طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی، در افغانستان حاکمیت داشت و قوانین سختگیرانه شریعت اسلامی را اعمال می‌کرد.

این گروه از زمان رانده شدن از قدرت، جنگ طولانی مدتی را در سراسر افغانستان ادامه داد.

ردیابی کردن منابع درآمد طالبان اغلب بر حدس و گمان‌ها استوار است و این گروه تروریستی که فعالیت‌هایش مخفیانه است، حساب‌های مالی خود را منتشر نمی‌کند.

اما دریافت‌ها از مصاحبه‌های بی‌بی‌سی که در داخل و خارج از افغانستان انجام شده نشان می‌دهد که این گروه برای تامین مخارج عملیاتش، یک شبکه پیچیده مالی و سیستم کسب مالیات دارد.

تخمین زده می‌شود که درآمد سالانه این گروه از سال ۲۰۱۱ به بعد ۴۰۰ میلیون دلار آمریکایی بوده. اما باور بر این است که در سال‌های اخیر این رقم تا یک و نیم میلیارد دلار افزایش داشته است.

دولت‌های افغانستان و ایالات متحده آمریکا به دنبال محدود کردن شبکه‌های مالی طالبان بوده‌اند. یک سال و اندی پیش، ارتش آمریکا با بمباران کردن آزمایشگاه‌هایی که از آنها برای تولید مواد مخدر استفاده می‌شود، راهکار جدیدی را در پیش گرفت.

با این حال، درآمد طالبان از منابع دیگر بیشتر از چیزی است که از ناحیه تجارت موارد مخدر به دست می‌آورند. سازمان ملل در سال ۲۰۱۲ علیه این تصور عمومی که اقتصاد مبتنی بر تریاک منبع اصلی درآمد طالبان است، هشدار داد.

صدور سالانه فرآورده‌های تریاک به ارزش تخمینی ۱.۵ تا ۳ میلیارد دلار آمریکایی، که بخش بزرگی از هیروئین قاچاقی در جهان را تامین می‌کند، یک تجارت سودآور است.

هرچند در برخی مناطق تحت کنترل دولت نیز خشخاش کاشته می‌شود اما اکثر مزارع تریاک در ساحاتی است که طالبان در آنها حاکمیت دارند و باورها بر این است که چنین مزارعی منبع مهمی برای درآمد طالبان است.

طالبان از ناحیه مقرر کردن مالیه در مراحل مختلف این روند، پول دریافت می‌کنند.

آنها از مزرعه داران خشخاش ده درصد مالیه دریافت می‌کنند.

همچنین از آزمایشگاه‌هایی که در آنها تریاک به هیروئین تبدیل می‌شود و نیز از کسانی که مواد مخدر قاچاق می‌کنند مالیه گرفته‌شود.

برآورد شده که سهم سالیانه طالبان از تجارت غیرقانونی مواد مخدر، بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار است.

در بیش از یک سال گذشته، آمریکا بر هدف قرار دادن شبکه‌های مالی طالبان و منابع درآمد آنان از جمله آزمایشگاه‌های محل تبدیل تریاک به هروئین تمرکز داشته است که بخشی از استراتژی تهاجمی‌تر اداره ترامپ علیه شورشیان در افغانستان است.

ارتش آمریکا می‌گوید ۶۰ درصد درآمدهای طالبان از ناحیه مواد مخدر تامین می‌شود.

آمریکا مدعی شده که تا ماه اوت یا آگست ۲۰۱۸، در حدود ۲۰۰ آزمایشگاه مواد مخدر را تخریب کرده؛ تخمین زده شده که ۴۰۰ تا ۵۰۰ آزمایشگاه در افغانستان وجود دارد که قریب به نیمی از آنها در ولایت جنوبی هلمند فعال‌ است.

همچنین ادعا شده که در اثر حملات هوایی، نزدیک به یک چهارم درآمدهایی که طالبان از ناحیه تجارت تریاک داشتند، نابود شده است.

اما اثرات درازمدت این حملات تا کنون روشن نیست. حتی وقتی آزمایشگاه‌ها تخریب شوند، به زودی با پول کمی قابل بازسازی‌اند.

گروه طالبان معمولا دست داشتن در صنعت تریاک را انکار می‌کند و منع قرار دادن کامل زرع کوکنار در زمان حاکمیت خود در سال ۲۰۰۰ را یک افتخار می‌داند.

رئیس شرکت برق افغانستان دسامبر ۲۰۱۸ به بی‌بی‌سی گفت که طالبان همه ساله از راه صدور صورت حساب برای مصرف کنندگان برق در بخش‌های مختلف کشور، بیش از ۲ میلیون دلار به دست می‌آورد.

درگیری‌ها نیز برای طالبان یک منبع درآمد مستقیم محسوب می‌شود. هر باری که آنان یک پاسگاه نظامی یا مرکز شهری را تصرف می‌کنند، هرچه پول، اسلحه‌، ماشین و وسیله نقیله زرهی که به دست شان بیفتد برمی‌‍دارند.

افغانستان از مواد معدنی و سنگ‌های قیمتی غنی است که بخش اعظم آن در اثر ادامه جنگ‌ها استخراج ناشده باقی مانده است. صنعت معدن در این کشور دارای ارزش تخمینی حداقل یک میلیارد دالر است.

بیش‌تر فعالیت‌ها در زمینه استخراج معادن در مقیاسی کوچک‌تر و اغلب به صورت غیرقانونی انجام می‌شود.

وقتی طالبان کنترل مناطق معدنی را در دست می‌گیرند، بدون توجه به قانونی یا غیرقانونی بودن عملیات استخراج، از استخراج کنندگانی که مشغول کار‌اند پول می‌گیرند.

در یک گزارش سازمان ملل که در سال ۲۰۱۴ میلادی منتشر شده آمده است که طالبان از ۲۵ تا ۳۰ مورد عملیات غیر قانونی کاوش معادن که در ولایت جنوبی هلمند انجام می‌شود، سالیانه بیش از ۱۰ میلیون دلار به دست می‌آورد.

نگاهی به رفتار طالبان در ولایت شرقی ننگرهار، از نحوه کار آنان پرده برمی‌دارد. والی این ولایت به بی‌بی‌سی گفت که در حدود نیمی از درآمدهای معادن در ساحه تحت کنترل آنان، یا در اختیار گروه طالبان قرار می‌گیرد و یا هم در اختیار گروه داعش.

او گفت روزانه صدها کامیون از این ولایت خارج می‌شوند و طالبان یا داعش از هر کامیونی که ننگرهار را ترک می‌کند، تا ۵۰۰ دلار می‌گیرند.

به گفته خود طالبان، تاجران محلی و مقام‌های دولتی افغان که ما با آنها صحبت کردیم، در حال حاضر گروه طالبان سالانه بیش از ۵۰ میلیون دلار آمریکایی از ناحیه فعالیت‌های مرتبط با معادن که در سراسر این کشور انجام می‌شود، درآمد کسب می‌کنند.

دانستن مقدار دقیق پولی که از این کشورها می‌رسد ناممکن است، اما روشن است که بخش قابل توجهی از درآمدهای طالبان از همین ناحیه تامین می‌شود و بر مبنای اظهارات کارشناسان و مقام‌های رسمی، می‌تواند رقمی به درشتی ۵۰۰ میلیون دلار آمریکایی در سال باشد.

چنین ارتباطاتی دارای سابقه طولانی است. در یک گزارش محرم سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) برآورد شده که گروه طالبان در سال ۲۰۰۸ میلادی ۱۰۶ میلیون دلار از منابع خارجی، به ویژه از کشورهای خلیج، دریافت کرده‌است.